Η πολυθρόνα της θείας Σόνιας

Αφιερωμένο στην αδελφή μου Β.Α. Μοσκόβαγια Έχω περάσει τόσο χρόνο στην αποθήκη κάτω απ’ τα παλιοπράγματα, που έχω πια σχεδόν χάσει τη θύμηση της νιότης μου, όταν ο κεντημένος στην πλάτη μου Τούρκος με την πίπα και το βοσκόπουλο και με το σκυλί του που ξύνεται με σηκωμένο το ένα του ποδάρι έλαμπαν ακόμα σε αστραφτερό κίτρινο, ροζ και γαλάζιο, χωρίς να είναι σκονισμένα ή ξεθωριασμένα. Ωστόσο πριν λίγο με απασχολούσαν περισσότερο τα γεγονότα, στα οποία ήμουν μάρτυρας, πριν επιστρέψω και πάλι στην οριστική λήθη. Με έχουν καλύψει με ένα καινούριο μεταξωτό ύφασμα χρώματος μπορντό και τοποθετήσει στο μικρό σαλόνι. Έχουν ρίξει πάνω στο ένα χέρι μου ένα σάλι με φωτεινά τριαντάφυλλα, πρόχειρα, σαν να το είχε ξεχάσει κάποια ομορφονιά μετά από ένα τρυφερό τετ α τετ. Πάντως το σάλι δεν άλλαξε ποτέ θέση, επειδή όταν ο στρατηγός ή η αδελφή του, η θεία Παυλίνα το έσπρωχναν τυχαία, ο Κόστια, που είχε διακοσμήσει το μικρό σαλόνι κατά το γούστο του, ταχτοποιούσε και πάλι το τρυφερό, πολύχρωμο ύφασμα στην προηγούμενη, εξεζητημένα ατημέλητη θέση του. Η θεία Παυλίνα διαμαρτυρόταν που με είχαν βγάλει από την αποθήκη: πάνω μου είχε πεθάνει η κακομοίρα η Σόνια, εγώ ήμουν η αιτία που είχε ματαιωθεί ένας γάμος, έφερνα ατυχία στην οικογένεια, έλεγε. Εμένα όμως με υπερασπίζονταν όχι μόνο ο Κόστια, οι συμφοιτητές του και άλλοι νεαροί, αλλά και ο ίδιος ο γερο-στρατηγός που έλεγε: «Προκαταλήψεις όλα, Παυλίνα Πετρόβνα! Αν αυτό το σίχαμα είχε μέσα του και την παραμικρή μαγική δύναμη, σίγουρα αυτή έχει χαθεί στην αποθήκη εξήντα ολόκληρα χρόνια τώρα. Άλλωστε τώρα βρίσκεται σ’ ένα σημείο, απ’ όπου περνάμε όλη την ώρα, ώστε να μην μπορεί κανείς να το διαλέξει για να πεθάνει πάνω του ή για να κάνει πρόταση γάμου!». Αν και ο χαρακτηρισμός «σίχαμα» δεν με κολάκευε ιδιαιτέρως και ο στρατηγός αποδείχθηκε πως δεν ήταν και πολύ διορατικός, με άφησαν στο μικρό σαλόνι με τις πρασινωπές ταπετσαρίες. Ένα μικρό τραπεζάκι με πορσελάνες βρισκόταν απέναντί μου, από πάνω του κρεμόταν ένας παλιός, στρογγυλός καθρέφτης που αντανακλούσε θαμπά τους σπάνιους επισκέπτες μου. Στου στρατηγού Γκαμπάκοφ έμεναν, εκτός από την αδελφή του Παυλίνα και τον γιο του Κόστια, και η κόρη του Νάστια που φοιτούσε σε ένα οικοτροφείο. Από το διπλανό δωμάτιο που κοιτούσε προς τα δυτικά, στο σαλόνι μου έπεφταν οι μακριές αχτίδες του απογευματινού ήλιου και χτυπούσαν πάνω στο σάλι με τα τριαντάφυλλα, που έλαμπε ακόμα πιο όμορφο, παίζοντας με τα χρώματά του. Τώρα οι αχτίδες αυτές απλώνονταν πάνω στο πρόσωπο και το φόρεμα της Νάστιας που καθόταν πάνω μου και έμοιαζε τόσο διάφανη, που μου φαινόταν παράξενο πώς και δεν τη διαπερνούσαν