Αποχαιρετισμός του Ρόμπερτ Μπ. Σίλβερς

«Πού βρίσκονται τα πράγματα; Κλείσαμε;». Λίγες μέρες πριν από τον θάνατό του, στις 20 Μαρτίου, ο Ρόμπερτ Μπ. Σίλβερς έκανε ό,τι έκανε καθημερινά τα τελευταία πενήντα τέσσερα χρόνια: σκεφτόταν, ανησυχούσε και μοχθούσε για την New York Review of Books. «Πού βρίσκονται τα πράγματα; Κλείσαμε;». Λίγες μέρες πριν από τον θάνατό του, στις 20 Μαρτίου, ο Ρόμπερτ Μπ. Σίλβερς έκανε ό,τι έκανε καθημερινά τα τελευταία πενήντα τέσσερα χρόνια: σκεφτόταν, ανησυχούσε και μοχθούσε για την New York Review of Books. Στο κρεβάτι του ασθενή, τυπογραφικά δοκίμια απλωμένα παντού, φωτογραφίες να ξεχύνονται από τα ντοσιέ («Θεωρώ σημαντικό να έχουμε τα υψωμένα χέρια των ρεπόρτερ μέσα στο κάδρο») και ένα μεγάλο μαύρο τηλέφωνο πολλαπλών γραμμών να βουίζει και να αναβοσβήνει κάτω απ’ το δεξί του χέρι. Ακόμη και όταν η ασθένειά του άρχισε να απομυζά τη θρυλική ενέργεια που του έδινε την ώθηση, καθώς διένυε την ένατη δεκαετία της ζωής του, για να αντέχει σε ένα δεκαπεντάωρο δουλειάς τη μέρα και ένα πρόγραμμα κοινωνικών υποχρεώσεων που θα πτοούσε τους νεαρούς βοηθούς του, ο Μπομπ σήκωνε το ακουστικό, όποτε τον καλούσαν από το γραφείο, και απηύθυνε τον αγαπημένο του χαιρετισμό: «Χαίρετε, χαίρετε, χαίρετε!». Ο ενθουσιασμός, η πάντα πρόσχαρη διάθεσή του και η ευρύτητα των αντιλήψεων μπροστά σε καθετί καινούργιο που φανέρωνε αυτός ο τριπλός χαιρετισμός χαρακτήριζαν τον Μπομπ και όριζαν τον τρόπο που προσέγγιζε τη σύνταξη του «φύλλου». Παρά την τεράστια πολυμάθεια και τη βαθιά γνώση του κόσμου, δεν βαριόταν ποτέ και για τίποτε· διψούσε να δέχεται ερεθίσματα και να διδάσκεται από τους αρθρογράφους του (οι οποίοι θα αντέτειναν ότι ήξερε ήδη τα πάντα) και η αποστολή του, όπως εκείνος την αντιλαμβανόταν, ήταν να τους παρέχει τους πόρους που χρειάζονταν, εκδοτικούς ή υλικούς ‒από αεροπορικά εισιτήρια για τη Σαϊγκόν έως κασετίνες με DVD του Friday Night Lights‒ για να παραγάγουν το έργο που, όπως του άρεσε να λέει σε χειρόγραφα σημειώματα και καταιγιστικά e-mail, τα οποία συσσωρεύονταν όσο πλησίαζε η προθεσμία, «ανυπομονούσε να δει». Ανυπομονούσε: Μόνο ένας εκ γενετής ενθουσιώδης άνθρωπος θα επαναλάμβανε σε συνέντευξη που έδωσε το 2012, ενώ η Review πλησίαζε στην πεντηκοστή της επέτειο, τέτοιας λογής επίθετα: «Θαυμάζω τους σπουδαίους συγγραφείς, τα υπέροχα, τα καταπληκτικά μυαλά, και πάντα ελπίζω ότι θα κάνουν κάτι ξεχωριστό, κάτι αποκαλυπτικό». Αν το πέτυχαν, ήταν κυρίως χάρη στις πνευματικές αρετές τις χαρακτηριστικές του τρόπου που επιμελούνταν ο Μπομπ τα κείμενα, στη ζωντάνια και την ανεξάντλητη περιέργεια που συνδυάζονταν με ένα κατεξοχήν αυθεντικό γούστο, το οποίο δεν επηρεαζόταν από τη μόδα, και πατούσε γερά στο ήθος και την αυστηρότητα του γνήσιου διανοητή. Τα ίδια χαρακτηριστικά, διόλου συμπτωματικά, διέθετε και η επί πολλά χρόνια σύντροφός του, η Γκρέις, κόμισσα του Ντάντλεϊ, η οποία πέθανε στις 29 Δεκεμβρίου, δύο ημέρες πριν τα ογδοηκοστά έβδομα γενέθλια του Μπομπ. Όσοι γνώριζαν το ζευγάρι, δεν εξεπλάγησαν που ο θάνατός του ακολούθησε τόσο σύντομα τον δικό της· ούτε υπάρχει αμφιβολία ότι ο Μπομπ θα