Give me the liberty to know, to utter, and to argue freely according to conscience, above all liberties.
(Και πάνω απ’ όλες τις ελευθερίες, δώστε μου την ελευθερία να γνωρίζω, να μιλάω, και να υπερασπίζομαι τις απόψεις μου ελεύθερα, σύμφωνα με τη συνείδησή μου.)
Τζον Μίλτον, Αρεοπαγιτικά, 1644
Όπως έχουν πληροφορηθεί οι αναγνώστες μας, η Athens Review of Books ζει έναν τριπλό εφιάλτη, εξαιτίας της δημοσίευσης μιας επιστολής (ούτε καν άρθρου) που χαρακτήριζε τον «σ. Ν. Κοτζιά» ακραίο σταλινικό, και της ευγενούς φιλοδοξίας τού σημερινού υπουργού Εξωτερικών όχι απλώς να την φιμώσει, όχι απλώς να την κατασυκοφαντήσει με χονδροειδή ψέματα, αλλά και, ει δυνατόν, να την κλείσει. Αυτός που ήταν πρωταθλητής της κομματικής προπαγάνδας τυραννικών καθεστώτων, αυτός που πρωτοστατούσε στην προπαγάνδιση κάθε σταλινικής δικτατορίας (Γιαρουζέλσκι, Χόνεκερ, κ.ά.), ενώ μετά το 1989 διέπρεψε και στο άθλημα του Αυριανισμού, έχει έμμονη ιδέα να κλείσει την ARB, με συνηγόρους τον Φαήλο και τον Μαντζουράνη. Δεν αντέχει ο ζντανωφίσκος τον κριτικό λόγο, δεν επιχείρησε να διαψεύσει οτιδήποτε, δεν ζήτησε αποκατάσταση, αν τυχόν στ’ αλήθεια θεωρούσε ότι υπήρχαν στην επιστολή ψεύδη ή ανακρίβειες, αλλά υποκρινόμενος τον συκοφαντούμενο και με εξωφρενική διαστροφή του νοήματος του κειμένου, ξεκίνησε τη δικαστική δίωξη με σκοπό την εξόντωση της ARB. Όταν δημοσιεύθηκαν προσφάτως ανακρίβειες (τις οποίες ο ίδιος διέδιδε για τον εαυτό του στο παρελθόν) στην εφημερίδα Τα Νέα (30.1.2015), δεν προσέφυγε στη δικαιοσύνη, ούτε καν διαμαρτυρήθηκε, γιατί προφανώς δεν θεωρεί εφικτό να κλείσει το «Συγκρότημα». Ενώ με την ARB νομίζει ότι θα τα καταφέρει. Ωστόσο, και τη δεκαετία του ’80, όταν δημοσίευσε ακόμη πιο σκληρά τέτοια κείμενα το Βήμα, όχι μόνο δεν τα διέψευσε, αλλά αντιθέτως ο ίδιος καλλιεργούσε την εικόνα του Απόστολου της Άπεφθης μ-λ Ορθοδοξίας, στην πιο στυγνή μορφή της, της ΛΔ Γερμανίας.