για να πέσουν πάνω στον συνομιλητή της. Λες και η μορφή της αρκούσε για να αποκρούσει το κοκκινωπό φως. Συζητούσε με τον αδελφό της για μια παράσταση που σχεδίαζαν για τα Χριστούγεννα, στην οποία θα παρουσίαζαν μια πράξη από την Εσθήρ, αλλά οι σκέψεις του νεαρού κοριτσιού έμοιαζαν να βρίσκονται κάπου αλλού. Ο Κόστια είπε: «Πιστεύω πως ο Σεριόζα θα μπορούσε να αναλάβει κι αυτός έναν ρόλο: έχει πολύ ωραία άρθρωση». «Μήπως ο Σεργκέι Πάβλοβιτς να παίξει μια από τις υπηρέτριές μου, μια νεαρή Ισραηλίτισσα;» «Για ποιον λόγο. Δεν τα αντέχω τα τραβεστί, παρ’ όλο που θα του πήγαιναν τα γυναικεία φορέματα». «Ποιον άλλον να παίξει;» Κατάλαβα πως μιλούσαν για τον Σεργκέι Πάβλοβιτς Παβιλίκιν, τον συμφοιτητή του νεαρού Γκαμπάκοφ. Πάντα τον θεωρούσα ασήμαντο, αν και ήταν ένας πολύ όμορφος νεαρός. Τα κοντοκουρεμένα του μαλλιά έδειχναν το στρογγυλό, χλωμό του πρόσωπο λίγο πιο παχουλό απ’ ό,τι ήταν. Είχε όμορφο στόμα και μεγάλα γκριζωπά μάτια. Το ψηλό του ανάστημα μετρίαζε την τάση του στο πάχος, αλλά ήταν πολύ βαρύς, τεντωνόταν πάντα πάνω μου από δω κι από κει και άφηνε τη στάχτη των τσιγάρων του που κάπνιζε ασταμάτητα να πέφτει πάνω μου, ενώ η συζήτησή του ήταν σκέτη πολυλογία. Προς μεγάλη δυσαρέσκεια της θείας Παυλίνας που δεν τον χώνευε, ερχόταν καθημερινά να μας επισκεφθεί. Η δεσποινίς διέκοψε τη σιωπή κάπως διστακτικά: «Τον ξέρεις καλά τον Παβιλίκιν, Κόστια;» «Άκου ερώτημα! Μα είναι ο καλύτερός μου φίλος!» «Ααα, ώστε έτσι; Είστε από καιρό φίλοι;» «Από τη χρονιά που μπήκα στο πανεπιστήμιο. Μα, έχει καμία σημασία;¨» «Όχι, απλώς ρώτησα. Ήθελα μόνο να μάθω…» «Και γιατί σ’ ενδιαφέρει εσένα η φιλία μας;» «Θέλω να ξέρω, αν μπορεί κανείς να τον εμπιστευτεί… θέλω…» Ο Κόστια την διέκοψε γελώντας: «Εξαρτάται σε τι! Σε χρηματικά ζητήματα δεν θα σε συμβούλευα! Πάντως είναι καλός φίλος και καθόλου τσιγκούνης όταν έχει λεφτά στην τσέπη. Αλλά είναι φτωχός…» Η Νάστια σώπασε για λίγο και ύστερα είπε: «Όχι, δεν ρωτάω γι’ αυτό, εννοώ τα συναισθήματά του, τους δεσμούς του…» «Μα τι σαχλαμάρες είν’ αυτές! Αυτά σας μαθαίνουν στα οικοτροφεία σας; Πού θες να ξέρω γω! Μπας και τον ερωτεύτηκες τον Σεργκέι;» Η δεσποινίς δεν απάντησε κι εκείνος συνέχισε: «Έχω μια παράκληση, θα μου κάνεις ένα χατίρι;» «Έχει σχέση με τον Σεργκέι Πάβλοβιτς;» «Ίσως». «Καλά, αλλά μην ξεχνάς πως δεν του αρέσει και πολύ να συναναστρέφεται εσάς τα θηλυκά». «Έλα τώρα, Κόστια! Υποσχέσου μου!» «Εντάξει, λοιπόν, καλά. Το υπόσχομαι! Λοιπόν!» «Θα σ’ το πω σήμερα το βράδυ» απάντησε η Νάστια, κοιτώντας τον αδελφό της ίσια μέσα στα ανήσυχα μάτια του που ήταν σαν τα δικά της καφέ και πιτσιλωτά. «Εντάξει λοιπόν, σήμερα το βράδυ» είπε ξένοιαστα ο