Αρχείο Καβάφη - Ίδρυμα Ωνάση: Βυσσοδομώντας επαίσχυντα

«Κάτι εζήτησε να ραδιουργήσει,
κάτι να κάμει, κάτι να σχεδιάσει,
κι απέτυχεν οικτρά κ’ εξουδενώθη»
(Κ.Π. Καβάφης, «Οροφέρνης»)

Το «Αρχείο Καβάφη» του Ιδρύματος Ωνάση έστειλε στις 18-19 Απριλίου 2017 σε επιλεγμένους πανεπιστημιακούς το επιεικώς κατάπτυστο email που αναπαράγουμε εδώ. Με αυτό τους προέτρεπε ιταμά να συντάξουν «αυθόρμητες» επιστολές, προσδιορίζοντας μάλιστα χονδροειδώς και το περιεχόμενό τους. Οι επιστολές θα δημοσιεύονταν σε συγκεκριμένη εφημερίδα, με την οποία προφανέστατα υπήρξε προσυνεννόηση. Επιδίωξη των αποστολέων ήταν αφενός να παραστήσουν τα δήθεν θύματα μιας «χυδαίας και συντονισμένης επίθεσης» της Athens Review of Books που είχε στόχο, όπως γράφουν οι επινοητές της, αφενός την …αποδόμηση του Ιδρύματος Ωνάση και αφετέρου τον έλεγχο του Αρχείου Καβάφη. Όλα δε αυτά την ίδια στιγμή που με το παροτρυντικό τους κείμενο διέπρατταν κατάφωρη και ποινικώς ελεγκτέα συκοφαντική δυσφήμηση εις βάρος μας. Η εκτρωματική αυτή απόπειρα του Ιδρύματος έχει όλα τα χαρακτηριστικά της μαύρης και επιλεγμένης προπαγάνδας, από ένα Ίδρυμα που κατά το καταστατικό του οφείλει να υπηρετεί τον πολιτισμό. Είναι δε προς τιμή των παραληπτών του «επείγοντος» email ότι κανείς τους δεν αφέθηκε να ενδώσει. Ωστόσο η από 19/4 ηλεκτρονική επιστολή τους –«τι καταχθόνιο σχέδιο», πλην «αστείον και στην σύλληψι και στην εφαρμογή»– αποτελεί ένα θλιβερό δείγμα γραφής, μεθόδων, ποιότητας, αλλά και νοοτροπίας, των δραστών της. Οι άνθρωποι αυτοί δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται πόσο προσβλητικό είναι το κείμενο αυτό για τους παραλήπτες του, αφού, με τρόπο που θυμίζει άλλες εποχές, τους υπαγορεύουν τι θα γράψουν εναντίον της ARB. (Το ότι αυταπόδεικτα εκθέτει ανεπανόρθωτα τους επινοητές του δεν θα μας ενδιέφερε, αν δεν ήμασταν εμείς ο στόχος της ύπουλης συκοφαντίας).

Το τεύχος Απριλίου της Athens Review of Books που περιέχει όλα τα ντοκουμέντα της υπόθεσης (τα εξώδικα του Ιδρύματος προς το επιστημονικό περιοδικό Κονδυλοφόρος και τον συντάκτη του Καταλόγου του Αρχείου Καβάφη, του οποίου το όνομα εξαφάνισαν, αλλά και τις προσβλητικές επιστολές του Ιδρύματος προς διαπρεπείς μελετήτριες του έργου του Καβάφη με την εξωφρενική απαίτηση να κρίνουν αυτοί, οι όποιοι κάποιοι, την ποιότητα της εργασίας τους!) θα κυκλοφορεί στα περίπτερα και ολόκληρο τον μήνα Μάιο, ώστε να μπορούν εύκολα η επιστημονική κοινότητα και οι ενδιαφερόμενοι αναγνώστες να διαπιστώσουν το μέγεθος της αθλιότητας αλλά και της μωροσοφίας, που τείνει να προσλάβει διαστάσεις διεθνούς αυτοδιασυρμού τους.