Ο πρώτος εφιάλτης είναι η απόλυτη διαστροφή του νόμου που είναι γνωστός με την κωδική ονομασία «τυποκτόνος νόμος», χωρίς κανείς να μπαίνει στον κόπο να διευκρινίσει αυτόν τον απολύτως ακριβή χαρακτηρισμό, που κατάντησε τόσο κοινότοπος ώστε έχει χάσει το νόημά του. Στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν νόμο ανελευθερίας του λόγου, που είναι φτιαγμένος για να εκβιάζει και να φιμώνει. Που είναι φτιαγμένος για να γίνει όπλο στα χέρια εκβιαστών. Πρόκειται κυριολεκτικώς για τρομονόμο. Αυτός ο νόμος υπέρ των εκβιαστών αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία καθώς δεν ορίζει το στοιχειώδες: προϋπόθεση προσφυγής στη Δικαιοσύνη είναι να έχει ζητήσει ο εμφανιζόμενος ως θιγόμενος την αποκατάσταση της κατ’ αυτόν αλήθειας, και σε περίπτωση άρνησης επανόρθωσης, τότε να μπορεί να καταφύγει στα δικαστήρια. Δεν προβλέπει κάποιο κρησάρισμα, δεν υπάρχει τρόπος προδικαστικής απόρριψης μιας προφανώς αβάσιμης αγωγής. Ούτε έχει δικαίωμα αποζημίωσης κάποιος που ταλαιπωρήθηκε και εκβιάστηκε με καταχρηστικές αγωγές από δήθεν θιγόμενους. Δεν υπάρχει σ’ αυτόν τον νόμο καμιά πρόνοια που να αποτρέπει τη βιομηχανία αγωγών – αντιθέτως την ευνοεί. Αλλά γι’ αυτόν τον νόμο θα κάνουμε, όπως έχουμε προαναγγείλει, ανένδοτη εκστρατεία ενημέρωσης· προτείναμε μάλιστα στην πρόεδρο της ΕΣΗΕΑ να αναλάβει πρωτοβουλία γι’ αυτόν τον σκοπό. Ο συντάκτης του παρόντος αισθάνθηκε θλίψη όταν διάβασε προσφάτως οξύτατα και οξυδερκή άρθρα σε ξένα έντυπα, κυρίως περί Κοτζιά και Βαρουφάκη, αναρωτώμενος: τι είναι εκείνο που κάνει δυνατή και χωρίς κανένα κίνδυνο τη δημοσίευσή τους στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ αν δημοσιεύονταν παρόμοια κείμενα στην ARB θα μας έκλειναν και θα μας έπαιρναν και το σπίτι, θα μέναμε άνεργοι και άστεγοι; Είναι ο ελληνικός περί τύπου νόμος, που είναι φτιαγμένος για Κοτζιάδες, Κουρήδες και Καμμένους, αλλά και για διάφορα δίκτυα φανατικών που βρίσκονται σε παρανοειδή ετοιμότητα συνδράμοντας στη φίμωση ελεύθερων φωνών. Ο αρχικός νόμος, νόμος διεστραμμένου νομοθέτη είναι αυτός που έκανε δυνατή όχι μόνο την δικαστική δίωξη ενός Μάνου Χατζιδάκι από τον διαβόητο Γ. Κουρή της Αυριανής, και σήμερα, σε χειρότερη μορφή, κάνει δυνατή την αγωγή τού εν λόγω Κουρή εναντίον του Ανδρέα Πετρουλάκη για ένα δημοσίευμα που δήθεν τον θίγει! Ο νόμος βάσει του οποίου δεν μπορείς να χαρακτηρίσεις πολιτικά τον σταλινικό σταλινικό, τον ακροδεξιό ακροδεξιό, τον ανόητο ανόητο και τον νομοθέτη του εν λόγω νόμου διεστραμμένο και φαύλο. Και βέβαια οι αντιδημοκρατικές διαδικασίες με τις οποίες διεξάγονται αυτού του τύπου οι δίκες, στις οποίες μπορεί να κριθεί η περιουσία, ακόμη και η ζωή σου, και σε κανένα στάδιο δεν μιλάς: οδηγείσαι φιμωμένος. «Μιλούν» γραπτώς άλλοι για σένα, εσύ όμως απαγορεύεται να μιλήσεις. Από την αρχή ως το τέλος είσαι φιμωμένος. Και αυτό λέγεται κράτος δικαίου και ελευθερία του Τύπου α λα ελληνικά. Κι όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με αυτόν τον νόμο, τα δυνητικώς υποψήφια άλλα θύματα θεωρούν ότι αφορά μόνον