φοιτητής· σηκώθηκε και τακτοποίησε πάλι το σάλι που είχε αφήσει απ’ τα χέρια της το κορίτσι. Οι αχτίδες όμως του απογευματινού ήλιου δεν έπεφταν πια πάνω στα τρυφερά τριαντάφυλλα, επειδή η Νάστια που είχε πάει στο διπλανό δωμάτιο, είχε πλησιάσει στο παράθυρο και κοιτούσε, απροσπέλαστη από το κοκκινωπό φως όπως και πριν, τον χιονισμένο δρόμο μέχρι που άναψαν το ηλεκτρικό. Σήμερα όλη μέρα δεν μπορώ να βρω ησυχία από τα πολλά πέρα-δώθε! Και δεν καταλαβαίνω για ποιον λόγο οργανώνουν αυτές τις εκδηλώσεις! Ολόκληρο σμήνος από κοριτσόπουλα και νεαρούς! Φασαρία, φωνές, τρεξίματα, φώναζαν εργάτες να πριονίσουν κάτι· κουβαλούσαν έπιπλα, μαξιλάρια, υφάσματα. Τουλάχιστον δεν πήραν τίποτα απ’ το δωμάτιό μου, ούτε το σάλι μου! Επιτέλους ησύχασαν κάποια φορά και από μακριά ακούστηκε να παίζει το πιάνο. Μπήκαν σιγά σιγά μέσα ο στρατηγός και η Παυλίνα Πετρόβνα και κάθισαν δίπλα δίπλα. Η γριά παρθένα συνέχισε την αρχινισμένη κουβέντα της: «Θα ήταν μεγάλο κακό για την οικογένεια αν τον ερωτευόταν. Σκέψου μόνο: Είναι μικρό αγόρι ακόμα και τι αγόρι: χωρίς όνομα, χωρίς περιουσία, χωρίς ταλέντο…» «Έχω την εντύπωση ότι υπερβάλλεις για τα καλά, εγώ δεν πρόσεξα τίποτα…» «Προσέχουν οι άντρες τέτοια πράγματα; Εγώ πάντως θα είμαι πάντα κατά!» «Πιστεύω πως δεν θα φτάσουν μέχρι εκεί τα πράγματα ώστε να χρειαστεί να είμαστε υπέρ ή κατά». «Είναι άνθρωπος χωρίς καθόλου ήθος. Ξέρεις τι λένε γι’ αυτόν; Είμαι σίγουρη πως αυτός διαφθείρει τον Κόστια. Η Νάστια είναι ακόμα παιδί, δεν καταλαβαίνει τίποτα» είπε ταραγμένη η γριά κυρία. «Έλα τώρα, καλή μου. Και για ποιον δεν λένε; Άκου μόνο πόσα σούρνουν πίσω απ’ την πλάτη του στον Κόστια! Και δεν ξέρω πόσα σ’ αυτές τις ιστορίες δεν είναι κι αληθινά! Δεν μ’ ενδιαφέρει καθόλου. Μόνο ηλικίες σαν τη δική μου και τη δική σου είναι προστατευμένες απ’ τα κουτσομπολιά!» Η Παυλίνα Πετρόβνα έγινε κατακόκκινη και παρατήρησε: «Κάνε ό,τι νομίζεις. Εγώ σε προειδοποίησα και κατά τ’ άλλα θα προσέχω η ίδια! Η Νάστια δεν είναι καμιά ξένη!» Εκείνη την ώρα μπήκε στο δωμάτιο η ίδια η Νάστια. Φορούσε το γαλάζιο κουστούμι με τις κίτρινες ρίγες και ένα κίτρινο τουρμπάνι στο κεφάλι. «Μπαμπά», στράφηκε βιαστική στον στρατηγό, «γιατί δεν παρακολουθείτε την πρόβα;» και συνέχισε χωρίς να περιμένει απάντηση: «Δώσε το δαχτυλίδι σου στον βασιλιά μας, το σμαράγδι του είναι τόσο τεράστιο!» «Αυτό;» ρώτησε ο στρατηγός και έδειξε ένα παλιό δαχτυλίδι εξαιρετικά φτιαγμένο, με ένα σκούρο σμαράγδι σε μέγεθος αγριοφράουλας. «Ε, ναι!» απάντησε ξένοιαστο το κορίτσι. «Νάστια, δεν έχεις ιδέα τι ζητάς!», ανακατεύτηκε η γριά θεία στη συζήτηση, «να σου δώσει το οικογενειακό δαχτυλίδι που δεν αποχωρίζεται ποτέ, για τα