Αι εορταί του Σοπέν εις την Βαρσοβίαν

Η Ελληνική Κυβέρνησις, απαντώντας στην πρόσκλησιν της Πολωνικής Κυβερνήσεως, είχε την καλοσύνη να με στείλη ως αντιπρόσωπον της Μουσικής Ελλάδος στις γιορτές του Σοπέν στη Βαρσοβία! Επιστρέφοντας καταγοητευμένος, θεωρώ καθήκον μου να εκφράσω δημοσία τας εντυπώσεις μου και να ευχαριστήσω θερμά και την Πολωνικήν Κυβέρνησην και την Ελληνικήν, που παρείχε τα μέσα να ζήσω αλησμόνητες ημέρες μέσα σ’ ένα επίγειο παράδεισο! Πρόλογος Τρεις ημέρες γιορτές στη Βαρσοβία! Τρία ολόκληρα ημερόνυχτα φαγοπότι, μουσική και εκφωνήσεις λόγων χωρίς καμιά διακοπή, με φράκο και ψηλό καπέλο! Πρώτη ημέρα Ημέρα Παρασκευή, 12 Νοεμβρίου.Πρωί: Άφιξις των προσκεκλημένων μουσικών αντιπροσώπων όλων των εθνών εκτός της Αλβανίας, Τουρκίας και Πορτογαλίας! Σχετικός χαιρετισμός και εκφωνήσεις λόγων μέχρι τας 3 το απόγευμα υπό των κ.κ. Βυσίνσκι και Ζελισλάφσκι του Υπουργείου των Εξωτερικών, του διευθυντού της μουσικής επιθεωρήσεως Γκλίνσκι, του διευθυντού της Όπερας Μλυνάρσκι, του διευθυντού του Ωδείου Βαρσοβίας Μελσέρ, των Πολωνών συνθετών Ροζίνσκι, Βενιάφσκι, Σζυμανόφσκι και του διευθυντού της ορχήστρας της Φιλαρμονικής Βαρσοβίας Φίτελμπεργ. Κολακευτικότατες, παρατεταμένες προσφωνήσεις, χειροκροτήματα, αυτοσυστάσεις των διαφόρων αντιπροσώπων αναμεταξύ τους και έντονες διαμαρτυρίες των στομάχων! Ήταν ήδη 3 η ώρα το απόγευμα! Εκ των απεσταλμένων μουσικών αντιπροσώπων γνωστοί μου ήσαν οι εξής: Γαλλίας: Πωλ Βιντάλ, Γεώργιος Χίης, Ροβέρτος Μπρυσέλ. Γερμανίας: ο περίφημος κριτικός και μουσικολόγος Αδόλφος Βάισμαν, ο καθηγητής πιανίστας του Ωδείου Στούτγκαρτ, Κέμερ. Αγγλίας: ο μουσικολόγος Τζόνσον. Αυστρίας: Ιωσήφ Μαρξ. Βελγίου: ο καθηγητής του Ωδείου Βρυξελλών Μποσκέ· και Ελλάδος, ο καθηγητής του Ελληνικού Ωδείου και διευθυντής [της] ορχήστρας του Συλλόγου Συναυλιών Μητρόπουλος!... Επιφωνήματα χαράς!... Μια μεγάλη πόρτα ανοίγει, και ορμούν καμιά δεκαπενταριά γκαρσόνια με άπειρα, εξόχως σερβιρισμένα ορεκτικά και διαφόρων ειδών και χρωμάτων ποτά, τα οποία είναι άπειρα σ’ αυτόν τον ευλογημένον τόπον και τα οποία εφάγαμε και ήπιαμε κατά τη συνήθεια όρθιοι! Επιτέλους, κατά τας 4 το απόγευμα, καθήσαμε να προγευματίσουμε! Το πρώτο αυτό πρόγευμα μάς το παρέθεσε ο διευθυντής της Φιλαρμονικής Βαρσοβίας κ. Χοσνάσκη. Μυθώδες πρόγευμα, θαυμάσια φαγητά με συνοδεία πολωνικής μουσικής και ατελεύτητες εκφωνήσεις και αντεκφωνήσεις λόγων!... Κατά τας 5 το απόγευμα, απνευστί ετοποθετήθημεν σε αυτοκίνητα και μετεφέρθημεν εις την Παλιά Ταβέρνα της Φουκιέρ, η οποία χρονολογείται από τα 1610, για να δοκιμάσουμε τα παλιά περίφημα κρασιά της Βαρσοβίας!... Τα κρασιά αυτά, με διαφορετικά χρώματα και γεύση, ήταν πραγματικά του γούστου μας, τόσο που ύστερα από μία ώρα