Ο συνδετικός κρίκος που λέγεται Ιράν

Μετά τις πρόσφατες επιθέσεις των Χούθι στη διεθνή ναυτιλία και τους βομβαρδισμούς στρατιωτικών στόχων στην Υεμένη ως αντίποινα από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, η σύγκρουση που ξεκίνησε με τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου έχει πλέον επεκταθεί σε ένα ευρύτερο πεδίο δράσεων. Η σύνδεση μεταξύ Χούθι, Χαμάς, Χεζμπολά και Ιράν μπορεί εκ πρώτης όψεως να μην είναι φανερή: οι παράγοντες αυτοί προέρχονται όλοι από διαφορετικές περιοχές της Μέσης Ανατολής· κάποιοι είναι Σουνίτες, άλλοι Σιίτες. Πέραν αυτού, ακόμη και μέσα στο πλαίσιο της αραβο-σιωνιστικής σύγκρουσης που διαρκεί πάνω από έναν αιώνα, οι επιθέσεις της Χαμάς ήταν εντυπωσιακά θηριώδεις. Κάθε λογικός άνθρωπος μπορούσε να έχει προβλέψει τη σφοδρή ισραηλινή απάντηση στις θηριωδίες της 7ης Οκτωβρίου και την πιθανότητα να καθυστερήσει, ως αποτέλεσμα, η συγκρότηση του παλαιστινιακού κράτους για μία τουλάχιστον ακόμη γενιά. Μέχρι και ο πρώην υπουργός Επικοινωνιών της Χαμάς, Γιουσέφ αλ-Μανσί, καταδίκασε τις επιθέσεις, δηλώνοντας ότι πήγαν τις διεκδικήσεις της οργάνωσης διακόσια χρόνια πίσω και ότι αποτελούν «το αντίθετο της θρησκείας του Ισλάμ. Μια πράξη αιρετική, μια πράξη παραφροσύνης … μη αποδεκτή από τη λογική, τη θρησκεία ή τον κοινό νου»[1]. Γιατί λοιπόν επιτέθηκε η Χαμάς και τι κρατά ενωμένους τους συμμάχους της; Είναι δύσκολο να διακρίνουμε το σκεπτικό της επίθεσης όταν το αναζητούμε καθαρά μέσα στο πλαίσιο της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης. Ιδίως από τη στιγμή που κάποιες τρομοκρατικές ομάδες οι οποίες συχνά τηρούν μετριοπαθή στάση ως προς το παλαιστινιακό ζήτημα, όπως η Χεζμπολά στον Λίβανο και οι Χούθι της Υεμένης, έχουν μπει στο παιχνίδι εναντίον του Ισραήλ ενώ συγχρόνως ένοπλες ομάδες του Ιράκ έχουν εντείνει τις επιθέσεις εναντίον αμερικανικών στόχων εκεί. Είναι σαφές ότι οι ενέργειες της Χαμάς αποτελούν απλώς μέρος μιας ευρύτερης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. Για να κατανοήσουμε τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου πρέπει αρχικά να εξετάσουμε το χρονικό της επίθεσης. Τους προηγούμενους μήνες η Σαουδική Αραβία κινούνταν προς την κατεύθυνση της προσέγγισης με το Ισραήλ.[2] Οι Συμφωνίες του Αβραάμ[3] του 2020 είχαν ανοίξει τον δρόμο, καθώς εξομάλυναν τις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ από τη μια μεριά και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Μπαχρέιν από την άλλη, ενώ αργότερα παρόμοιες συμφωνίες έγιναν με το Σουδάν και το Μαρόκο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπάθησαν να δελεάσουν και τη Σαουδική Αραβία να προχωρήσει σε συμφωνία, χρυσώνοντας το χάπι.[4] Σε αντάλλαγμα για την ειρήνη με το Ισραήλ, οι ΗΠΑ ήταν διατεθειμένες να παράσχουν στο Βασίλειο πυρηνική τεχνολογία, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες να αναπτύξει εντέλει η Σαουδική Αραβία πρόγραμμα πυρηνικών όπλων. Σε περίπτωση επιτυχίας του, το πρόγραμμα αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντίβαρο στο μυστικό πρόγραμμα πυρηνικών όπλων του Ιράν και να μετατοπίσει ριζικά τον άξονα ισχύος στη Μέση Ανατολή. Οι ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας έχουν δηλώσει πρόσφατα ότι εάν το Ιράν αναπτύξει τη βόμβα θα ακολουθήσουν και αυτοί,[5] ενώ στο παρελθόν