ακροβατικά του θεατρικού σου, να το χάσετε στο πι και φι! Ξέρεις πολύ καλά πως ο πατέρας σου δεν το βγάζει ποτέ απ’ το δάχτυλό του!» «Για μια-δυο φορές. Ακόμα και αν μας έπεφτε απ’ το χέρι, πώς θα έβγαινε απ’ το δωμάτιο;» «Όχι, Μαξίμ, δεν σου επιτρέπω με τίποτα να βγάλεις το δαχτυλίδι απ’ το δάχτυλό σου!» «Καθώς βλέπεις, δεν μου το επιτρέπει η θεία Παυλίνα!» είπε ο στρατηγός με ένα συνεσταλμένο γέλιο. Η Νάστια βγήκε από το δωμάτιο δυσαρεστημένη, χωρίς το δαχτυλίδι και η Παυλίνα Πετρόβνα άρχισε να παρηγορεί τον αδελφό της που λυπόταν την κόρη του. Η φασαρία και τα ποδοβολητά ξανάρχισαν. Είχαν βγάλει τα κοστούμια τους και είχαν πιάσει τους αποχαιρετισμούς. Ο κύριος Παβιλίκιν έμεινε πολλή ώρα στο σπίτι μας. Όταν όμως μπήκε στο δωμάτιό μου μαζί με τον Κόστια, είχε πάει σχεδόν τέσσερις το πρωί. Κοντοστάθηκαν και φιλήθηκαν για να αποχαιρετιστούν. Ο Σεργκέι Πάβλοβιτς είπε ντροπαλά: «Δεν μπορείς να φανταστείς, Κόστια, πόσο χαίρομαι! Αλλά νιώθω και άσχημα που συνέβη ειδικά σήμερα, αφού μου έδωσες αυτά τα λεφτά. Μπορεί να σκεφτείς ο διάολος ξέρει τι…» Ο χλωμός και ευτυχισμένος Κόστια με τα ανακατεμένα μαλλιά τον ξαναφίλησε και του είπε: «Τίποτα δεν πρόκειται να σκεφτώ, παράξενε τύπε! Είναι απλώς μια σύμπτωση, κάτι τυχαίο, που θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα!» «Ναι, αλλά είναι τόσο άβολο, τόσο άβολο…» «Άσ’ το, σε παρακαλώ, την άνοιξη μου τα δίνεις πάλι πίσω…» «Τα χρειάζομαι αυτά τα εξακόσια ρούβλια σε κάθε περίπτωση…» Ο Κόστια σώπαινε. Σε λίγο είπε: «Λοιπόν, γεια σου. Αύριο θα βρεθούμε για τη Μανόν;» «Ναι, ναι…» «Και χωρίς τον Πέτια Κλίμοφ;» «Ααα tempipassata! Γεια σου!» «Κλείσε σιγά την πόρτα και μην κάνεις φασαρία όπως περνάς μπροστά απ’ το υπνοδωμάτιο της θείας Παυλίνας. Δεν σε είδε να επιστρέφεις και δεν σε αγαπάει ιδιαιτέρως. Γεια!» Οι νεαροί αποχαιρετίστηκαν για άλλη μια φορά. Ήταν, καθώς ανέφερα, ήδη τέσσερις η ώρα. Η Νάστια επέστρεψε από τη βόλτα και χωρίς να βγάλει το γούνινο καπέλο με το τριαντάφυλλο απ’ το κεφάλι της, κάθισε στην άκρη μιας καρέκλας, την ώρα που ο συνοδός της με κόκκινα μάγουλα απ’ το κρύο συνέχιζε να βηματίζει πάνω-κάτω στο δωμάτιο. Το νεαρό κορίτσι μιλούσε ξένοιαστα και χαρούμενα, πίσω όμως απ’ αυτή την πολυλογία διαισθανόσουν μια κάποια ανησυχία. «Ωραία βόλτα κάναμε! Ήταν πολύ ευχάριστα: Ήλιος με δόντια! Τρελαίνομαι για την προκυμαία!» «Ναι». «Μου αρέσει απίστευτα η ιππασία. Το καλοκαίρι χάνομαι για μέρες σε εκδρομές σαν κι αυτήν. Δεν έχετε έρθει ποτέ σ’ εμάς στη Σβιατάγια Κρούτσα;» «Όχι, προτιμώ τα αυτοκίνητα». «Δεν έχετε καλό γούστο. Το ξέρετε πως η Σβιατάγια Κρούτσα και το Αλεξέγιεφσκο και η Λιγκόφκα μου ανήκουν προσωπικά; Είμαι πλούσια