Ο κ. Αντώνης Κουνάδης, ως γνωστόν, είναι σήμερα Ακαδημαϊκός σε έδρα Μηχανικής. Υπήρξε αθλητής δισκοβολίας με σημαντικές επιδόσεις για τα ελληνικά πράγματα και είχε αγαστή συνεργασία με τη Δικτατορία των Συνταγματαρχών ως πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ. Από τους διάφορους άσχετους με τους οποίους συναγελάζεται, πληροφορούμαστε ότι είναι ο «βαθύς ελληνιστής» της Ακαδημίας Αθηνών και «πολυμαθέστατος, γλωσσομαθέστατος και περιζήτητος στον παγκόσμιο χώρο».
Το 2019 σε συνεδρία της Ακαδημίας Αθηνών, κατά την παράδοση της προεδρίας στον νέο πρόεδρο, ο κ. Κουνάδης επέλεξε ως θέμα της ομιλίας του την αρχή του ελληνικού αλφαβήτου. Στην ομιλία του αυτή ισχυρίστηκε ότι «ελληνικό το πρώτο αλφάβητο στον κόσμο» και πολλές άλλες υπερβολικές ανακρίβειες. Στην ομιλία του, εκτός της απόρριψης της επικρατούσας υπόθεσης ότι το ελληνικό αλφάβητο είναι δάνειο από το αλφάβητο των βορειοδυτικών Σημιτών (Χαναναίων) μέσω των Φοινίκων, ούτε ο ίδιος γνωρίζει τι εισηγείται, διότι αρχικά αναφέρεται σε δήθεν ύπαρξη γραφής στο Δισπηλιό και στα Γιούρα, δηλαδή στην 6η χιλιετία π.Χ. Στη συνέχεια ισχυρίζεται ότι υπήρχε γραφή στην εποχή του Τρωικού Πολέμου, χωρίς να μας λέει πότε δημιουργήθηκε και πού το ελληνικό πρώτο αλφάβητο στον κόσμο, όπως τιτλοφορεί την ομιλία του. Τελικά περιορίζεται στον 8ο αιώνα λόγω της εμφάνισης ελληνικών επιγραφών, χωρίς να γνωρίζει ότι το πρώτο αλφάβητο, σύμφωνα με την επικρατούσα επιστημονική άποψη, δημιουργήθηκε από τους Σημίτες στην περιοχή της χερσονήσου του Σινά. Και αφού δεν γνωρίζει τα πράγματα και συνεχώς αναφέρει τον αείμνηστο Adrados, χαρακτηρίζοντάς τον κορυφαίο γλωσσολόγο, γιατί δεν τον ακολουθεί αφού ο Adrados δέχεται πλήρως την επικρατούσα επιστημονική υπόθεση (βλ. Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σ. 131 κ.εξ.).
Όταν έλαβα γνώση του περιεχομένου της ανακοίνωσης –λόγω της φυσικής μου κατάστασης απουσίαζα από την τελετή–, η οποία αποτελεί μνημείο αμάθειας και σύγχυσης σχετικά με το θέμα που ανέπτυξε, δημοσίευσα στην εφημερίδα Το Παρόν αναίρεση των ανακριβειών της ομιλίας του, την οποία έσπευσε να δημοσιεύσει θριαμβολογώντας στην εφημερίδα Εστία. Μεταξύ των άλλων, υπέδειξα τότε ότι αρκετές από τις φαντασιώσεις αυτές που ανέφερε ο κ. Κουνάδης ήταν παρμένες από ιστοσελίδα όπου γράφουν τις απόψεις τους ανεξάρτητοι Έλληνες εθνικιστές.
Η αναίρεση των απόψεών του από εμέ δεν ήταν η μοναδική. Και άλλοι ειδήμονες ερευνητές απαξίωσαν τις απόψεις του, μεταξύ των οποίων και ο διαπρεπής καθηγητής Άγγελος Χανιώτης, που εκπροσωπεί τις κλασικές σπουδές στο Institute for Advanced Study του Πρίνστον, όπως επίσης και ο ειδικός μελετητής Χ.Ε. Μαραβέλιας σε μια λεπτομερειακή συμβολή στο περιοδικό Athens Review of Books.[1]
Εκτός από την ομιλία του κ. Κουνάδη κατά την παράδοση της προεδρίας με τίτλο «Ελληνικό το πρώτο αλφάβητο στον κόσμο», παρουσίασε ένα άρθρο με τίτλο «Η καταγωγή της ελληνικής γλώσσας γραπτής και προφορικής» που καμία σχέση δεν έχει με τον τίτλο του, όπου επιδεικνύει πραγματική σύγχυση γιατί ο αναγνώστης βρίσκει εκεί κάθε είδους φαντασιώσεις και ανακρίβειες χωρίς καθαρή αναφορά στην καταγωγή της ελληνικής γλώσσας. Ο συγγραφέας δεν ασχολήθηκε συστηματικά με το θέμα του τίτλου, δηλαδή την καταγωγή της ελληνικής γλώσσας προφορικής και γραπτής. Το άρθρο αυτό, λίθοι, πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένα, ήταν τόσο χαοτικό ως προς τις απόψεις του ώστε αρχικά το αρμόδιο τμήμα εκδόσεων της Ακαδημίας αρνήθηκε, όπως φαίνεται, να το δημοσιεύσει και μόνο με την επέμβαση του Γενικού Γραμματέα στοιχειοθετήθηκε και εντάχθηκε στον τόμο, αλλά τελικά επικράτησαν άλλες σκέψεις για να μην εξευτελιστεί το Ίδρυμα.