ήθελε ένα αφιέρωμα σε εκείνον να περιλαμβάνει μια αναφορά στη γυναίκα που θεωρούσε μούσα της Review, ταυτόχρονα ιδανική της αναγνώστρια ‒ευφυή, ανοιχτόμυαλη, ευαίσθητη στην ομορφιά και δύσπιστη απέναντι στο απατηλό κύρος, είτε στην πολιτική είτε στην τέχνη‒ και πηγή έμπνευσης για τον ίδιο στη ζωή και τη δουλειά για πάνω από σαράντα χρόνια. Όσο για την Review, εννοείται ότι θα συνεχίσει, όπως κι ο ίδιος ήταν βέβαιος. «Σκέφτομαι διάφορους που θα γίνονταν εξαιρετικοί εκδότες» είπε ο Μπομπ στον δημοσιογράφο. «Νομίζω ότι θα βγάζουν εξαιρετικό φύλλο, αλλά θα είναι διαφορετικό». Εκεί βρίσκονται τα πράγματα· το μακρό πρώτο κεφάλαιο έκλεισε. Αντίο, αντίο, αντίο. © Daniel Mendelsohn 2017 Ρόμπερτ Μπ. Σίλβερς, 1929-2017 Ο Ρόμπερτ Μπ. Σίλβερς (Robert B. Silvers), εκδότης της New York Review of Books, πέθανε τη Δευτέρα 20 Μαρτίου 2017 ύστερα από σύντομη ασθένεια. Ο Σίλβερς γεννήθηκε το 1929 στο Μινεόλα της Νέας Υόρκης. Από την ίδρυση της New York Review of Books το 1963, ο Ρόμπερτ Σίλβερς ήταν συνεκδότης του περιοδικού με την Μπάρμπαρα Έπσταϊν. Μετά από τον θάνατό της, το 2006, ήταν ο μόνος εκδότης του. Η Review γιόρτασε την 50ή επέτειό της το 2013· ένα ντοκιμαντέρ του Μάρτιν Σκορσέζε με τίτλο The 50 Year Argument [50 Χρόνια για το Επιχείρημα] καταγράφει την ιστορία του περιοδικού και την επιρροή που άσκησε. Ο Ρόμπερτ Σίλβερς αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Σικάγου το 1947. Από το 1952 έως το 1959 έζησε στο Παρίσι όπου υπηρέτησε τον αμερικανικό στρατό στο Ανώτατο Στρατηγείο Συμμαχικών Δυνάμεων Ευρώπης (SHAPE) και φοίτησε στη Σορβόνη και την École des sciences politiques. Εντάχθηκε στην εκδοτική ομάδα της Paris Review το 1954 και έγινε εκδότης του περιοδικού στο Παρίσι το 1956. Από το 1959 έως το 1963 συνεργάστηκε με το Harper’s. Ο Ρόμπερτ Σίλβερς υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Δημοτικής Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης και τιμήθηκε με το βραβείο Library Lion το 2014. Χρημάτισε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Αμερικανικής Ακαδημίας στη Ρώμη, του Ιδρύματος της Paris Review και του Αμερικανικού Ιδρύματος Ditchley, καθώς και μέλος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. Το 1988, ο Σίλβερς τιμήθηκε με το παράσημο του Chevalier de l’Ordre Nationale du Mérite [Ιππότης του Εθνικού Τάγματος Αξίας] και το 1998 με το παράσημο Chevalier de l’Ordre Nationale de la Légion d’Honneur [Ιππότης του Εθνικού Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής]. Εξελέγη μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών το 1996 και το 2006 του απονεμήθηκε από την Ακαδημία το βραβείο της Εξαιρετικής Υπηρεσίας στις Τέχνες. Το 2006, από κοινού με την συνεκδότριά του, την Μπάρμπαρα Έπσταϊν, ο Ρόμπερτ Σίλβερς τιμήθηκε από το Εθνικό Ίδρυμα Βιβλίου με το Βραβείο Εξαιρετικής Προσφοράς στην αμερικανική λογοτεχνική κοινότητα. Το 2012 τιμήθηκε με το Κρατικό Μετάλλιο Ανθρωπιστικών Σπουδών από τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Την ίδια χρονιά έλαβε το βραβείο Χαντάντα της Paris Review για τη μοναδική συμβολή του στη λογοτεχνία