εφθάσαμε τρικλίζοντας εις το τσάι, το οποίον μας προσέφερεν ο διευθυντής της επιθεωρήσεως Μούζικα κ. Γκλίνσκι κατά τας 6. Και από εκεί πάλιν με αυτοκίνητα μετεφέρθημεν εις την Φιλαρμονικήν, όπου μας παρέθεταν ένα μεγάλο συμφωνικό κοντσέρτο πολωνικής νεωτέρας μουσικής στας 8, επί τη ευκαιρία της εικοσιπενταετηρίδος της Φιλαρμονικής Βαρσοβίας! Ομολογώ πως έπρεπε βέβαια να είμαι μουσικός για να καταβάλω μεγάλη προσπάθεια και να μπορέσω προσεκτικά να παρακολουθήσω τη θαυμάσια εκτέλεση της ορχήστρας καθώς και τα θαυμάσια πολωνικά μουσικά αριστουργήματα, ύστερα από ό,τι είχε προηγηθή! Η αμοιβή όμως για τους κόπους μας ήταν μεγάλη. Η ορχήστρα, με τη διεύθυνση του μοναδικού και μεγάλου μαέστρου Φίτελμπεργ, ήταν ένα θαύμα! Τι θαυμάσια όργανα, τι εκτελεσταί, τι πειθαρχία! Εικοσιπέντε ολόκληρα χρόνια εργάζονται με πόνο και άπειρες θυσίες! Γιατί και εκεί, μη φαντάζεσθε ότι τα οικονομικά τους πάνε καλά, ότι η σάλα τους πάντα γεμίζει, ότι έχουν καλή επιχορήγηση από το Κράτος! Όχι! Καθόλου μάλιστα. Η ορχήστρα είναι συνεταιρική, μοιράζουν πάντα ό,τι εισπράξουν και, καθώς μου έλεγεν ο διευθυντής του Ωδείου κ. Μελσέρ, πολλές φορές κινδύνεψαν να την διαλύσουν. Οι μουσικοί υποφέρουν, τα έξοδα μεγάλα και τα έσοδα πολύ λίγα! Όταν μάλιστα ερώτησα τον διευθυντή αν οι μουσικοί δεν εξανίστανται, ξέρετε τι μου απήντησε; Το φάσμα του ότι ο τόπος τους θα μείνη χωρίς ορχήστρα τούς φανατίζει τόσο, που είναι πρόθυμοι να υποστούν μύριες θυσίες! Έχουνε λατρεία για την τέχνη και παλεύουνε γι’ αυτήν. Πόσο συγκινήθηκα όταν άκουσα αυτά τα λόγια, όταν συλλογίσθηκα σε τι κατάσταση βρίσκονται εδώ σε μας τα πράγματα! Μερικές θλιβερές αλήθειες Πού να προτείνουμε εμείς εδώ τέτοιο πράγμα, όταν οι μουσικοί μας προτιμούν τον κινηματογράφο ή την οπερέτα γιατί πληρώνονται καλύτερα! Εκεί υπάρχει αγάπη προς την τέχνη, ενώ εδώ δεν υπάρχει καμία, το λέω αυτό με λύπη, δεν εννοούμε να καταβάλουμε καμία προσπάθεια, δεν θέλουμε να στερηθούμε τίποτα, και άμα δεν μας πληρώσουνε εκείνο που ζητάμε, προτιμάμε τον κινηματογράφο! Ναι, αγαπητοί μου συνάδελφοι, λυπάμαι που αναγκάζομαι να σας πω τη μαύρη αλήθεια. Τέχνη δε γίνεται χωρίς θυσίες! Έπειτα, και από απόψεως πατριωτισμού τουλάχιστον, να μπορούμε κι εμείς να δείξουμε στον έξω κόσμο πως δεν υστερούμε, πως έχουμε και μεις ένα σχετικό πολιτισμό! Μην τα περιμένουμε όλα από το Κράτος ή από τους δύο ή τρεις πλούσιους! Ούτε το Κράτος μας είναι πλούσιο, μα ούτε και το Πολωνικό είναι! Ούτε εκεί τους δίνουν καμιά μεγάλη επιχορήγηση, ούτε οι πλούσιοι τους υποστηρίζουν! Τα αμποναμέντα της Φιλαρμονικής είναι πολύ ολίγα, καθώς μου έλεγαν, και αι εισπράξεις τους επίσης· εν τούτοις όμως εξακολουθούν να αγωνίζωνται και αγωνίσθηκαν εικοσιπέντε ολόκληρα χρόνια, και