εσένα, είναι προσωπική σου υπόθεση. Θεωρούν ότι αυτά δεν τους αφορούν. Και δεν αξιοποιούν ούτε το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στις καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) εξαιτίας αυτού του νόμου – διότι σαν να μην έφτανε η νομοθετική διαστροφή υπάρχουν και οι κακοδικίες από ανεπαρκείς για τέτοιες υποθέσεις δικαστές, εξαιτίας των οποίων ακριβώς καταδικάζεται η Ελλάδα. Με μια καταχρηστική αγωγή ο κάθε εκβιαστής μπορεί να σε ταλαιπωρεί ή να σε κρατά όμηρο και να αυτολογοκρίνεσαι έως και δέκα χρόνια, μέχρι δηλαδή η υπόθεση να καταστεί αμετάκλητη. Είναι τέτοια η διαστροφή του νόμου, που ακόμη και όταν μετά από 10-12 χρόνια ταλαιπωρίας ο εναγόμενος και καταδικασθείς και από τους τρεις βαθμούς του μηχανισμού των δικαστηρίων στη χώρα μας δικαιωθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ο αδικοπραγών ενάγων, ο οποίος λόγω της τρις-κακοδικίας κέρδισε την αγωγή και ενδεχομένως ένα θηριώδες ποσόν, δεν υποχρεώνεται να το επιστρέψει. Αντίθετα συνεχίζει να απολαμβάνει τον αθέμιτο πλουτισμό του, ενώ τον δικαιωμένο συγγραφέα, δημοσιογράφο, εκδότη κλπ. αποζημιώνουν με ένα μάλλον συμβολικό ποσόν οι έλληνες φορολογούμενοι! Τέτοια απίστευτη διαστροφή, με τη θέσπιση νόμου υπέρ των αδικούντων και εκβιαστών, χωρίς όχι μόνο καμιά συνέπεια γι’ αυτούς, αλλ’ ίσως και τον πλουτισμό τους.
Ο δεύτερος εφιάλτης οφείλεται στην διαστροφή του νοήματος και την παραχάραξη της αλήθειας, δηλαδή της πραγματικότητας από το «φαινόμενο Κοτζιάς», ο οποίος αρνείται ακόμη και το γεγονός ότι την αγωγή του υπογράφει ως πληρεξούσιος δικηγόρος ο γνωστός Φαήλος Κρανιδιώτης. Το «φαινόμενο Κοτζιάς», ο οποίος συμπεριφέρεται σαν κομισάριος καθεστώτων που ευτυχώς μόνο στη φαντασία του υπάρχουν πια. Θα προτιμούσαμε μάλιστα να μην χρειαστεί να επανέλθουμε από τις σελίδες του περιοδικού σ’ αυτή την απόπειρα όχι μόνο φίμωσης του περιοδικού αλλά και λοβοτομής μας από τον ζντανωφίσκο ο οποίος υπηρέτησε ακόμη και την προπαγάνδα του καθεστώτος της Ανατολικής Γερμανίας, συγγράφοντας βιβλίο με ένα κορυφαίο στέλεχος του καθεστώτος Χόνεκερ και πράκτορα της Στάζι, με το ψευδώνυμο «Ελαφοπόδαρος». Αυτό όμως είναι αδύνατον καθώς αφιερώνει τον μισό χρόνο του για την ARB, επικοινωνώντας με διάφορα μέσα ενημέρωσης και διαδίδοντας ψεύδη και συκοφαντίες εις βάρος μας. Κατά τα άλλα παριστάνει πως είναι αυτός ο οποίος από τον λάρυγγα του μνημονίου ανήρπασεν την πατρίδα, για να τη σώσει η χώρα του Ντούγκιν και του Πούτιν. Όπως επί 25 χρόνια έγραφε «ανοησίες» κατ’ εντολήν του κόμματός του (σύμφωνα με την αναίσχυντη «δικαιολογία» του ίδιου προσφάτως), με το ίδιο ήθος και πάθος ο συκοφάντης και μυθομανής Κοτζιάς προέβαλε ενώπιον του Εφετείου (4.3.2015) ακόμη και τους κακουργηματικά ψευδείς ισχυρισμούς ότι δήθεν βαλθήκαμε να τον συκοφαντήσουμε και μάλιστα «από σημαντικές κρατικές θέσεις» γιατί ήταν… αντιμνημονιακός και εμείς αποφασίσαμε να στηρίξουμε με πάθος το Μνημόνιο.[1] Παραλείπει βέβαια ο ιταμός συκοφάντης να αναφέρει ποιες (ανύπαρκτες φυσικά) κρατικές θέσεις λάβαμε σε αντάλλαγμα.