και το βραβείο λογοτεχνίας του Δήμου της Νέας Υόρκης που απονεμόταν για πρώτη φορά, από τον δήμαρχο Μάικλ Μπλούμπεργκ, για τη συμβολή του στη λογοτεχνική ζωή της πόλης. Έχει αναγορευτεί επίτιμος διδάκτορας από τα πανεπιστήμια Χάρβαρντ, Κολούμπια, Οξφόρδης και το κολέγιο Μπαρντ. Ο Ρόμπερτ Σίλβερς συνεπιμελήθηκε το The First Anthology: Thirty Years of The New York Review of Books 1963-1993 [Η πρώτη ανθολογία: Τριάντα χρόνια της New York Review of Books, 1963-1993] και έχει επιμεληθεί, μεταξύ άλλων, το Writing in America [Η συγγραφή στην Αμερική], τη συλλογή δοκιμίων Hidden Histories of Science [Κρυφές ιστορίες επιστήμης], τη συλλογή δοκιμίων για τις παραστατικές τέχνες με τον τίτλο Doing It [Κάνοντάς το], και το δίτομο The Company They Kept: Writers on Unforgettable Friendships [Η συντροφιά τους: Οι συγγραφείς για αλησμόνητες φιλίες]. Επίσης έχει μεταφράσει το La Gangrène [Η γάγγραινα]. Για την New York Review of Books Το 1963, μια απεργία διαρκείας των τυπογράφων έκλεισε εφτά εφημερίδες της Νέας Υόρκης, στερώντας από τους βιβλιοεκδότες τις εφημερίδες και τα περιοδικά που παρουσίαζαν τα βιβλία τους. Η ιδέα της δημιουργίας ενός νέου τύπου περιοδικού ‒όπου τα πιο ενδιαφέροντα μυαλά του καιρού μας θα ανέλυαν σε βάθος θέματα της επικαιρότητας και βιβλία‒ ανήκε στους Μπάρμπαρα Έπσταϊν, Τζέισον Έπσταϊν, Ρόμπερτ Λόουελ, Ελίζαμπεθ Χάρντγουικ και Ρόμπερτ Σίλβερς. Τον Φεβρουάριο κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος της New York Review of Books. Το αναγνωστικό κοινό ανταποκρίθηκε αγοράζοντας όλα τα αντίτυπα που τυπώθηκαν και γράφοντας χιλιάδες επιστολές, απαιτώντας να συνεχιστεί η κυκλοφορία της. Τον Νοέμβριο, η Review άρχισε να εκδίδεται τακτικά ανά δεκαπενθήμερο. Από το τεύχος της 7ης Νοεμβρίου 1963 ‒κάθε δεκαπέντε μέρες, για πάνω από πενήντα χρόνια‒ η Review συνεχίζει να αναλύει κεντρικά ζητήματα της αμερικανικής ζωής και κουλτούρας. Τα διεισδυτικά δοκίμιά της για τις τέχνες, την πεζογραφία, την ποίηση, την πολιτική, την επιστήμη και την ιστορία την καθιέρωσαν ως «κορυφαία εφημερίδα του πνεύματος» στον αγγλόφωνο κόσμο, σύμφωνα με το Spectator. Οι εκδότες της είχαν αποφασίσει εξαρχής ότι η Review έπρεπε να αποτελεί ανεξάρτητη εκδοτική φωνή και, με ιδιοκτήτρια από το 1984 την Ρέα Σ. Χέντερμαν, παραμένει ανεξάρτητη ως σήμερα. Τα πρώτα τεύχη της Review περιλάμβαναν άρθρα συγγραφέων όπως ο Γ. Χ. Ώντεν, η Ελίζαμπεθ Χάρντγουικ, η Χάννα Άρεντ, ο Έντμουντ Ουίλσον, η Σούζαν Σόνταγκ, ο Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν, ο Νόρμαν Μέιλερ, ο Γκορ Βιντάλ, ο Σολ Μπέλοου, ο Ρόμπερτ Λόουελ, ο Ουίλλιαμ Στάυρον, η Μαίρη Μακάρθυ, ο Τζέιμς Μπόλντουιν, ο Έρβινγκ Χάουι, ο Άλφρεντ Καζίν και ο Αϊζάια Μπερλίν. Στους πιο πρόσφατους συνεργάτες της συγκαταλέγονται οι Τζόαν Ντίντιον, Γκάρρυ Ουίλς, Ίαν Μπουρούμα, Τίμοθι Γκάρτον Ας, Ζέιντι Σμιθ, Μαρκ Ντάννερ, Τόνι Τζαντ, Ντάνιελ Μέντελσον, Ντάρυλ Πίκνεϊ, Πωλ Κρούγκμαν, Τζόις Κάρολ Όουτς, Τζ. Μ. Κούτσι, Φρήμαν Ντάισον, Μάικλ Ιγκνάτιεφ και Μαίρη Μπίαρντ. © THE NEW YORK REVIEW OF BOOKS — Μετάφραση: Νίνα Μπούρη

Αποχαιρετισμός του Ρόμπερτ Μπ. Σίλβερς

Σύνδεση