νύφη. Ύστερα είναι και η θεία Παυλίνα που θα με κάνει γενική αποκλειστική κληρονόμο της. Βλέπετε, σας συμβουλεύω να το σκεφτείτε». «Πού πάμε τώρα ξυπόλητοι στ’ αγκάθια!» «Από πού τις έχετε όλες αυτές τις παροιμίες;» Ο Σεργκέι ανασήκωσε τους ώμους και συνέχισε να βηματίζει πάνω-κάτω. Το κορίτσι προσπάθησε μερικές φορές ακόμα να πιάσει κουβέντα, αλλά αυτές οι προσπάθειες γίνονταν όλο και πιο σύντομες και στο τέλος σώπασε εντελώς, σαν χαλασμένο παιχνίδι. Και όταν ακούστηκε πάλι η φωνή της, ήταν σιγανή και λυπημένη. Χωρίς να βγάλει το καπέλο της, πήγε και κάθισε στο βάθος του σκοτεινού δωματίου, σαν να θρηνούσε τον ίδιο της τον εαυτό: «Πόσος χρόνος πέρασε από την παράστασή μας! Θυμάστε; Πώς παίξατε… Πόσα δεν άλλαξαν από τότε! Δεν είστε πια ο ίδιος, ούτε εγώ, κανείς μας…Τότε σας ήξερα πολύ λίγο. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο σας καταλαβαίνω, πολύ καλύτερα από τον Κόστια! Δεν το πιστεύετε; Γιατί παριστάνετε πως δεν καταλαβαίνετε τίποτα; Θα σας ικανοποιούσε αν σας το έλεγα πρώτη, αυτό που για μια γυναίκα είναι ταπεινωτικό να το ομολογήσει πρώτη; Με βασανίζετε, Σεργκέι Πάβλοβιτς!» «Υπερβάλλετε φρικτά, Ναστάσια Μαξίμοβνα: Για το ότι δεν θέλω να καταλάβω, όπως και για τον εγωισμό μου και ίσως για τα αισθήματά σας απέναντί μου…» Εκείνη σηκώθηκε και είπε με αδιάφορη φωνή: «Α, ναι; Μπορεί…» «Φεύγετε;» είπε εκείνος ανήσυχος. «Ναι, πρέπει να αλλάξω για το μεσημεριανό φαγητό. Δεν θα φάτε μαζί μας;» «Όχι, είμαι προσκεκλημένος σε κάτι γνωστούς». «Με τον Κόστια;» «Όχι. Γιατί;» Εκείνη δεν έφυγε, κοντοστάθηκε στο τραπέζι με τα περιοδικά. «Θα πάτε πάνω στο δωμάτιό του να τον συναντήσετε;» «Όχι, θα φύγω αμέσως». «Ώστε έτσι; Ε, λοιπόν, γεια! Και… σας αγαπάω. Αυτό!» συμπλήρωσε ξαφνικά και στράφηκε από την άλλη. Καθώς εκείνος σιωπούσε μέσα στο σκοτάδι, χωρίς να φαίνεται η έκφραση του προσώπου του, εκείνη είπε γρήγορα, με μια φωνή σαν να γελούσε. «Λοιπόν, ικανοποιηθήκατε τώρα;» «Θεωρείτε πως είναι η σωστή στιγμή;» ρώτησε εκείνος και έσκυψε να φιλήσει το χέρι της. «Γεια σας… Πηγαίνετε τώρα», ψιθύρισε εκείνη, καθώς έβγαινε από το δωμάτιο. Ο Σεργκέι άναψε το φως και κατευθύνθηκε, σφυρίζοντας έναν χαρούμενο ρυθμό, προς το δωμάτιο του Κόστια. Μπήκε πολύ ταραγμένος ο στρατηγός. Κρατούσε μια εφημερίδα. Τον ακολουθούσε κατά πόδας η θεία Παυλίνα, με το μαύρο μεταξωτό της φόρεμα να θροΐζει σε κάθε της βήμα. «Ηρέμησε, Μαξίμ, συμβαίνουν πια συχνά αυτά τα πράγματα, σχεδόν τα συνηθίσαμε. Φυσικά και είναι τραγικό, αλλά τι μπορείς να κάνεις; Κανείς δεν γλιτώνει από το πεπρωμένο του». «Όχι, Παυλίνα, δεν μπορώ να ηρεμήσω: έχει μείνει μόνο το καπέλο του και ένας ματωμένος χυλός από τα μυαλά του