Το Ίδρυμα Ωνάση, μετά το άκαρπο του παροτρυντικού email, αντέδρασε στα τεκμηριωμένα κείμενα της ARB, στέλνοντας εκατοντάδες, ίσως χιλιάδες επιστολές προς πανεπιστημιακούς όλων των βαθμίδων σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια, με την υπογραφή του προέδρου του κ. Αντώνη Παπαδημητρίου, απευθυνόμενου προσωπικά στον καθένα. Όλες τους ήταν πανομοιότυπες, πλην εκείνων που έστειλε προς τους καθηγητές οι οποίοι αρθρογράφησαν πρόσφατα στην ARB. Σ’ αυτούς είχε διαφορετικές καταληκτικές παραγράφους. Λόγου χάρη:

«Στην πρόσφατη, φορτισμένη, δημόσια θέση σας οι αξιολογήσεις κυριάρχησαν των περιγραφών [;!]. Η θέλησή μας, ωστόσο, είναι να συνεχίσουμε την επικοινωνία και την συνεργασία μαζί σας, βασισμένοι στην εκτίμηση για το έργο και το επιστημονικό σας κύρος. (…) Η συνεργασία, ο διάλογος και η ανταλλαγή τεχνογνωσίας [sic] είναι η βάση μιας ουσιαστικής – και διαφορετικής – προσέγγισης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, συνολικά.». (Τα θλιβερά κρούσματα με τα κρατικά λαχεία ή οι αναρτήσεις στίχων μαζί με προκλητικά κακόγουστα σκίτσα του ποιητή σε μέσα μαζικής μεταφοράς δίνουν ασφαλώς το μέτρο, αλλά και τη στάθμη, αυτής της «διαφορετικής προσέγγισης». Αυτό μάλλον εννοούν όταν διακηρύσσουν ότι «Για εμάς, ανοιχτό αρχείο σημαίνει ευρύτερο άνοιγμα στην κοινωνία», 27.4.2017).

Ούτε λέξη βέβαια δεν λένε για τα ουσιαστικά ζητήματα που θέσαμε, τα οποία είναι και παραμένουν τα μόνα που ενδιαφέρουν, ήτοι: 1) Ελεύθερα προσβάσιμος κατάλογος του Αρχείου Καβάφη σε και από όλους. 2) Ψηφιοποίηση και ελεύθερη πρόσβαση ολόκληρου του περιεχόμενου του Αρχείου για τους μελετητές από κάθε σημείο του πλανήτη χωρίς να χρειαστεί να έρθουν στην καθ’ ημάς Χαμοστέρνα κάποια συγκεκριμένη Παρασκευή. Και φυσικά ούτε λέξη για την ύπουλη, πλην ιταμή, απόπειρά τους να χρησιμοποιήσουν ορισμένους καταξιωμένους ερευνητές με στόχο την ARB και τον διευθυντή της.

● Όπως βλέπετε, αξιότιμοι κύριοι ημεϊλογράφοι, τηρήσαμε ευλαβικά το όριο των 600 λέξεων που θέσατε και σας εξουσιοδοτούμε να το προωθήσετε προς δημοσίευση μαζί με τις άλλες αντίστοιχες αυθόρμητες «συνεργασίες».

— The Athens Review of Books

Η προς Αυθορμήτους επιστολή

Από: Thodoris Chiotis <>:

Θέμα: Αρχείο Καβάφη

Ημερομηνία: 2017-04-19

Αγαπητέ/ή, ……………

Παίρνω το θάρρος να σας γράψω καθώς είμαι σίγουρος ότι έχετε δει ότι εδώ και μερικούς μήνες ‒με αποκορύφωμα τις τελευταίες 2 εβδομάδες‒ το Ίδρυμα Ωνάση έχει γίνει αποδέκτης μιας χυδαίας και συντονισμένης επίθεσης με αφορμή τη διαχείριση του Αρχείου Καβάφη. Όπως γνωρίζετε, η ενορχήστρωση της επίθεσης ανήκει στην Athens Review of Books και τον Μανώλη Βασιλάκη, ο οποίος έχοντας επιστρατεύσει μια μικρή ομάδα φιλολόγων, που ανήκαν στον άλλοτε κλειστό κύκλο της παλαιάς ιδιοκτησίας του Αρχείου Καβάφη, προσπαθεί να αποδομήσει και να συκοφαντήσει τόσο το Ίδρυμα Ωνάση, όσο και τον επιστημονικό σύμβουλο του Αρχείου Καβάφη, Δημήτρη Παπανικολάου (χρησιμοποιώντας μάλιστα πολύ συχνά και με αήθη τρόπο τη σεξουαλική του ταυτότητα).