Το άρθρο αυτό σχολιάστηκε απαξιωτικά από τον καθηγητή Άγγελο Χανιώτη στην Athens Review of Books[2], αλλά και στην Καθημερινή[3] και εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο επικριτικών σχολίων και από άλλους επιστήμονες.
Σε συνεδρία της Ολομέλειας της Ακαδημίας εισηγήθηκα ότι το Ίδρυμα πρέπει να βρει τρόπο να προλαμβάνει αντιεπιστημονικές ανακοινώσεις ή ομιλίες όπως αυτές του κ. Κουνάδη που μας εξευτέλισαν και πέραν της Ελλάδος. Ο κ. Κουνάδης, ύστερα από εμέ, ζήτησε τον λόγο και είπε μερικά πράγματα. Ως γνωστόν, δεν μπορώ λόγω της φυσικής κατάστασής μου να παρακολουθήσω τα λεγόμενα των ομιλητών, αλλά το καλοκαίρι έλαβα τα πρακτικά της συνεδρίας εκείνης και είδα τι είπε ο συνάδελφος, «βαθύς ελληνιστής», όπως τον ονομάζουν οι συναγελαζόμενοι με αυτόν οπαδοί του και οι υπόλοιποι θαυμαστές του. Σε γραπτό κείμενό τους, όπως ήδη ανέφερα, τον αναγορεύουν σε «εκλεκτό» επιστήμονα, πρόσωπο «πολυμαθέστατο, γλωσσομαθέστατο και περιζήτητο στον παγκόσμιο χώρο». Ξέχασαν όμως οι ευπαίδευτοι αυτοί θαυμαστές του να αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι ο κ. Κουνάδης είναι ικανός να μεταβάλλει κατά το δοκούν τα κείμενα στα οποία αναφέρεται για να δίνει την εντύπωση ότι βασίζεται σε ασφαλείς πηγές. Π.χ. το λεξικό LSJ στην τελευταία έκδοσή του, στο λ. Κάδμος αναφέρει επί λέξει Καδμήια γράμματα the alphabet supposed to have been brought by K. from Phoenicia. Ο κ. Κουνάδης αναφέρει δι’ ευνόητους λόγους ότι ο Κάδμος έφερε από τη Φοινίκη το «παλαιό ελληνικό αλφάβητο των δεκαέξι γραμμάτων». Ποιο αλφάβητο είναι αυτό δεν μας εξηγεί.
Το πρώτο που είπε ο κ. Κουνάδης είναι ότι έχει πάρει πολλά συγχαρητήρια για τις απόψεις του. Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι τα συγχαρητήρια αυτά προέρχονται από την αγέλη που τον λιβανίζει και δεν είναι ανάγκη να πω σε ποιο χώρο ανήκουν τα άτομα αυτά, αφού συγγενεύουν με τις απόψεις του γνωστού Κ. Πλεύρη και θέλουν να παρουσιάσουν τους Έλληνες ότι εφηύραν τα πάντα. Εξού και ο τίτλος της ομιλίας «Ελληνικό το πρώτο αλφάβητο στον κόσμο».
Το δεύτερο που ανέφερε ο κ. Κ. είναι ότι αφιέρωσε πολλές δεκαετίες στη μελέτη που μας ανακοίνωσε. Αυτό προσβάλλει την ανθρώπινη νοημοσύνη, αφού ως προς την καταγωγή του αλφαβήτου δεν γνωρίζει το βασικό βιβλίο της H.L. Jeffery (β΄ έκδ. 1990), το οποίο αποτελεί μαζί με δεκάδες άλλα βιβλία τη βάση της μελέτης του προβλήματος. Δεν γνωρίζει επίσης πασίγνωστες εργασίες σχετικά με την καταγωγή της ελληνικής γλώσσας, όπως π.χ. J. Chadwick, Les origins de langage grecque, δημοσιευμένη στα πρακτικά της Γαλλικής Ακαδημίας των Επιστημών CRAI (1985), καθώς και την εργασία του ίδιου «Greek and Pre-Greek», δημοσιευμένη στο περιοδικό TPhS (1969). Ούτε την εργασία του Γιαννόπουλου που παράγει την ελληνική γλώσσα με εσωτερική ανέλιξη από τη γλώσσα των αυτοχθόνων γνωρίζει, που θα τον συνέφερε να την επικαλεσθεί προς υποστήριξη των εθνικιστικών του απόψεων.