πάνω στον τοίχο. Κακομοίρη Λιοβ Ιβάνοβιτς!» «Ούτε να το σκέφτεσαι, αδελφέ μου! Αύριο θα κάνουμε λειτουργία για τη σωτηρία της ψυχής του. Μην το σκέφτεσαι, πρόσεχε τον εαυτό σου: Έχεις κι εσύ έναν γιο και μια κόρη». Ο στρατηγός ήταν κατακόκκινος στο πρόσωπο, κάθισε πάνω μου. Η εφημερίδα τού έφυγε από τα χέρια, η γριά κυρία τη σήκωσε γρήγορα, την ακούμπησε κάπου αρκετά μακριά από τον αδελφό της και άρχισε να μιλάει βιαστικά για κάτι άλλο: «Λοιπόν, το βρήκες το δαχτυλίδι;» Ο στρατηγός ταράχτηκε πάλι: «Όχι, όχι! Είναι και αυτό που με ανησυχεί τρομερά». «Θυμάσαι πότε το είδες για τελευταία φορά;» «Το έδειξα σήμερα το πρωί, εδώ, σε αυτή την πολυθρόνα, στον Σεργκέι Πάβλοβιτς: τον ενδιέφερε πάρα πολύ αυτό το δαχτυλίδι… Ύστερα με πήρε ο ύπνος. Και θυμάμαι πως το δαχτυλίδι δεν υπήρχε όταν ξύπνησα…» «Το είχες βγάλει από το δάχτυλό σου;» «Ναι…» «Δεν ήταν και πολύ σώφρον αυτό εκ μέρους σου! Εκτός από την πραγματική του αξία, το δαχτυλίδι έχει και μια ανεκτίμητη αξία ως οικογενειακό κειμήλιο». «Αυτό ακριβώς προμηνύει κάποια συμφορά». «Ας ελπίσουμε πως ο θάνατος του Λιοβ Ιβάνοβιτς φτάνει για κακό νέο». Ο στρατηγός άρχισε πάλι τους αναστεναγμούς. Η Παυλίνα Πετρόβνα δεν μπόρεσε να συγκρατηθεί και είπε: «Κι αν το πήρε το δαχτυλίδι αυτός ο Παβιλίκιν; Τον έχω ικανό για κάτι τέτοιο!» «Για ποιον λόγο; Για να το βλέπει; Άλλωστε το είδε καλά καλά και με ρώτησε μάλιστα πόσο το εκτιμούν οι αντικέρ». «Μπορεί να το πήρε». «Που σημαίνει ότι πιστεύεις πως το έκλεψε;» Η Παυλίνα Πετρόβνα δεν είχε χρόνο να απαντήσει, επειδή ανακατεύτηκε στη συζήτηση η Νάστια που μόλις είχε μπει βιαστική και ταραγμένη στο δωμάτιο. «Μπαμπά!» φώναξε. «Ο Σεργκέι Πάβλοβιτς μου έκανε πρόταση γάμου. Ελπίζω να μην έχεις αντίρρηση;» «Όχι τώρα, όχι τώρα!» την απέκρουσε εκείνος, κουνώντας το χέρι του. «Για ποιον λόγο; Τι δικαιολογίες είναι αυτές; Τον ξέρεις καλά» είπε η Νάστια κοκκινίζοντας. Εκείνη τη στιγμή πέταξε την κουβέντα της και η Παυλίνα Πετρόβνα: «Έχω κι εγώ άποψη και ενίσταμαι σε κάθε τέτοιου είδους δεσμό και απαιτώ σε κάθε περίπτωση να αναβληθεί η συζήτηση μέχρι να βρεθεί το δαχτυλίδι του Μαξίμ». «Και τι σχέση έχει το δαχτυλίδι του μπαμπά με τον αρραβωνιαστικό μου;» ρώτησε με αλαζονικό ύφος το κορίτσι. «Πιστεύουμε πως το έχει ο Σεργκέι Πάβλοβιτς». «Πιστεύετε πως το έκλεψε;» «Ναι, κάτι τέτοιο». Η Νάστια στράφηκε στον στρατηγό, χωρίς να απαντήσει στη θεία της, και ρώτησε: «Τα πιστεύεις κι εσύ αυτά τα παραμύθια;» Ο πατέρας της δεν μίλησε. Το πρόσωπό του κοκκίνισε ακόμα πιο πολύ. Το κορίτσι γύρισε και πάλι προς την Παυλίνα: «Γιατί μπαίνετε ανάμεσά μας; Τον μισείτε τον Σεργκέι… τον Σεργκέι Πάβλοβιτς και βγάζετε διάφορες ανοησίες απ’ το μυαλό σας! Σπέρνετε ζιζάνια ανάμεσα στον Κόστια και τον μπαμπά. Τι θέλετε από μας;» «Νάστια, μην αυθαδιάζεις, ντροπή!» φώναξε ο πατέρας της, προσπαθώντας να ανασάνει. Η Νάστια δεν τον άκουγε. «Για ποιον λόγο συγχύζεσαι έτσι; Γιατί δεν μπορείς να περιμένεις μέχρι να διαλευκανθεί η υπόθεση; Είναι ζήτημα αρχής, δεν το καταλαβαίνεις;» «Καταλαβαίνω πως ο αρραβωνιαστικός μου δεν μπορεί να είναι ύποπτος για μια πράξη σαν κι αυτήν! Να μην τολμήσουν!» έβαλε τις φωνές η Νάστια, ενώ ο στρατηγός καθόταν σιωπηλός με το πρόσωπό του να κοκκινίζει όλο και περισσότερο. «Φοβάσαι την αλήθεια;» «Μια αλήθεια μόνο μπορεί να υπάρχει κι εγώ τη γνωρίζω. Και σας συμβουλεύω να μην εναντιωθείτε στον γάμο μας: τα πράγματα απλώς θα χειροτερέψουν για σας!» «Που σημαίνει;» «Εγώ το ξέρω!» Η Παυλίνα την κοίταξε επίμονα. «Υπάρχει λόγος που πρέπει να βιαστούμε;» «Τι αχρειότητα! Κόστια!» φώναξε ο κορίτσι στον φοιτητή που μόλις έμπαινε. «Κόστια μου, καλέ μου, κρίνε εσύ! Ο Σεργκέι Πάβλοβιτς ζητάει το χέρι μου και ο πατέρας, που βρίσκεται απολύτως υπό την επιρροή της θείας Παυλίνας, δεν δίνει τη συγκατάθεσή του, πριν διαλευκανθεί πού χάθηκε το δαχτυλίδι του». «Τι στο διάολο; Δεν πιστεύω να κατηγορείτε τον Παβιλίκιν για κλοπή;» «Ναι», είπε θυμωμένα η γριά κυρία. «Εσύ βεβαίως τον υπερασπίζεσαι, θα το αγοράσεις εσύ πίσω το δαχτυλίδι. Ξέρω πολλά για σένα! Την ακούω την πόρτα να τρίζει στο δωμάτιό μου, όταν βγάζεις τον φίλο σου έξω, ακούω και τι λέτε. Να είσαι ευγνώμων που δεν μιλάω!» Σε όλη μου τη ζωή δεν έχω ξανακούσει παρόμοιο σκάνδαλο, παρόμοιες προσβολές. Ο Κόστια χτύπησε τη γροθιά του στο τραπέζι και έβαλε τις φωνές, η Παυλίνα απαιτούσε σεβασμό λόγω της ηλικίας της, η Νάστια είχε πάθει υστερία… Ξαφνικά όμως βουβάθηκαν όλοι, επειδή οι φωνές τους, οι κραυγές τους και ο θόρυβος που έκαναν σκεπάστηκαν από έναν ήχο που έβγαλε ο στρατηγός ο οποίος ενώ σώπαινε όλη την ώρα, τώρα είχε σηκωθεί. Ύστερα σωριάστηκε πάλι πίσω, πήρε ένα μπλαβί χρώμα και άρχισε να βγάζει έναν ρόγχο. Η Παυλίνα έπεσε πάνω του. «Τι σου συμβαίνει, Μαξίμ;» Ο στρατηγός έβγαζε αυτόν τον ρόγχο, με τα μάτια γυρισμένα προς τα πίσω, τώρα πια είχε μαυρίσει ολόκληρος. «Νερό! Νερό! Πεθαίνει! Έπαθε εγκεφαλικό!» ψιθύρισε η θεία, αλλά η Νάστια την έσπρωξε πιο πέρα και είπε: «Αφήστε, θα του ξεκουμπώσω εγώ τον γιακά» κι έπεσε στα γόνατα μπροστά μου. Η μυρωδιά από το λιβάνι και οι ψαλμωδίες από την κηδεία του γερο-στρατηγού έφταναν μέχρι το σαλόνι μου. Για κάποια στιγμή μου φάνηκε πως με έψελναν εμένα. Αχ, πόσο κοντά στην αλήθεια είχα πέσει! Την ώρα που έμπαιναν στο δωμάτιο οι νέοι, ο Παβιλίκιν έλεγε, συνεχίζοντας τη συζήτηση που είχαν διακόψει: «Και σήμερα λαμβάνω