Πρόκειται για μια ρητορική άδικη, ανέντιμη, αυταρχική και πολλές φορές ομοφοβική, στόχος της οποίας δεν είναι φυσικά το άνοιγμα του Αρχείου Καβάφη, όπως επικαλούνται οι εκφραστές της, αλλά ο απόλυτος έλεγχός του από εκείνους.

Προς ενημέρωσή σας, παραθέτω το ιστορικό των επιθέσεων:

Ξεκίνησε από αυτό: http://athensreviewofbooks.com/?p=2593

Απαντήθηκε με αυτό: http://athensreviewofbooks.com/?p=2687

Ακολούθησε αυτό: http://athensreviewofbooks.com/?p=2708

Και μετά από ένα μήνα ακολούθησε η συντονισμένη επίθεση με το φύλλο που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στα βιβλιοπωλεία (τεύχος 83) αφιερώνοντας 7 πολυσέλιδα άρθρα. Online μπορούμε να διαβάσουμε μόνο ένα κείμενο: http://athensreviewofbooks.com/?p=2759

Το ίδρυμα Ωνάση έχει επιλέξει συνειδητά να μην ακολουθήσει αυτή τη ρητορική, ωστόσο δεν σκοπεύει να μείνει και αμέτοχο. Πιστεύουμε ότι η καλύτερη απάντηση προς κάθε κατεύθυνση θα προκύψει τόσο μέσα από τις δράσεις μας, τις οποίες θα συνεχίσουμε να υλοποιούμε απρόσκοπτα, όσο και μέσα από τους ίδιους τους συνεργάτες του Ιδρύματος, οι οποίοι είναι και οι πλέον αρμόδιοι να βεβαιώσουν το ανοιχτό και το δημοκρατικό της πρόσβασης στο Αρχείο Καβάφη.

Σε αυτό στο σημείο θα ήθελα να ζητήσω και τη δική σας συνδρομή. Έχοντας συνεργαστεί με το Αρχείο Καβάφη και έχοντας αποκτήσει πρόσβαση σε αυτό για την προσωπική σας ακαδημαϊκή έρευνα, θα ήταν εξαιρετικά σημαντικό να καταγράψετε αυτή την εμπειρία και να αναδείξετε το ανοιχτό της διαδικασίας σε μια επιστολή την οποία θα επιδιώξουμε να δημοσιευτεί στην εφημερίδα Η Καθημερινή. Στόχος δεν είναι να προστατευτεί το Ίδρυμα Ωνάση, στόχος είναι να προστατευτεί η ελεύθερη και δημοκρατική πρόσβαση στο Αρχείο Καβάφη και για τις επόμενες γενιές, και για τους επόμενους ερευνητές, που μπορεί να μην να ανήκουν σε κάποια κλειστή ομάδα εκλεκτών.

Θα παρακαλούσαμε την επιστολή σας, που δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 600 λέξεις, να την ετοιμάσετε το συντομότερο, ακόμα και αν γίνεται την επόμενη εβδομάδα.

Προς αρωγή σας, παραθέτουμε δύο πολύ βοηθητικά links τα οποία περιγράφουν το πλαίσιο, τους στόχους και τις θέσεις του Αρχείου http://www.onassis.org/uploaded/anakoinoseis/CAVAFY/CA-open-access-PT.pdf & http://www.onassis.org/uploaded/anakoinoseis/CAVAFY/CA-Goals-Content-Positions-gr.pdf, ενώ στην πρώτη σελίδα του Αρχείου μπορείτε να διαβάσετε και ένα πολύ χρήσιμο εισαγωγικό κείμενο: http://www.onassis.org/cavafy-archive-overview.php.