έπρεπε να τους βλέπατε με τι συγκίνηση και δάκρυα γιόρταζαν την εικοσιπενταετηρίδα τους! Ζητάω συγγνώμην που έφυγα από τη διήγησή μου, γιατί είναι μεγάλος ο καημός μου σα συλλογίζομαι τον τόπο μου και μάλιστα τους ανθρώπους εκείνους, τους συμπατριώτας μου, τους συναδέλφους μου, οι οποίοι, μέσα σε όλες αυτές τις δυσκολίες, κοιτάζουνε ακόμα πώς είναι δυνατόν να εμποδίσουνε κάθε προσπάθεια καλλιτεχνική για προσωπικά μίση και συμφέροντα!!! Φρίκη! Φρίκη! Ντροπή! Είμαστε πατριώτες;! Ίσως ναι, όταν σύμφωνα με τα συμφέροντά μας γινόμαστε πράκτορες των εκάστοτε αρχηγών του Κράτους μας! Αυτός είναι ο πατριωτισμός μας! Πατριωτισμός βέβαια δεν είναι το να φροντίζουμε να παρουσιάσουμε όσο μπορούμε καλύτερα μια τέλεια ορχήστρα, δείχνοντας έτσι πως δεν υστερούμε και μεις των άλλων κρατών!!!... Τώρα ξαναγυρίζω στη διήγησή μου. Το πρόγραμμα του κοντσέρτου είχε συνθέσεις μόνο της νέας πολωνικής σχολής. Ένα συμφωνικό ποίημα του Κάρλοβιτς, μια συμφωνία με σόλο τενόρου του περίφημου συνθέτη Κάρολ Σζυμανόφσκι, τρία τραγούδια με ορχήστρα του ιδίου, ένα κοντσέρτο πιάνου του Ρουζίνσκι και άλλα τρία τραγούδια με ορχήστρα του διευθυντού του Ωδείου Μελσέρ. Για όλους μας, προ πάντων τα έργα του Σζυμανόφσκι, ήσαν μια αποκάλυψις! Ο Σζυμανόφσκι είναι δίκαιον να θεωρήται σήμερα ένας από τους μεγάλους συνθέτας της Ευρώπης. Η μουσική του δεν έχει καμιά εθνικιστική τάση, έχει παγκόσμια χροιά. Και εν γένει άλλωστε πολύ λίγο φολκλόρ σε όλο το πρόγραμμα. Ό,τι φολκλορίστικο ακούσαμε ήταν κατά πολύ κατώτερο και με λιγότερο ενδιαφέρον. Και εδώ ακόμα δεν έλειψαν οι προσφωνήσεις, δυστυχώς σε πολωνική γλώσσα – οι οποίες φυσικά συνοδεύονταν με τα αδιάκοπα χασμουρητά των δυστυχών αντιπροσώπων, που δεν καταλάβαιναν ούτε λέξη! Και, επειδή ως εδώ δεν είχε ακόμα τελειώσει το γλέντι, μόλις τελείωσε το κοντσέρτο, κατά τας 12 τη νύχτα, γεύμα εις το σπίτι του διευθυντού της Όπερας κ. Μλυνάρσκι! Περιττό να σας πω πως και εδώ εξαίρετα φαγητά όλων των ειδών, ποτά, κρασιά και περιποιήσεις αφάνταστες, μάλιστα δε από τόσο ωραίες κυρίες που, θέλοντας και μη, έπρεπε να καταβροχθίζουμε διαρκώς ώσπου πια κατά τας 4 το πρωί, σχεδόν σε κακό χάλι, φθάσαμε στο θαυμάσιο ξενοδοχείο μας, ζητώντας εις μάτην να κοιμηθούμε!... Αυτά... μόνο για την πρώτη ημέρα! Κουράγιο!... Δευτέρα ημέρα Νέες αποκαλύψεις! Νέες εκπλήξεις!