από την Παυλίνα Πετρόβνα την ακόλουθη επιστολή» και άρχισε να διαβάζει από το γράμμα που έβγαλε από την τσέπη του: «Αξιότιμε κύριε, Σεργκέι Πάβλοβιτς! Για λόγους που –καθώς μου φαίνεται– δεν χρειάζεται να σας εξηγήσω περαιτέρω, θεωρώ τις επισκέψεις σας ανάρμοστες σε αυτές τις τόσο δύσκολες ημέρες για την οικογένειά μας και ελπίζω να μην αρνηθείτε να προσαρμόσετε τη συμπεριφορά σας αναλόγως προς την κοινή μας επιθυμία. Το μέλλον θα δείξει κατά πόσον θα μπορέσουν να συνεχιστούν οι προηγούμενες σχέσεις μας, αλλά σας διαβεβαιώνω πως η ανιψιά μου, η Αναστασία Μαξίμοβνα, εν προκειμένω είναι με το μέρος μου. Επιτρέψτε μου… κ.λπ.» Κοίταξε τον Κόστια με ερωτηματικό βλέμμα και παρατήρησε: «Ξέρεις κάτι, από τη σκοπιά της η θεία σου έχει δίκιο και δεν ξέρω καθόλου πώς θα σου απαντήσει η αδελφή μου». «Το παραδέχεσαι όμως κι εσύ, οι λόγοι είναι μηδαμινοί!» «Εννοείς τον θάνατο του πατέρα μου;» «Μα ναι, δεν φέρω καμία ευθύνη γι’ αυτόν!» «Αυτό εξυπακούεται… Πρόσφατα διάβασα ένα παραμύθι από τις Χίλιες και μια νύχτες στο οποίο ένας άνθρωπος πετάει κουκούτσια από δαμάσκηνα –μια απολύτως άκακη ασχολία– πετυχαίνει όμως τον γιο ενός πνεύματος στο μάτι και προκαλεί ένα σωρό ατυχίες. Ποιος μπορεί να προσδιορίσει τα επακόλουθα μιας ατυχίας;» «Εμείς όμως θα κάνουμε παρέα;» «Μα, αναμφίβολα! Δεν πρόκειται πια να συνεχίσω να ζω με την οικογένειά μου και εσύ θα είσαι πάντα ευπρόσδεκτος. Αυτό διαρκεί περισσότερο από τον έρωτα ενός κοριτσόπουλου του οικοτροφείου». «Και δεν απειλείται ούτε από τα κουκούτσια του δαμάσκηνου αυτό;» «Φυσικά όχι. Ο Σεργκέι αγκάλιασε τον νεαρό Γκαμπάκοφ και έφυγαν μαζί από το δωμάτιο. Τον Παβιλίκιν δεν τον ξαναείδα. Άλλωστε ξαναείδα πολύ λίγους ανθρώπους απ’ αυτούς που με αναζήτησαν τις τελευταίες μου τιμημένες μέρες. Νωρίς το πρωί ήρθαν κάτι άντρες με ψηλές μπότες και με σήκωσαν, ενώ ρωτούσαν την Παυλίνα Πετρόβνα: «Αυτήν εδώ εννοείτε;». Ο μεγαλύτερος ρώτησε αν υπήρχε τίποτε άλλο για πούλημα, αλλά όταν η ερώτησή του απαντήθηκε αρνητικά, ακολούθησε τους υπόλοιπους. Καθώς με γύρισαν πλάγια για να με περάσουν απ’ την πόρτα, κάτι κύλησε στο πάτωμα, απ’ όπου είχαν σηκώσει τα χαλιά – πλησίαζε το καλοκαίρι. Ένας από τους άντρες που με κουβαλούσαν σήκωσε το πεσμένο αντικείμενο από κάτω και το έδωσε στην κυρία, λέγοντας: «Ένα δαχτυλιδάκι! Κάποιος το ακούμπησε στα μαξιλάρια και μάλλον γλίστρησε πίσω απ’ την ταπετσαρία». «Καλά, καλά, ευχαριστώ!» είπε η θεία Παυλίνα χλωμιάζοντας και βγήκε από το σαλόνι, αφού έχωσε βιαστικά το δαχτυλίδι με το μεγάλο σμαράγδι στον κόρφο της. — Μετάφραση από τα ρωσικά: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου

Η πολυθρόνα της θείας Σόνιας

Σύνδεση