το Βασίλειο είχε προσπαθήσει να διαπραγματευτεί μια συμφωνία με το Πακιστάν για την αγορά πυρηνικών όπλων. Ιρανοί διαδηλωτές καίνε ισραηλινή σημαία κατά τη διάρκεια συγκέντρωσης για την Ημέρα Al Quds (Ημέρα της Ιερουσαλήμ), υπέρ της Παλαιστινιακής Αντίστασης στην Τεχεράνη στις 31 Μαΐου 2019. Η Ημέρα Al Quds καθιερώθηκε από τον ηγέτη της Ισλαμικής Επανάστασης στο Ιράν Αγιατολάχ Χομεϊνί ο οποίος κάλεσε τους Μουσουλμάνους σε όλο τον κόσμο να δείξουν αλληλεγγύη στους Παλαιστίνιους την τελευταία Παρασκευή του μήνα της νηστείας του Ραμαζανιού. © EPA / ΑΠΕ-ΜΠΕ / Abedin Taherkenareh Η ισραηλινή αμυντική απάντηση στη μεγαλύτερη μαζική δολοφονία Εβραίων μετά το Ολοκαύτωμα αναζωπύρωσε τα αισθήματα εναντίωσης στο εβραϊκό κράτος που επικρατούσαν στη Μέση Ανατολή. Επικαλούμενο την υποστήριξη προς τον παλαιστινιακό λαό, το Μπαχρέιν ανακάλεσε τον πρέσβη του στο Ισραήλ, ενώ άλλες χώρες που είχαν υπογράψει συμφωνία είδαν την υποστήριξη για τη Χαμάς να αυξάνεται στο εσωτερικό τους. Η προωθούμενη από τις ΗΠΑ συμφωνία Ισραήλ - Σαουδικής Αραβίας, όπως αναφέρεται, βρίσκεται πλέον «υπό κατάρρευση». Μια σαουδαραβική βόμβα εγχώριας παραγωγής που να οδηγεί σε ανακατανομή της ισχύος στον Περσικό Κόλπο φαντάζει τώρα ως μακρινή προοπτική. Το Ιράν παραμένει σε άνοδο. Αυτό εγείρει κάποια ερωτήματα. Το πρώτο είναι εάν το μακελειό της 7ης Οκτωβρίου από τη Χαμάς ήταν στρατηγική πράξη που αποσκοπούσε στη διατήρηση της ιρανικής πυρηνικής ηγεμονίας στον Κόλπο. Το δεύτερο ερώτημα είναι πιο δύσκολο να απαντηθεί. Δεδομένου ότι πολλά μεσανατολικά κράτη δείχνουν όλο και μεγαλύτερη επιθυμία να εξομαλύνουν τις διπλωματικές τους σχέσεις με το Ισραήλ, γιατί άραγε το Ιράν αρνείται πεισματικά; Εάν κάποιοι παραδοσιακοί εχθροί όπως η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ μπορούν να αποδεχθούν την προοπτική μιας ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ τους, τότε γιατί αυτό να μη συμβεί για το Ισραήλ και το Ιράν; Η απάντηση στο πρώτο ερώτημα φαίνεται σαφής: η Χαμάς πιθανότατα προχώρησε στη μαζική δολοφονία κατόπιν εντολής του Ιράν.[6] Η Ισλαμική Δημοκρατία παρέχει στη Χαμάς εκπαίδευση, όπλα και χρηματοδότηση σχεδόν εκατό εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.[7] Επιπλέον, όχι μόνο τα ανώτατα κλιμάκια της ιρανικής κυβέρνησης έδωσαν πράσινο φως για την επίθεση, αλλά το Ιράν παρείχε ειδική εκπαίδευση τους μήνες που προηγήθηκαν –όπως στη χρήση αλεξιπτώτων πλαγιάς– καθώς και ακόμα περισσότερα όπλα και χρηματοδότηση που προορίζονταν ειδικά για τη διάπραξη της θηριωδίας. Γιατί όμως το ιρανικό καθεστώς τρέφει τόσο ιδιαίτερο μίσος για το Ισραήλ; Ας μην ξεχνάμε ότι η Σαουδική Αραβία είναι επίσης μια χώρα αυταρχική, με θρησκευτική ζωή που κυριαρχείται από το φονταμενταλιστικό Ισλάμ, και οι Σαουδάραβες, όπως και το Ιράν, έχουν εκφράσει ανοιχτά την επιθυμία τους να καταστρέψουν το Ισραήλ. Ωστόσο, η Σαουδική Αραβία επιδιώκει τώρα να εξομαλύνει τις σχέσεις με το εβραϊκό κράτος. Αντίστοιχα, ενώ ο ρόλος της Χαμάς ως πιόνι του Ιράν εξηγεί ως ένα βαθμό την επίθεση, αδυνατεί να εξηγήσει γιατί η οργάνωση υπονόμευσε ολοκληρωτικά τον δηλωμένο μακροπρόθεσμο στόχο της για απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Για να καταλάβουμε το σκεπτικό της 7ης Οκτωβρίου πρέπει να πάμε πίσω, στη γέννηση της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν το 1979. Όταν το 1979 ο Αγιατολάχ Χομεϊνί με την Ιρανική Επανάσταση αναδείχθηκε Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, διακήρυξε τη σκληρή αντιισραηλινή φιλοσοφία του – μια κοσμοθεωρία αντισιωνιστική και αντισημιτική.