Αναμένω νέα σας,

Με ιδιαίτερη εκτίμηση,

Θοδωρής Χιώτης
Project Manager

T. +30 213 0 178294
 

Το Ίδρυμα Ωνάση απέκτησε το Αρχείο Καβάφη στα τέλη του 2012. Μετά την «αγοραπωλησία» μια από τις δύο πρώτες δύο «δράσεις» του ήταν η «παραχώρηση», τον Μάρτιο 2013, μιας φωτογραφίας του Καβάφη (του 1930), που μάλιστα δεν τους ανήκει, επεξεργασμένης με το Photoshop ώστε να φαίνεται κατά πολύ νεότερος, στη Διεύθυνση Κρατικών Λαχείων. Η άλλη «δράση» ήταν το φιάσκο με τις αναρτήσεις στίχων μαζί με ενοχλητικά κακόγουστα σκίτσα του ποιητή σε μέσα μαζικής μεταφοράς. (Ο όρος «αγοραπωλησία» είναι του Αρχείου Καβάφη, βλ. την από 13.4.2017 απάντησή τους προς τον διευθυντή της ARB: «Αγοραπωλησία» η οποία, ως προς το τι παρέλαβαν, «περιλαμβάνει ρήτρα εμπιστευτικότητας»!). Αν όμως δεν κοινολογηθεί τι ακριβώς αγόρασαν πώς θα κριθεί τι τους ανήκει και τι όχι; (Μιλάμε βέβαια για τα «χαρτιά» και όχι για την πνευματική ιδιοκτησία).

Σκίτσο του Δημήτρη Χαντζόπουλου αποκλειστικά για την Athens Review of Books, εμπνευσμένο από τις λαχειοφόρες «δράσεις» του Ιδρύματος Ωνάση 

ARB προς υπεύθυνους Αρχείου Καβάφη

Κοινοποίηση: Πρόεδρο του ΔΣ του Ιδρύματος Ωνάση κ. Αντώνη Παπαδημητρίου και Διευθύντρια Επικοινωνίας του Ιδρύματος κυρία Αφροδίτη Παναγιωτάκου

Αθήνα 10 Απριλίου 2017

Αξιότιμοι Κύριοι,

Με χαρά διαπιστώσαμε σήμερα ότι κάνατε κάποιο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση ανακοινώνοντας από την ιστοσελίδα σας [https://goo.gl/rnQqyJ] ότι ο Κατάλογος του Αρχείου Καβάφη είναι διαθέσιμος στους ερευνητές. Ωστόσο δεν κατανοούμε γιατί θα πρέπει να υποβάλουμε αίτηση για πρόσβαση σε ένα τόσο θεμελιώδες ερευνητικό προαπαιτούμενο, όπως ο Κατάλογος. Εξάλλου, ο –σύμφωνα με τη δική σας ορολογία– project manager του Αρχείου Καβάφη δήλωσε πρόσφατα ότι «…έχουμε κάνει πλήρη καταλογογράφηση και πλήρη αντιστοίχιση του καταλόγου Σαββίδη με το Αρχείο, για να καλυφθούν οι αναντιστοιχίες με την προηγούμενη καταλογογράφηση» (βλ. «Ο Καβάφης ελεύθερος», Athens Voice, 29.3.2017).

Εν όψει τούτων, παρακαλώ πολύ:

1) Nα μας δώσετε κάποιο password για ηλεκτρονική πρόσβαση στον πλήρη Κατάλογο του Αρχείου Καβάφη.

2) Επίσης, παρακαλούμε πολύ να μας χορηγήσετε πιστό αντίγραφο του αναλυτικού καταλόγου βάσει του οποίου συντάχθηκε η πράξη παραλαβής του Αρχείου Καβάφη το 2012, ώστε οι συνεργάτες της Athens Review of Books ‒που είναι όντως ειδικοί επιστήμονες εγνωσμένου διεθνούς κύρους και με αποδεδειγμένο επιστημονικό έργο‒ να καταγράψουν με απολύτως αξιόπιστο (και ασφαλώς ορθογραφημένο) τρόπο τις όποιες αναντιστοιχίες ή αποκλίσεις.

3) Τέλος, παρακαλώ να μου γνωρίσετε τις ώρες μέσα στις οποίες μπορώ να επισκεφθώ αυτοπροσώπως το Αρχείο Καβάφη οποιαδήποτε ημέρα της εβδομάδας πλην Παρασκευής.

Με τιμή

Μανώλης Βασιλάκης
Διευθυντής της Athens Review of Books

Η απάντηση του Αρχείου Καβάφη

13 Απριλίου 2017

Αξιότιμε κύριε Βασιλάκη,

Σας ευχαριστούμε για την επικοινωνία και το ενδιαφέρον σας αναφορικά με το Αρχείο Καβάφη.