Το τρίτο που είπε ο κ. Κ. είναι ότι αυτά που λέγω δεν είναι δικά μου, στηρίζονται στους επιστήμονες τους οποίους αναφέρω. Τίποτα όμως απ’ ό,τι αναφέρει δεν απηχεί τις «αυθεντικές γνώμες» ανθρώπων οι οποίοι κατέγιναν με το πρόβλημα της καταγωγής της ελληνικής γλώσσας. Όσο γνωρίζω από τα είκοσι και πλέον ονόματα στα οποία αναφέρεται μόνο ένας κατέγινε με την εξέταση του προβλήματος και οι περισσότεροι ήσαν άσχετοι με το θέμα. Αναφέρω μόνο τέσσερις επιστήμονες που μπορούσαν να αναφερθούν στο πρόβλημα, με πρώτον τον Adrados, ο οποίος αναφέρθηκε ρητώς στην καταγωγή της ελληνικής γλώσσας από την πρωτο-ινδοευρωπαϊκή γλώσσα (F.R. Adrados, Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σ. 33 κ.εξ.). Aλλά ο κ. Κ. άραγε δεν το γνωρίζει αν και εκθειάζει συνεχώς τον Ισπανό γλωσσολόγο; Δεύτερο τον Αυστριακό Oswald Panagl, επιστήμονα ο οποίος αφιερώνει τον χρόνο του μεταξύ μουσικής και μελέτης των αρχαϊκών ελληνικών κειμένων, δηλαδή της γλώσσας των πρώτων Eλλήνων συγγραφέων. Τρίτος αναφέρεται ο Ιρλανδο-Αμερικανός Mallory, μαθητής του σημαντικού Βέλγου γλωσσολόγου Polomé, ο οποίος μετά τον θάνατο του δασκάλου του ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού για τις ινδοευρωπαϊκές σπουδές που είχε ιδρύσει ο Polomé. Εργασία του Mallory για την καταγωγή της ελληνικής γλώσσας δεν γνωρίζω, όπως και ο κ. Κ., ο οποίος αν είχε γνώση τέτοιου επιστημονικού έργου θα μας το ανέφερε. Τέταρτο αναφέρω τον βαρώνο Colin Renfrew, σπουδαίο προϊστορικό αρχαιολόγο, ο οποίος εκτός της σημαντικής συμβολής του στην προϊστορία της Ελλάδας ασχολήθηκε και με τις μεθόδους της προϊστορικής αρχαιολογίας κάνοντας χρήση και της επιστήμης της παλαιοανθρωπολογίας. Στο γνωστό βιβλίο του Archaeology and Language. The Puzzle of the Indoeuropean Languages (1987) θα περίμενε κανείς να περιείχε κάτι για την καταγωγή της ελληνικής γλώσσας. Δυστυχώς ο Καθηγητής Ρένφριου στο παραπάνω βιβλίο, όσο θυμάμαι, ασχολείται κυρίως με τη λεγόμενη Γεωργική Επανάσταση και εισηγείται ότι οι πρώτοι γεωργοί που έφτασαν στην Ελλάδα μεταξύ 7-5.000 χρόνων προωθήθηκαν μέσω της Ελλάδος σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Αυτά λοιπόν είναι τα πραγματικά γεγονότα για τα θέματα που εξέτασε ο κ. Κ. και ντρέπομαι ειλικρινά που ασχολούμαι με τα σκουπίδια που μάζεψε ως επιστημονικά θέματα.
Τέλος, ο κ. Κ. θεώρησε καλό τελειώνοντας να ξεστομίσει ένα φοβερό ψέμα εις βάρος μου. Ισχυρίστηκε δηλαδή ότι υποστηρίζω ότι η Γραμμική Β δεν είναι γραμμένη στην ελληνική γλώσσα. Ήδη όμως από την πρώτη στιγμή της αποκρυπτογράφησης του Ventris παρακολουθούσα τις σχετικές μελέτες και μάλιστα μετέφρασα το έργο του συνεργάτη του J. Chadwick, Η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β. Επειδή ο ισχυρισμός δεν ανταποκρίνεται στα πράγματα, ο κ. Κ. οφείλει να επανορθώσει εκτός κι αν είναι σε θέση να δείξει κείμενό μου όπου υποστηρίζω την παραπάνω άποψη. Διαφορετικά, όσο δεν μπορεί να υποστηρίξει τον ψευδή ισχυρισμό του, δικαιούμαι, υποθέτω, να τον θεωρώ κοινό συκοφάντη. Ιδού, κ. Κουνάδη, η Ρόδος, ιδού και το πήδημα.
[1] Χ. Ε. Μαραβέλιας, «Γραφικές δισκοβολίες στην Ακαδημία Αθηνών», Athens Review of Books, τχ. 131, Σεπτ. 2021, βλ. https://bit.ly/3sWhJw9
[2] Άγγελος Χανιώτης, «Άρες, μάρες, Κουναδάρες», Athens Review of Books, τχ. 135, Ιαν. 2022, βλ. https://bit.ly/3UmN3Qn
[3] Άγγελος Χανιώτης, «Ο Γκας Πορτοκάλος στην Ακαδημία Αθηνών», Η Καθημερινή, 30.1.2022, βλ. https://bit.ly/3U1MUC8