Το πρωί, κοντσέρτο στο Ωδείον της Βαρσοβίας. Παρέλασις των καλυτέρων μαθητών του Ωδείου. Τάξις πιάνου, τραγουδιού, βιολιού, συνθέσεως, κουαρτέτου, χορωδίας και ορχήστρας. Καταπληκτική εργασία και μαθηταί με άπειρο ταλέντο. Και εδώ προσφωνήσεις από τον διευθυντήν και διαφόρους μαθητάς, και κατά τας δύο το απόγευμα, πρόγευμα στου διευθυντού του Ωδείου κ. Μελσέρ! Πάλι τα ατελείωτα ορεκτικά, τα ποτά, το πρελούντιο δηλαδή κάθε γεύματος, το οποίον διαρκούσε συνήθως μια ώρα. Η φιλοξενία σ’ αυτόν τον τόπο φθάνει πια στο κατακόρυφο! Τέλος πάντων, για να μην πολυλογώ πάλι, κατά τας 4 το απόγευμα, άλλο κοντσέρτο της περίφημης χορωδίας «Καπέλα Λούδοβα»! Άλλη αποκάλυψις! Ευτυχώς που κάθε μουσική εμφάνισις ήταν τόσο άρτια και ενδιαφέρουσα που, με όλο το βαρύ στομάχι που είχαμε, μπορούσαμε να χωνέψουμε την ωραία αυτή μουσική εκτέλεση που μας παρέθεταν ανάμεσα στα διάφορα φαγοπότια! Μετά το κοντσέρτο της «Καπέλα Λούδοβα», τσάι και μετά το τσάι, στας 8 το βράδυ, στην Όπερα! Εδώ πια είχαμε το κατακόρυφον της μουσικής και αισθητικής απολαύσεως! Έπαιζαν την όπερα του Κάρολ Σζυμανόφσκι Ο βασιλεύς Ροζέ. Τι εκτέλεσις! Τι μουσική! Ακόμα μου φαίνεται πως ονειρεύτηκα! Μόνο στα μεγαλύτερα μουσικά κέντρα της Ευρώπης θα μπορούσε να ζήση κανείς μια παρόμοια καλλιτεχνική απόλαυση! Είναι αδύνατο σ’ αυτό μου το άρθρο να επεκταθώ, κάνοντας λεπτομερή διήγηση του θαυμαστού αριστουργήματος του συνθέτου Κάρολ Σζυμανόφσκι! Θα αρκεσθώ να σας πω μόνο πως πρόκειται περί ενός νέου αριστουργήματος το οποίον εκέρδισεν η παγκόσμια μουσική θεατρική φιλολογία! Και, επειδή από το πρωί δεν είχαμε φαίνεται αρκετά καταβροχθίσει, μετά την όπερα, κατά τας 12 πάλι τη νύχτα, γεύμα υπό τας αυτάς, απελπιστικώς ωραίας συνθήκας! Τρίτη ημέρα Η τελευταία δοκιμασία!!... Το πρωί λειτουργία στην εκκλησία, χορωδίες, όργανον κτλ., ορθοστασία κάμποσες ώρες και, όπως πάντα, με φράκο! Ωραία! Όλα ωραία! Απελπιστικώς ωραία! Και τώρα πια έρχεται η αποκάλυψις των αποκαλύψεων! Το μνημείο του Σοπέν! Αρκετά επιβλητικό έργο και πρωτότυπο! Ο Σοπέν κάθεται στα πόδια του κορμού ενός δέντρου, του οποίου τα κλαριά και τα ολόχρυσα φύλλα σκύβουν να στεφανώσουν τον μεγάλον άνδρα! Εδώ πια η γιορτή φθάνει στο κατακόρυφον! Παρελάσεις και όλα τα σχετικά σε μια τέτοια γιορτή, εκφωνήσεις λόγων του Προέδρου, του Δημάρχου, ενός αντιπροσώπου της Κυβερνήσεως, ενός αντιπροσώπου των καλλιτεχνών της Πολωνίας και του πρέσβεως της Γαλλίας, ο οποίος είχε τη φοβερή έμπνευση να μας κρατήση μια ώρα περίπου για να μας διηγηθή την βιογραφίαν του Σοπέν λεπτομερώς και την οποίαν άκουγε χιλιάδες κόσμος από το μεγάφωνον! Μόλις, τέλος πάντων, τελείωσαν οι λόγοι, όλοι οι απεσταλμένοι μουσικοί αντιπρόσωποι των Κρατών παρήλασαν για να καταθέσουν στεφάνους στο μνημείο του Σοπέν. Κάθε φορά ανηγγέλλετο από το μεγάφωνον ο καταθέτων αντιπρόσωπος και ακολουθούσαν χειροκροτήματα! Όταν έφθασε και η σειρά μου ως αντιπροσώπου της Ελλάδος, ανηγγέλθη ιδιαιτέρως ότι ο μουσικός αντιπρόσωπος της Ελλάδος κατέθετε στέφανον εξ ελληνικής δάφνης! Γενική συγκίνησις και παρατεταμένα χειροκροτήματα του πλήθους, και επί πλέον εδέχθηκα θερμά συγχαρητήρια από όλους τους