σύνδεση

Η κατάθεση του καθηγητή Χριστόφορου Χαραλαμπάκη

 

Η ένορκη κατάθεση του Καθηγητή Γλωσσολογίας Χριστόφορου Χαραλαμπάκη, συντάκτη και του περίφημου Χρηστικού Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας της Ακαδημίας Αθηνών. Την κατάθεσή του δεν έλαβαν υπόψη οι δικαστές, αποφεύγοντας και να την αναφέρουν για τα προσχήματα διότι δεν τους βόλευε. Όπως δεν έλαβαν υπόψη τίποτε απολύτως από όσα προσκομίσαμε ούτε ανέφεραν τίποτε: και μόνο η απλή αναφορά ενός ντοκουμέντου θα αρκούσε για να καταρρεύσει η τρομοκρατική κατασκευή τους.

Είμαι Καθηγητής της Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διάβασα προσεκτικά την επίμαχη επιστολή που δημοσιεύθηκε στην Athens Review of Books.

Σε ό,τι αφορά τον χαρακτηρισμό «γκαουλάιτερ» θεωρώ ότι αυτός σε καμιά περίπτωση στο συγκεκριμένο δημοσίευμα δεν έχει συκοφαντικό περιεχόμενο αλλά συνιστά πολιτικό χαρακτηρισμό.

Ειδικότερα η λέξη γκαουλάιτερ σημαίνει διοικητής, τοποτηρητής, περιφερειάρχης κ.λπ. Προέρχεται από τις λέξεις Leiter = διοικητής, υπεύθυνος, αρχηγός (πβ. το αγγλικό leader), οδηγητής + Gau, που είναι μια διοικητική περιφέρεια. Δηλαδή ο Leiter μιας Gau. Πρόκειται για παλαιό (μεσαιωνικό) γερμανικό διοικητικό θεσμό, αντίστοιχο με αυτό των βυζαντινών επάρχων και το αγγλικό shire.

Η λέξη ξαναχρησιμοποιήθηκε ως τίτλος στη διοικητική ορολογία της εθνικοσοσιαλιστικής Γερμανίας αλλά βεβαίως ήταν πάντα εν χρήσει και προ του Χίτλερ στη γερμανική γλώσσα, όπως διαπιστώνει κανείς εγκύπτοντας σε γερμανικά λεξικά προ του 1933, χρονιάς ανόδου του Χίτλερ. Κάποιοι γκαουλάιτερ την περίοδο του ναζισμού υπήρξαν διαβόητοι για το φανατισμό ή τη σκληρότητά τους, άλλοι όχι.

Η έκφραση «γκαουλάιτερ του Σταλινισμού» δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να παρερμηνευθεί και να παραπέμψει ακόμη και τον αδαή αναγνώστη στην εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία: είναι σαφές ότι εννοεί κάποιον φανατικό και σκληρό κομμουνιστή, σταλινικό. Η λέξη «γκαουλάιτερ» στην ελληνική γλώσσα ούτως ή άλλως έχει διαφορετική έννοια απ’ ό,τι σήμαινε στη Γερμανία, δεδομένου ότι στην Ελλάδα ακόμη και την περίοδο της ναζιστικής κατοχής δεν τοποθετήθηκε γκαουλάιτερ αλλά κυβέρνηση απαρτιζόμενη από Έλληνες συνεργάτες των κατακτητών.

Στην ελληνική γλώσσα είναι πασίδηλη η μεταφορική έννοια της λέξης «γκαουλάιτερ». Η χρήση της στη σύγχρονη ελληνική γλώσσα είναι απολύτως σαφής: έχει διαφορετικό νόημα, και χρησιμοποιείται πολύ συχνά στο καθημερινό πολιτικό λεξιλόγιο με αρνητική πολιτική χροιά και με στόχο την πολιτική κριτική μεταξύ των πολιτικών αντιπάλων.

Την περίοδο αυτή μάλιστα η χρήση του όρου έχει γίνει του συρμού, ιδιαίτερα στο πολιτικό λεξιλόγιο των αντιμνημονιακών δυνάμεων που χαρακτηρίζουν τα μέλη της τρόικας, της task force κ.λπ. σαν γκαουλάιτερ.