Δεν θα ήταν άσκοπο να ερωτηθεί τι έλαβε αυτός ο ίδιος σε αντάλλαγμα της συμμετοχής του στο βιβλίο που συνέγραψε με τον «Ελαφοπόδαρο» της Στάζι και το οποίο εκδόθηκε από το κρατικό-κομματικό εκδοτικό της στυγνής τυραννίας Χόνεκερ. Ή τι έλαβε αυτός σε αντάλλαγμα για την προπαγάνδα της διπλής δικτατορίας της Πολωνίας και την κατασυκοφάντηση των δύστυχων πολιτών της που αγωνίζονταν για την ελευθερία τους.
Ο τρίτος εφιάλτης είναι αυτός που επιτρέπει στους λογής Κοτζιάδες να ασχημονούν. Ο τρίτος εφιάλτης είναι αυτός που κάνει τα αδιανόητα να συμβαίνουν ως καθημερινή πρακτική. Αυτός ο εφιάλτης έχει το όνομα «Η Σιωπή των Άλλων» – σιωπή που κάνει δυνατό κάθε έγκλημα. Σιωπή της μεγαλύτερης μερίδας του Τύπου και των άλλων ΜΜΕ, που ακόμη κι αν ο ζντανωφίσκος κατόρθωνε να κλείσει την ARB δεν θα ανέφεραν ούτε την είδηση ότι έκλεισε, όπως δεν ανέφεραν ότι υπήρξε. Εν πάση περιπτώσει, η ζωή κάποιου δεν αποτελεί είδηση. Όμως η απόπειρα δολοφονίας ενός εντύπου ή ο θάνατός του οπωσδήποτε θα έπρεπε να αποτελούν ειδήσεις. Η σιωπή των λογοτεχνικών και συναφών σωματείων, την οποία δικαιολογούν με «επιχειρήματα», όπως δεν πρέπει τώρα, σ’ αυτές τις συνθήκες, να καταγγείλουμε την πρακτική του υπουργού γιατί «θα έχει επιπτώσεις στη διεθνή εικόνα της χώρας». Ή γιατί «δεν πρέπει να ανακατευτούμε σε έναν προσωπικό [sic] καβγά» – η φίμωση του κριτικού λόγου είναι γι’ αυτούς «προσωπικός καβγάς», εξαιρετική «κριτική» είναι ο εγκωμιασμός του έργου κάθε μέτριου ή ατάλαντου. Η σιωπή της εφημεριδοσύνης που ιδιωτικώς μάς λέει ότι «βάζουμε το συμφέρον του περιοδικού πάνω από το συμφέρον της χώρας» (την οποία τώρα, κακή τη τύχη, εκπροσωπεί στο εξωτερικό ο Κοτζιάς). Αλλά και οι εκκλήσεις κάποιων εξ αυτών να σταματήσουμε να μιλάμε γιατί αυτό «βλάπτει τα συμφέροντα της πατρίδας μας σ’ αυτές τις δύσκολες στιγμές». Οι επικρίσεις άλλων γιατί «μιλάμε πολύ» και το ύπουλο ερώτημα «γιατί τώρα;» – παραβλέποντας ότι επί πέντε χρόνια δεν μιλήσαμε: δεν μας αναγνωρίζουν ούτε το δικαίωμα να αμυνθούμε για την ύπαρξή μας, την οποία ασφαλώς δεν θεωρούν απαραίτητη, αν δεν την θεωρούν κιόλας ενοχλητική. Η δημόσια σιωπή μεγαλόσχημων που μας πήραν τηλέφωνο να μας συμπαρασταθούν ψελλίζοντας ιδιωτικώς. Η σιωπή όλων των εκδοτών/διευθυντών λογοτεχνικών κ.