Διάβασα με ενδιαφέρον τις απόψεις γνωστών διανοουμένων στο τχ. 77 (Οκτ. 2016) της ARB σε σχέση με τις εξωφρενικές παραδοχές μιας εφετειακής απόφασης στη δίκη που κίνησε ο Ν. Κοτζιάς κατά του περιοδικού. Αφορμή (και όχι αιτία) υπήρξε μια επιστολή αναγνώστη σας, η οποία τον χαρακτήριζε «γκαουλάιτερ του σταλινισμού». Ο κ. Κοτζιάς, ενώ προφανέστατα δεν θεώρησε την ιδιότητα του σταλινικού προσβλητική, εστίασε στο «γκαουλάιτερ», ισχυριζόμενος ότι τον είπατε …χιτλερικό και ναζιστή. (Εδώ οι ομοιότητες ναζισμού και σταλινισμού μένουν εκτός). Πρόκειται για βιασμό της γνωστής σχέσης επιθέτου και προσδιοριζόμενου ουσιαστικού· αλλά και της λογικής. Κάθε παιδάκι του δημοτικού γνωρίζει ότι αν πω λ.χ. «ο καλός παππούς», με το καλός προσδιορίζω τον παππού. Το πράγμα δεν αλλάζει γραμματικά αν πω «ο κάλος παππούς». Δυστυχώς το εφετείο δεν φαίνεται να συγκράτησε αυτές τις στοιχειώδεις γραμματικές κατηγορίες, ούτε και να άκουσε ποτέ για το σχήμα λόγου της μεταφοράς.
Για να καταλάβουν ακόμη και οι συν-τελεστές της απόφασης πού μπορεί να οδηγήσουν οι παραδοχές τους, ένα παράδειγμα. Δηλαδή αν λ.χ. λέγατε τον Κοτζιά «Ροτβάιλερ του Σταλινισμού», αυτός τι θα έκανε; Θα πήγαινε σε συγγράμματα κυνολογίας για να βρει τα χαρακτηριστικά του αιμοβόρου ζώου και θα ισχυριζόταν ότι τον αποκαλέσατε …άγριο σκυλί; Ή θα έπαιρνε ‒όπως έκανε με τον επιθετικό προσδιορισμό Gauleiter‒, γερμανικά συγγράμματα για το τι σημαίνει Rottweiler; Και τι θα έλεγε τότε; Ότι τον αποκαλέσατε «μέλος μιας συμμορίας που το κωλοβαράει»; (Rotte + weilen + er).
Συνεπώς τα ελληνικά του αντιδίκου σας, όπως, φευ, και της απόφασης που, ως μη έδει, τα αποδέχεται, είναι για κλάματα. Μήπως όμως τα νομικά της απόφασης είναι καλύτερα; Η απάντηση είναι αρνητική. (Δύο στα δύο!). Διότι αν πω κάποιον «γκαουλάιτερ / ροτβάιλερ / μπουλντόγκ / κέρβερο του Σταλινισμού» δεν πρόκειται για κάποιο γεγονός (= κάτι που έχει γίνει), αλλά για χαρακτηρισμό ή αξιολογική κρίση, όπως λένε οι νομικοί. Και αυτά, όταν πρόκειται για «δημόσια πρόσωπα», ασχέτως της στάθμης των τελευταίων, δεν εμπίπτουν στην έννοια του νόμου περί δυσφήμησης. Άλλωστε «ο εξ οικείου πταίσματος ζημιούμενος, ου δοκεί ζημιούσθαι», όπως λέγανε οι ρωμαιο-βυζαντινοί νομομαθείς. Δηλαδή αν είσαι σταλινικός, χιτλερικός, φασίστας, o altra cosa, δεν φταίει ο άλλος όταν σε αποκαλεί αυτό που είσαι.
Με λίγα λόγια: Πέρα από τους υπάρχοντες δικονομικούς λόγους αναιρέσεως, θα έπρεπε να υπάρχει και κάποιος ακροτελεύτιος που να λέει ότι μια απόφαση είναι αναιρετέα όταν από το σύνολό της προκύπτει ότι μ’ αυτή διασύρεται η Ελληνική Δικαιοσύνη. (Ας μη μεγαλαυχούμε: για τα νεοελληνικά δικαστήρια μιλάμε). Υπάρχουν λοιπόν ελπίδες σε έναν Άρειο Πάγο σελαγιζόμενο από το κύρος της νυν προέδρου του; Θα ήταν τραγικό να μην υπάρχουν. Ο ισόκυρός της πρόεδρος του Συμβούλιου της Επικράτειας έκρινε πρόσφατα ότι δεν μπορεί να γίνει διάσκεψη για την υπόθεση των «καναλιών Καλογρίτσα-Παππά», λόγω περιρρέουσας ατμοσφαίρας. Ελπίζω ο Άρειος Πάγος να μην αντιμετωπίσει παρόμοιο πρόβλημα και να τελειώσει εκεί το μαρτύριό σας μ’ αυτή την ουσιαστικά φαιδρή υπόθεση. Αν, ό μη γένοιτο, δεν αποφευχθεί το απευκταίο, τον δρόμο για το Στρασβούργο τον ξέρετε καλά. Οπότε θα κληθούν οι Έλληνες πολίτες να πληρώσουν και πάλι τη βέβαιη καταδίκη της χώρας για μία ακόμη παραβίαση των αρχών του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού.
Χ.Ε. Μαραβέλιας
Δικηγόρος, Δ.Ν., etc.
