Ξεκίνησα να γράψω ένα διαφορετικό κείμενο αλλά έπεσα πάνω στην υψηλή διανόηση, στην εγχώρια «συνειδητοποιημένη» ιντελιγκέντσια, καθώς ένας φίλος μού έστειλε υπομειδιών τις αλεπουδίσιες «παρεμβάσεις» της κυρα-Μάρως Δούκα και τα σχόλια των αναγνωστών της για τις πυρκαγιές που μαίνονταν σε διάφορες περιοχές της χώρας. «Η φωτιά πάντα σβήνει όταν φτάσει στη θάλασσα ή λίγο πριν φτάσει στη Motor Oil» έγραφε εμβριθώς η εν λόγω κονδυλοφορούσα στις 19 Ιουλίου, για να συμπληρώσει ότι «αν τα δάση ήταν τράπεζες θα τα σώζαμε...».
Και ιδού οι αγλαές αντιδράσεις των ευφυών αναγνωστών της (διορθώνω τις ανορθογραφίες): «Κάπως έτσι θα πορευτούμε από εδώ και πέρα. Από χθες ήμουν σίγουρος ότι τον Βαρδινογιάννη δεν τολμούν να αγγίξουν τα Μητσοτάκια». «Οι Βαρδινογιάννηδες ήταν ικανοί να βάλουν τον υπήκοό τους ως προστασία μπροστά στις δεξαμενές μαζί με ένα σώμα στρατού!». «Μεγάλη αλήθεια, αγαπητή κ. Δούκα. “Είναι πολλά τα λεφτά Άρη”...».
Μόνο ένας λογικός αναγνώστης απάντησε στην κυρα-Μάρω: «Δηλαδή να την αφήσουν να φτάσει στα διυλιστήρια; … Μόνο που αν πιάσει φωτιά το διυλιστήριο θα τιναχτεί όλη η περιοχή στον αέρα με δεκάδες νεκρούς και ανυπολόγιστες καταστροφές περιβαλλοντικές. Δεν περιμένω να το καταλάβουν όλοι αυτό, αλλά η συγγραφέας θα έπρεπε, είναι πνευματικός άνθρωπος».
Ως αληθινή πασιονάρια του πνευματικού προλεταριάτου, η κυρά-Μάρω πέταξε την απόρφυρη σκούφια της, κι άστραψε και βρόντηξε: «Θα είστε και ανιστόρητος ασφαλώς... ένα από τα πιο συμπαθητικά, στο μέτρο του δυνατού, θέρετρο της περιοχής καταπατήθηκε από τη Μotor Oil στα χρόνια της δικτατορίας για τις ανάγκες της Εταιρείας, κι όσο περνούσε ο καιρός, πότε παρέχοντας δωρεάν νερό στους κατοίκους για να ποτίζουν για τα κηπάκια τους, πότε με το ένα, πότε με το άλλο, όλο και κατηφορίζοντας όλο και εισδύοντας προς τη θάλασσα, μολύνοντας και τα νερά και την ατμόσφαιρα, πάντα με δωροδοκίες, είναι αλήθεια, όλο και εισχωρούσαν προς τα οικόπεδα των θερινών κατοικιών, πάντα επ’ αμοιβή, και περνούσαν τα χρόνια, ώσπου πριν από λίγα χρόνια τους εξανάγκασαν ευγενικά να πουλήσουν το σπίτι».
Όμως ο εχέφρων άνθρωπος της απάντησε εν απογνώσει: «Και τι σχέση έχει αυτό με το ΓΙΑΤΙ δεν θα έπρεπε να αφήσουν τη φωτιά να φτάσει στα διυλιστήρια; Δεν εξετάζουμε την σκοτεινή ιστορία του Βαρδινογιάννη, αλλά το γιατί πρέπει η φωτιά να μην φτάσει ποτέ στα διυλιστήρια – και ο λόγος δεν είναι επειδή ανήκουν σε έναν επιχειρηματία, φιλικά ή όχι προσκείμενο προς την κυβέρνηση, αλλά επειδή η καταστροφή θα είναι πολλαπλάσια».