ά. περιοδικών (πλην της Ποιητικής και του ηλεκτρονικού Στάχτες). Η σιωπή των αγαλμάτων του ΚΚΕ που «δεν γνωρίζουν» τον Κοτζιά ούτε τα γνωρίζει ο Κοτζιάς. Μα πάνω απ’ όλα η σιωπή των χρεοκοπημένων και εξαρτώμενων από την εκάστοτε κυβέρνηση μέσων ενημέρωσης και των «λειτουργών» τους[2]. Αυτό δεν είναι Τύπος, είναι η Λεγεών της Σιγής. Δεν αποτελεί είδηση γι’ αυτούς ούτε ο διαρκής προπηλακισμός με ψέματα και η απόπειρα βιασμού και δολοφονίας ενός περιοδικού, πολύ περισσότερο δε της ποιότητας της ARB. Αποτέλεσε κάποτε είδηση και αιτία διά βίου στιγματισμού (με καταιγισμό δημοσιευμάτων) ενός υπουργού του παρελθόντος ότι χαρακτήρισε (δήθεν γενικώς και αδιακρίτως) όλους τους ποιητές «λαπάδες». Αλλά δεν θεωρείται άξιο σχολιασμού ότι ο υβριστής και συκοφάντης του «άγνωστου πολωνού πρόσφυγα» Τσέσλαβ Μίλος συμπληρώνει την ύβρι με το να γράφει ο ίδιος… «ποίηση», δηλαδή «επαναστατικές» ανοησίες, τραγουδώντας με στιχάκια την Κομμουνιστική Επιθεώρηση και τα «παιδιά της ΚΝΕ». Στη Χώρα της Κατουρημένης Ποδιάς επίσης είναι απολύτως φυσιολογικό ιστοσελίδες επαγγελματιών της «ενημέρωσης» (λ.χ. Thetoc.gr) να εξαφανίζουν δημοσιεύματά τους για να εξαφανιστούν οι σχέσεις και η συνεργασία Κοτζιά-Φαήλου.
Είναι τρομακτικό να αναλογίζεσαι ότι χάρη στη Σιωπή των Άλλων, αν δεν ήταν η ARB, με τις δυνατότητες που έχει να επικοινωνήσει με διεθνή ΜΜΕ και ηγέτες και υπουργούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά άλλο έντυπο, θα το έκλειναν και η Εφημερίδα των Συντακτών και η Athens Voice μάλλον θα ήταν οι μοναδικές για τις οποίες κάτι τέτοιο θα αποτελούσε είδηση. Αυτό το έργο, Η Σιωπή των Άλλων, ήταν μεγαλύτερης διάρκειας κάποτε, αυτή η σιωπή ήταν ακόμη πιο εφιαλτική όταν ο Κουρής της Αυριανής καταδίωκε δικαστικά τον Μάνο Χατζιδάκι και η… «προσωπική» αυτή υπόθεση δεν αποτέλεσε είδηση για τον ελληνικό Τύπο. Το χειρότερο είδος λογοκριτών δεν είναι οι ακροδεξιοί ή ακροαριστεροί φανατικοί εφημεριδογράφοι. Είναι εκείνοι που κάθε τόσο αρθρογραφούν για ελευθερία της έκφρασης (γενικώς), για ελευθεροτυπία (γενικώς), για ελευθερολογία (γενικώς), και μετά αποκρύπτουν ή και λογοκρίνουν οτιδήποτε δήθεν δεν αποτελεί είδηση[3], ό,τι ενοχλεί την εκάστοτε εξουσία ή ό,τι δεν εξυπηρετεί τα στενά και ιδιοτελή συμφέροντά τους. Δεν θα συνεχίσουμε αυτό τον έπαινο του χειρότερου είδους εφημεριδογράφου, ὅτι χλιαρὸς εἶ, καὶ οὔτε ζεστὸς οὔτε ψυχρός, μέλλω σε ἐμέσαι ἐκ τοῦ στόματός μου. Διεκδικούμε