επισήμους, οι οποίοι μάλιστα προσέθεσαν πως αρκούσεν αυτό το στεφάνι να αντικαταστήση όλα τα άλλα!! Ακολούθησε κατόπιν η Πολωνέζα εις λα του Σοπέν, παιγμένη από μεγάλη ορχήστρα και χορωδία! Η τελετή τελείωσε και, εν μέσω ζητωκραυγών, παρελάσαμε και πάλιν κατευθυνόμενοι προς το πρόγευμα που μας παρέθετεν ο υπουργός των Εξωτερικών! Εδώ, εκτός από τα θαυμάσια πάντα ορεκτικά και φαγητά, μας προσέφεραν μετά το πρόγευμα διάφορα δώρα, βιβλία, βιογραφίες και μετάλλια, και, έτσι φορτωμένοι όπως είμαστε από φαγιά και δώρα, καταφθάσαμε τας 4 το απόγευμα στη Φιλαρμονική Βαρσοβίας, όπου μας περίμενε και πάλιν ένα κοντσέρτο, αυτή τη φορά όμως με έργα Σοπέν! Στο διάλειμμα, πάλιν εκφωνήσεις λόγων, βιογραφίες του Σοπέν διαφόρων ειδών, αντιλήψεων και ποιοτήτων! Εδώ οφείλω να ομολογήσω την αμαρτία μου, είχα πάντα σύντροφο τον αντιπρόσωπο του Βελγίου κ. Μποσκέ, με τον οποίον ανταλλάξαμε κουράγιο! Σαν βλέπομεν πως οι λόγοι δεν τελείωναν και φαίνονταν πως θα εξακολουθούσαν επ’ άπειρον, η δε κούρασίς μας είχε φθάσει πια σε μεγάλο βαθμό, σε μια στιγμή που θεωρήσαμε κατάλληλη ετράπημεν εις φυγήν για να πάμε να ξεκουρασθούμε λίγο στο ξενοδοχείο μας και να αντλήσουμε νέες δυνάμεις για ό,τι μας περίμενε ακόμα! Στο δρόμο χαιρόμαστε για το κατόρθωμά μας, που φύγαμε χωρίς να μας πάρουνε μυρουδιά! Αλλά ποια ήταν η έκπληξή μας όταν, φθάνοντας κατά τας 6 στο ξενοδοχείο, βρήκαμε ακόμα κάμποσους άλλους αντιπροσώπους οι οποίοι, καθώς φαίνεται, είχαν κάνει την ίδια σκέψη με μας. Τέλος πάντων, κατά τας 8 βρεθήκαμε πάλι στην όπερα. Εκεί, πάλι προς τιμήν μας, έπαιξαν ένα μπαλέτο πολωνικό του συνθέτου Ρουζίνσκι με έξοχη σκηνοθεσία, άριστους χορευτάς και καλή μουσική. Επιπλέον, ο Διευθυντής της Όπερας, για να μας ευχαριστήση περισσότερο, μας έπαιξε και μια πράξη από ένα παλιό έργο του συνθέτου Μονιούσκο. Ήταν όλα πολύ ενδιαφέροντα, πολύ ωραία, μα είμαστε πια σε τέτοια σωματική και διανοητική κατάσταση που μας ήταν αδύνατο να προσέξουμε σε τίποτα! Και σαν να μην έφθαναν αυτά, κατά τας 11 πάλι την νύχτα, δεξίωσις και γεύμα εις του Προέδρου της Δημοκρατίας!!... Τι να σας πω περισσότερο;... Σας αφήνω να κρίνετε μόνοι σας για τα παρακάτω!... Ο επίλογος Αυτές τις εξαιρετικές 3 ημέρες δεν θα τις ξεχάσω σε όλη μου τη ζωή και ποτέ μου δεν θα μπορέσω να ’βρω τα κατάλληλα λόγια για να ευχαριστήσω την Πολωνική Κυβέρνηση για τη μοναδική και μυθώδη αυτή φιλοξενία της. *** ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ Emil Mlynarski (1870-1935): Βιολιστής, αρχιμουσικός και συνθέτης, διευθυντής (1904-1907) του Ωδείου της Βαρσοβίας. Το 2ο κοντσέρτο του για βιολί έχει ηχογραφηθεί για την ΕΜΙ. Το 1932, η κόρη του Mlynarski, η Aniela, παντρεύτηκε τον Αρθούρο Ρούμπινσταϊν. ~ Mateusz Gliński (1892-1976): Αρχιμουσικός, μουσικολόγος και συνθέτης, διευθυντής του πολωνικού περιοδικού Muzyka από το 1924 ως το 1939 ~ Ludomir Rózycki (1884-1953): Συνθέτης. Το κουαρτέτο εγχόρδων που έγραψε, ηχογραφήθηκε το 2008, μαζί με τα 2 κουαρτέτα του Szymanowski, για την αγγλική δισκογραφική εταιρεία Hyperion. ~ Henryk Melcer (1869-1928): Πιανίστας, αρχιμουσικός, καθηγητής μουσικής και συνθέτης. Τα 2 κοντσέρτα του για πιάνο εκδόθηκαν πρόσφατα (2007) στη σειρά The Romantic Piano Concerto της Hyperion. ~ Gregorz Fitelberg (1879-1953): Aρχιμουσικός και συνθέτης. Στις 14 Μαρτίου 1938, ο Fitelberg διηύθυνε στο θέατρο Ολύμπια μια συναυλία πολωνικής μουσικής, με έργα που ακούγονταν για πρώτη φορά στην Αθήνα, συνθέσεις των Moniuszko, Karlowicz και Szymanowski. ~ Henryk Wieniawski (1835-1880): Από τους μεγαλύτερους δεξιοτέχνες του βιολιού τον 19ο αιώνα και συνθέτης. Δεν κατάφερα να βρω πολωνό συνθέτη με το ίδιο ή παρόμοιο όνομα που να ζούσε το 1926 − ο Μητρόπουλος προφανώς κάνει λάθος. ~ Karol Szymanowski (1882-1937): Ο κορυφαίος πολωνός συνθέτης της γενιάς του. Η «συμφωνία με σόλο τενόρου» είναι η 3η, το Τραγούδι της νύχτας, έργο 27, που γράφτηκε για τενόρο, σοπράνο, χορωδία και ορχήστρα. Ο Μητρόπουλος διηύθυνε έργα Szymanowski στην Αμερική. Η παράσταση του Βασιλιά Ρογήρου που είδε ο μαέστρος ήταν από τις πρώτες που δόθηκαν, μια και το έργο έκανε πρεμιέρα στις 19 Ιουνίου 1926 ~ Paul Vidal (1863-1931): Αρχιμουσικός και συνθέτης. ~ Georges Hüe (1858-1948): Συνθέτης. ~ Robert Brussel (1874-1940): Μουσικοκριτικός. Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου έγραφε στην εφημερίδα Le Figaro· ήταν ένας από τους σχολιαστές της ευρέως συζητημένης πρώτης εμφάνισης του Μητρόπουλου στη Γαλλία, ως επικεφαλής της Συμφωνικής Ορχήστρας του Παρισιού, στις 14 Φεβρουαρίου 1932. Βλ. τα 25 και πλέον σχετικά αποκόμματα στο ΑΔΜ/ΓΒ. ~ Adolf Weissmann (1873-1929): Από τους σημαντικότερους γερμανόφωνους κριτικούς μουσικής της εποχής του, τακτικός συνεργάτης εφημερίδων και περιοδικών, συγγραφέας 10 και πλέον βιβλίων για μουσικά θέματα ~ Joseph Marx (1882-1964): Αυστριακός συνθέτης, καθηγητής μουσικής και κριτικός, γνωστός κυρίως για τα τραγούδια που έγραψε. ~ Roman Chojnacki: Διευθυντής (1918-1938) της Φιλαρμονικής της Βαρσοβίας. ~ Emile Bosquet (1878-1958): Πιανίστας. ~ Mieczyslaw Karlowicz (1876-1909): Συνθέτης. Ο πρόωρος θάνατός του οφείλεται σε χιονοστιβάδα που τον παρέσυρε ενώ έκανε σκι. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000 εμφανίστηκαν αρκετοί δίσκοι με έργα του, κυρίως στις εταιρίες Chandos, Naxos και Dux. ~ Stanislaw Moniuszko (1819-1872): Ο σημαντικότερος πολωνός συνθέτης όπερας του 19ου αιώνα.

Αι εορταί του Σοπέν εις την Βαρσοβίαν

Σύνδεση