Ο έντυπος κατάλογος τεκμηρίων του Αρχείου Καβάφη, όπως μας παραδόθηκε ως μέρος του Αρχείου, ήταν εξαρχής διαθέσιμος εκ μέρους μας σε κάθε ερευνητή που το επισκέφτηκε. Από τις 30.3.2017 o επεξεργασμένος κατάλογος είναι διαθέσιμος και ηλεκτρονικά, για όλους. Η διαδικασία πρόσβασης απαιτεί τη χορήγηση username και password για τεχνικούς λόγους, με βάση τις προδιαγραφές της παρούσας ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Όπως θα διαπιστώσετε, η πρόσβαση είναι ελεύθερη για όλους τους χρήστες, κατόπιν απλού αιτήματος. Ο νέος ιστότοπος, ο οποίος τελεί υπό κατασκευή, θα μας επιτρέψει να παρέχουμε στους επισκέπτες-χρήστες ακόμα πιο εύκολη και τεχνολογικά προηγμένη πρόσβαση στο υλικό του Αρχείου.

Ως προς τα αιτήματά σας:

1. Για την ηλεκτρονική πρόσβαση μπορείτε να μπείτε στη διεύθυνση http://www.onassis.org/protected-files/Katalogos-Arxeiou-Kavafi.pdf με τα παρακάτω συνθηματικά:

Username: onassis

Password: xxxxx

2. Ο αναλυτικός κατάλογος ο οποίος συνόδευε την πράξη παραλαβής του Αρχείου από τον πωλητή, αποτελεί μέρος του ιδιωτικού συμφωνητικού της εν λόγω αγοραπωλησίας, το οποίο περιλαμβάνει ρήτρα εμπιστευτικότητας μεταξύ των συμβαλλομένων μερών.

3. Οι ερευνητές που επιθυμούν να επισκεφθούν το Αρχείο Καβάφη καλούνται να υποβάλουν ηλεκτρονικά το αίτημά τους για πρόσβαση στο ψηφιοποιημένο υλικό. Η μελέτη του εν λόγω υλικού πραγματοποιείται στην Ωνάσειο βιβλιοθήκη. Μπορείτε να συμπληρώσετε την ορισμένη από τον κανονισμό φόρμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://goo.gl/p22jvS και να την αποστείλετε υπογεγραμμένη στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου kavafis@onassis.org. Βάσει του δημοσιοποιημένου κανονισμού πρόσβασης στο Αρχείο Καβάφη, οι ώρες επίσκεψης σε αυτό είναι κάθε Παρασκευή (10:00 - 16:00) κατόπιν γραπτής επικοινωνίας. Κατ’ εξαίρεση, η επίσκεψη είναι εφικτή σε διαφορετικές εργάσιμες ημέρες και ώρες ακολουθώντας την ίδια ως άνω διαδικασία. Το Αρχείο παραμένει κλειστό τον Αύγουστο, καθώς και τις επίσημες αργίες. Συνεπώς, δηλώστε μας τη διαθεσιμότητά σας ξεκινώντας από την Παρασκευή 21 Απριλίου 2017, στέλνοντας συμπληρωμένη τη φόρμα στο kavafis@onassis.org.

Με εκτίμηση,

Θοδωρής Χιώτης

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…

Η αποκάλυψη του email του Αρχείου Καβάφη προς άγραν «αυθορμήτων» κειμένων των 600 λέξεων, η οποία έγινε από την ιστοσελίδα της ARB, συνοδευόταν από ένα εισαγωγικό σημείωμα το οποίο είναι διαθέσιμο στο λινκ http://athensreviewofbooks.com/?p=2776 Δεν το δημοσιεύουμε εδώ προς αποφυγήν επαναλήψεων.

Μαζί δημοσιεύσαμε και την αλληλογραφία μας με το Αρχείο. Το εισαγωγικό αυτό σημείωμα σχολίαζε το email, την αντίληψη του Ιδρύματος περί «αγοραπωλησίας» και το πρώτο κρούσμα συμπαραστάτη, του Ν. Μπακουνάκη που πρόλαβε να δημοσιεύσει «αυθορμήτως» άρθρο υπέρ του «Αρχείου Καβάφη» ενώ βρίσκεται στη Νέα Υόρκη με χορηγία από το Ίδρυμα Ωνάση και μη έχοντας διαβάσει τίποτε σχετικό με την υπόθεση.

Η αποκάλυψη όμως του παροτρυντικού email και έτσι η ματαίωση του ύπουλου εγχειρήματος προκάλεσε και το κύμα επιστολών του προέδρου του ΔΣ κ. Αντώνη Παπαδημητρίου (25 και 26.4.2017), αλλά και μια ανακοίνωση της Ιδρύματος Ωνάση στις 27.4.2017 που είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του: https://goo.gl/DAWqow Αναλυτικά θα αναφερθούμε σε αυτά στο τεύχος Ιουνίου.