την ελευθερία του κριτικού λόγου, χωρίς την δαμόκλεια σπάθη ενός φασίζοντος νόμου περί τύπου. Την διεκδικούμε ακόμη και για τους χλιαρούς υποκριτές που μπορεί από ένα απλό σφάλμα εκτίμησης να βρεθούν, υπηρετώντας λάθος κύριο, κι αυτοί στη θέση του εναγομένου. Αυτή η μάχη δεν είναι μάχη μόνο για τη σωτηρία της ARB. Δεν είναι μάχη για την ατομική σωτηρία όποιου άλλου διώκεται με τον νόμο-όπλο των εκβιαστών. Είναι μάχη για την ελευθερία της έκφρασης. Δεν θα καταντήσουμε να κυκλοφορούμε ηλεκτρονικά σαμιζντάτ με ψευδώνυμα σε χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα ασκούμε επωνύμως τη δυσάρεστη ενδεχομένως αλλά δίκαιη κριτική μας και ας μην αρέσει στους οπαδούς διαφόρων τυραννιών. Σπάσαμε την παράδοση της σιωπής όσα χρόνια βρίσκεται σε εκκρεμότητα η υπόθεση: αρνούμαστε να αναστείλουμε το δικαίωμα άσκησης του κριτικού λόγου μας. Σπάσαμε την παράδοση της σιωπής και για έναν ακόμη λόγο: κανείς δεν θα μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε την προσπάθεια φίμωσής μας, την προσπάθεια ακόμη και κλεισίματος της ARB.
Οφείλουμε να ευχαριστήσουμε ξανά τους εκατοντάδες φίλους που μας συμπαραστάθηκαν δημοσίως και βοήθησαν να σπάσει εν μέρει η σιωπή υπογράφοντας το κείμενο «Υπερασπιζόμαστε τον κριτικό λόγο»[4]. Οφείλουμε να ευχαριστήσουμε ξεχωριστά δυο αγωνιστές της ελευθερίας του λόγου (με πράξεις και όχι με λόγια). Ο ένας είναι ο νομικός μας σύμβουλος Τάσος Αβραντίνης. Τον άλλο, κορυφαίο ερευνητή και πραγματικό αγωνιστή, δυστυχώς δεν μπορούμε να τον ευχαριστήσουμε δημοσίως. Χάρη στη συμπαράσταση αυτών των φίλων, έχουμε κάθε λόγο να παραμένουμε συγκρατημένα αισιόδοξοι, καθώς μάλιστα πλεονάκις ἐπολέμησάν με ἐκ νεότητός μου, καὶ γὰρ οὐκ ἠδυνήθησάν μοι.
[1] Από τις Προτάσεις Κοτζιά ενώπιον του Εφετείου Αθηνών, 4 Μαρτίου 2015, σελίδα 16.
[2] Tις τιμητικές εξαιρέσεις στην Καθημερινή και το Βήμα αναφέραμε στο προηγούμενο τεύχος και κάθε τέτοια εξαίρεση θα καταγράφουμε στην ιστοσελίδα μας.
[3] Είναι αυτοί που παριστάνουν τους Ευρωπαϊστές και όταν δίνεται στη δημοσιότητα η διακήρυξη για την πολιτική ένωση της Ευρωζώνης, η οποία υπογράφεται από τόσο σημαντικούς ανθρώπους, με θεσμικές μάλιστα ιδιότητες, δεν αποτελεί γι’ αυτούς όχι αντικείμενο σχολιασμού, αλλά ούτε είδηση. Βλ. http://athensreviewofbooks.com/?p=1447
[4] http://athensreviewofbooks.com/?p=1654