Όμως η φωνή του πνίγηκε από τις επευφημίες της εξέδρας της «συλλογικής ευφυΐας» των αναγνωστών της κυρα-Μάρως. (Δανείζομαι την έκφραση από την επελαύνουσα Αχτσιόγλου, η οποία δήλωσε πως ό,τι απέμεινε από το αριστερίστικο μόρφωμα θα έχει «συλλογική λειτουργία και συλλογική ευφυΐα»!). Αλλά όπως είναι στους πάντες γνωστό, στα συλλογικά όργανα δεν αθροίζεται η τυχόν υπάρχουσα ευφυΐα αλλά η αθρόως επιπολάζουσα αμβλύνοια των συμμετεχόντων.
Πρέπει να πω ότι η κυρα-Μάρω μού είναι αδιάφορη, ακόμη και όταν ενοχλεί. Την χρησιμοποιώ απλά ως θλιβερό παράδειγμα που παραπέμπει στη νοοτροπία και στην ιδεολογία τής καθ’ ημάς ιντελιγκέντσιας. Όχι γενικώς και αορίστως, αλλά σε εκείνη την επηρμένη διανόηση που έχει ως έργο της να υπηρετεί τη χαντακωμένη αφαίρεση που ονομάζεται «συριζάνθρωπος». Επίσης, δεν ασχολήθηκα ως αναγνώστης λογοτεχνίας με την κυρά-Μάρω, γιατί –σύμφωνα με τα κριτήριά μου– ανήκει σε μια κατηγορία συγγραφέων που όσο και αν προσπαθεί κανείς να τους διαβάσει είναι αδύνατον. Σε κυριεύει η πλήξη. Δεν είναι ασφαλώς η μόνη. Το βιβλιοπάζαρο είναι γεμάτο από ασήμαντους γραφιάδες και υπερτιμημένους διανοούμενους. Πολλοί από αυτούς ανήκουν σε μια Αριστερά που έχει πάρει διαζύγιο από τη σκέψη και τη φαντασία. Αφειδώς δογματικοί, εκφράζονται με παιδαριώδη και χοντροκομμένο τρόπο. Πολιορκούν την απόλυτη αλήθεια με πανοπλία την απλοϊκότητα και το νταηλίκι. Αντιλαμβάνονται τον κόσμο με ασύστατες αντιθέσεις: μαύρο-άσπρο, καλό-κακό, προοδευτικό-συντηρητικό. Έχουν επιδοθεί στον απόλυτο εκχυδαϊσμό του δημοκρατικού διαλόγου και της πολιτικής κριτικής, έχοντας ανακαλύψει ποιος είναι ο Καλός και ποιος ο Κακός. Βλέπει κανείς άναυδος «ανθρώπους του πνεύματος» (διανοουμένους, συγγραφείς, καλλιτέχνες, πανεπιστημιακούς), οι οποίοι όχι μόνο δεν κατάλαβαν τι υπήρξε το μόρφωμα ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο δεν προσπάθησαν να τον συνεφέρουν, να τον διαφωτίσουν, αλλά τον υποστηρίζουν ακόμη, συχνά βρίζοντας, απειλώντας, δικάζοντας.
Δευτερώνουν αυτή την αθλιότητα κολακεύοντας τα πιο σκοτεινά ορμέμφυτα του συριζανθρώπου, έως ότου, φτάνοντας στο τελευταίο σκαλοπάτι του αυτοεξευτελισμού ταυτίζονται μαζί του. Τότε παύει να λειτουργεί και ο κοινός νους, αφού αναλαμβάνουν ρόλο ιδεολογικών κομισαρίων. Μιλούν και συμπεριφέρονται σαν γνήσιοι συριζάνθρωποι. Κάτι τέτοιο ήταν αναπόφευκτο να συμβεί αφού τελικά, στην περίπτωσή τους, έχασε ο «άνθρωπος» και κέρδισε ο «συριζάνθρωπος». Είναι τέτοια η ταύτιση ώστε τόσο η πολιτική κρίση όσο και η ηθική εκλογή εξαφανίζονται στη σκιά του κομματικού καιροσκοπισμού και του αφιονισμένου κυνισμού. Πίσω από όλα στέκει ακλόνητη η κυρίαρχη ορθοδοξία της κομματικής πίστης περί ανθρώπων, πραγμάτων και κόσμου. Αυτή η ορθοδοξία όμως είναι του ολοκληρωτισμού. Από το αδρανές μυαλό των «θεωρητικών» του ΣΥΡΙΖΑ δεν περνά ότι όλες οι ορθοδοξίες –όλες!– οδηγούν πάντα –πάντα!– στον ολοκληρωτισμό. Και στον ολοκληρωτισμό δεν υπάρχει ο δισταγμός της αμφιβολίας ούτε η δυσπιστία της σκέψης. Υπάρχουν όμως συνθήματα, σλόγκαν, ιδεοληψίες, πομφόλυγες.