Αξίζει, τέλος, να επισημάνουμε το άρθρο του Τάκη Θεοδωρόπουλου «Οι κληρονόμοι του πολιτισμού» (Η Καθημερινή, 18.4.2017, https://goo.gl/lUMXzn) και το δημοσίευμα της Λαμπρινής Κουζέλη, (Το Βήμα της Κυριακής 30.4.2017, «Το τίμιο ξύλο του Καβάφη», https://goo.gl/enox6v).

Καβαφικό περιθώριο

Κύριε διευθυντά

Στο τεύχος με αριθμό 83, Απρίλιος 2017, του περιοδικού The Athens Review of Books, στη σελίδα 37, φιλοξενείται φωτογραφία εξωφύλλου-οπισθοφύλλου το οποίο στη λεζάντα περιγράφεται με αοριστία που μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες εντυπώσεις. Το εικονιζόμενο εξώφυλλο-οπισθόφυλλο δεν είναι το «εξώφυλλο της ετήσιας φιλολογικής και κριτικής έκδοσης, που είχε σχεδιάσει ο Γ.Π. Σαββίδης». Είναι όμως, πράγματι, το εξώφυλλο (το δεξί φύλλο στη φωτογραφία) των «Προσφορών» (ενός καταλόγου εξαιρετικών δίσκων σε εξαιρετική τιμή) που συγγράφαμε, συντάσσαμε, σχεδιάζαμε, στοιχειοθετούσαμε, εκτυπώναμε και εν τέλει εκδίδαμε ανελλιπώς κατ’ έτος και επί δεκατρία έτη η υπογράφουσα με τον έτερο συνιδρυτή λεσχιάρχη (της «Λέσχης του δίσκου» και των εκδόσεων «Λέσχη») Λάζαρο Γεωργιάδη, εν μέρει δε και εν συνεχεία και με τον τρίτο λεσχιάρχη Σταύρο Μουστάνη. Όταν το διπλό επετειακό καβαφικό έτος 1983 ο Γ.Π. Σαββίδης μας τίμησε με την ανάθεση της τυποεκδοτικής επιμέλειας της σχεδιαζόμενης «ετήσιας φιλολογικής και κριτικής έκδοσης “Αρχείο Καβάφη”», και κατέληξε κιόλας στα περιεχόμενα του πρώτου τεύχους, ο Λάζαρος πρότεινε να αναγγελθεί η έκδοση στο οπισθόφυλλο του «Καταλόγου των Προσφορών 1984» και στρώθηκε στη δουλειά να σχεδιάσει-στοιχειοθετήσει την ανακοίνωση ώστε να την προσφέρει στην αμέσως επόμενη συνάντηση πεσκέσι στον αγαπητότατο Γ.Π. (το αριστερό φύλλο στη φωτογραφία). Κατέληξε έπειτα από πολύ και βασανιστικό πειραματισμό (με μεταλλικά στοιχεία, λύνοντας και δένοντας φόρμες και όχι σβήνοντας γράφοντας αναίμακτα στην οθόνη υπολογιστή) σ’ αυτήν την διάταξη πρότυπης σεμνής στήλης που τιμάει τη μνημοσύνη πολύτροπα και γλαφυρά. Η επιλογή του παραμελημένου στην καβαφική εικονογραφία μπούστου του Καβάφη που είχε σχεδιάσει ο Τάκης Καλμούχος βασισμένος σε φωτογραφία του 1898 περίπου, είχε κατενθουσιάσει τον Γ.Π. Θα ήταν άραγε αυτή η μορφή της ανακοίνωσης και το τελικό εξώφυλλο του πρώτου τεύχους του «Αρχείου Καβάφη»; Ίσως. Οπωσδήποτε αυτό θα ήταν το ‒ισοδύναμο του περιεχομένου‒ εναργές δημόσιο τυποεκδοτικό ήθος του. Στέρεο, αυστηρό μα όχι πληκτικά ακαδημαϊκό, και ουσιώδες. Με το θάνατο του Λάζαρου Γεωργιάδη το 1984 ματαιώθηκε οριστικά και ένα άριστο εκδοτικό - τυπογραφικό προηγούμενο για την μελλοντική καβαφική βιβλιογραφία.

Ευχαριστώ

Έλση Σαράτση