Αυτές τις μέρες τυχαίνει να κάνω ένα τελικό διάβασμα του υπό έκδοση βιβλίου του Ρεϋμόν Αρόν Το όπιο των διανοουμένων, σε μετάφραση του Πέτρου Μαρτινίδη. Διαβάζοντας τη συντριπτική κριτική που ασκεί ο Αρόν στον Μερλώ-Ποντύ, τον Σαρτρ και άλλους της αριστερής ιντελιγκέντσιας, δεν είναι δυνατόν να μη σκεφτώ, για παράδειγμα, πως ο Σαρτρ, ο πιο ακραίος από αυτούς, είχε και λογοτεχνικό ταλέντο και στιβαρό στοχασμό, ασχέτως των διαφωνιών μας. Η εγχώρια αριστερή ιντελιγκέντσια όμως έχει μάθει να ωρύεται ακατάσχετα. Προτιμά να καεί η Ελλάδα για να τιμωρηθεί που εξέλεξε τον Μητσοτάκη. Τελικά η φάρα αυτή, αφού πρώτα ταυτίστηκε με το νεόφυτο είδος, στη συνέχεια υπέκυψε και κατάντησε οπαδός του «συριζανθρώπου», συμμαχώντας έτσι όχι με μια πολιτική παράταξη αλλά με την κοινωνική έκφραση του Κακού. Ετούτοι και οι ετούτων όμοιοι κατ’ ευφημισμόν διανοούμενοι δεν έχουν πρόβλημα με μνησίκακες χυδαιότητες όπως το «Ας καείτε, να έρθει το “#40τακατό” να σας σώσει» του 2023 – το οποίο είναι απλώς το «Να καείτε, σε τράπεζα δουλεύετε» του 2010. Για να μην έχουμε κενά…
Όπως γράφει ο Αρόν: «Όταν παρατηρεί κανείς τις θέσεις των [αριστερών] διανοουμένων απέναντι στην πολιτική, η πρώτη εντύπωση είναι πως δεν διαφέρουν από εκείνες των μη διανοουμένων. Το ίδιο μίγμα ημιμάθειας, παραδοσιακών προκαταλήψεων ή αισθητικών αντί λογικών επιλογών, εκδηλώνεται μεταξύ καθηγητών και συγγραφέων, όσο και μεταξύ εμπόρων ή βιομηχάνων. Ο τάδε διάσημος μυθιστοριογράφος διατηρεί το μίσος του για την καθωσπρέπει αστική τάξη, από την οποία και προέρχεται, ο δείνα, καίτοι η φιλοσοφία του είναι ασύμβατη με τον διαλεκτικό υλισμό, ελκύεται καθυστερημένα από το σοβιετικό σύστημα, όπως συνέβη με όλους τους ανθρώπους της αριστεράς σε κάποια φάση». Και παρακάτω: «Η σταλινική θρησκεία κινητοποιεί τις μάζες, στην προοπτική κατάληψης της εξουσίας … αγιοποιεί την πειθαρχία των αγωνιστών και των οικοδόμων του σοσιαλισμού∙ παραπέμπει στην Επανάσταση κι έπειτα σ’ ένα μέλλον που απομακρύνεται όσο το πλησιάζει κανείς, στη στιγμή που ο λαός θα δρέψει τον καρπό της μακράς αναμονής του».
Εδώ όμως η κάθε κυρά-Μάρω και η αγέλη της θα δρέψει τον δηλητηριώδη καρπό της διανοητικής ανεπάρκειας και της μνησικακίας.