[8] Ο Χομεϊνί χρησιμοποίησε τη γνωστή ρητορική που κυριαρχούσε στις αραβικές χώρες εκείνη την εποχή. Το Ισραήλ, υποστήριζε, ήταν κράτος αποικιοκρατών εποίκων, πιόνι των Ηνωμένων Πολιτειών και σφετεριστής του νόμιμου δικαιώματος του Ισλάμ στην Ιερουσαλήμ. Όμως, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες η αντιισραηλινή αυτή ρητορική εκφράζεται μετριοπαθέστερα σε μεγάλο μέρος του αραβικού κόσμου, η στάση του Ιράν γίνεται όλο και πιο φανατική και σκληρή.[9] Ο εορτασμός της ετήσιας Ημέρας Κουντς (Ιερουσαλήμ) του Ιράν την τελευταία Παρασκευή του Ραμαζανιού, περιλαμβάνει επιδείξεις πυραύλων, αντιαμερικανικές, αντιισραηλινές και αντισημιτικές ομιλίες, ποδοπάτημα και κάψιμο ισραηλινών σημαιών, με τους συμμετέχοντες να φωνάζουν ρυθμικά συνθήματα όπως «Θάνατος στην Αμερική» και «Θάνατος στο Ισραήλ».[10] Ο αντισιωνισμός του Ιράν σχετίζεται πολύ λιγότερο με τα δεινά των Παλαιστινίων απ’ ό,τι με το μίσος του προς τους Ισραηλινούς και τους Εβραίους. Στην πραγματικότητα, η Ισλαμική Δημοκρατία τρέφει βαθιά καχυποψία για το παλαιστινιακό απελευθερωτικό κίνημα.[11] Παρ’ όλο που το ιρανικό καθεστώς ήταν το πρώτο που ίδρυσε παλαιστινιακή πρεσβεία αμέσως μετά την επανάστασή του,[12] οι σχέσεις επιδεινώθηκαν[13] όταν ο Γιασέρ Αραφάτ υποστήριξε τον μεγαλύτερο εχθρό του Ιράν, Σαντάμ Χουσεΐν.[14] Στη διάρκεια του βάναυσου εμφυλίου πολέμου στη Συρία, το Ιράν εγκατέστησε χιλιάδες στρατιώτες και συμβούλους στη χώρα προς υποστήριξη της κυβέρνησης του Μπασάρ αλ-Άσαντ,[15] ακόμη και όταν τα στρατεύματα του Άσαντ εξόντωσαν πάνω από 3.000 Παλαιστίνιους και εκτόπισαν άλλους 120.000 σε καταυλισμούς προσφύγων.[16] Οι ιρανικές δυνάμεις συμμετείχαν επίσης ενεργά στη διαβόητη δολοφονική επίθεση του 2013 στον προσφυγικό καταυλισμό Γιαρμούκ[17] στη Δαμασκό, όπου από τους περίπου 160.000 Παλαιστινίους[18] που φιλοξενούσε σκοτώθηκαν ή εκτοπίστηκαν όλοι πλην ελαχίστων.[19] Ακόμη και τώρα η Ισλαμική Δημοκρατία –όπως και μεγάλο μέρος του μουσουλμανικού κόσμου– αρνείται να δεχθεί Παλαιστίνιους πρόσφυγες. Η ιρανική κυβέρνηση χρησιμοποιεί αντιισραηλινή και αντιαμερικανική προπαγάνδα για να τονώσει την εσωτερική υποστήριξη προς το καθεστώς και να επιρρίψει τις ευθύνες για τα δεινά της χώρας σε εξωτερικούς αποδιοπομπαίους τράγους. Μια τέτοια ρητορική μπορεί επίσης να ενισχύσει την υποστήριξη του Ιράν από ένα μέρος του μουσουλμανικού κόσμου που συμμερίζεται την αντιπάθειά του προς το Ισραήλ. Όμως το μίσος του Ιράν για το Ισραήλ είναι κάτι παραπάνω από συνθήματα και ρητορική: η Ισλαμική Δημοκρατία επιδιώκει ενεργά την καταστροφή του εβραϊκού έθνους ακόμα και με κόστος σε χρήμα και ζωές. Το Ισραήλ σκοτώνει συστηματικά Ιρανούς πράκτορες στη Συρία, ενώ η Μοσάντ στοχεύει Ιρανούς πυρηνικούς επιστήμονες στο Ιράν.[20] Το Ισλαμικό Κράτος ξοδεύει δισεκατομμύρια σε οργανώσεις που δρουν για λογαριασμό του σε όλη τη Μέση Ανατολή:[21] τη Χεζμπολά στον Λίβανο, τους Χούθι στην Υεμένη και καμιά δεκαριά άλλες τρομοκρατικές ένοπλες ομάδες, μεταξύ των οποίων και η Χαμάς. Οι οργανώσεις αυτές δεν είναι όλες ταγμένες αποκλειστικά στην εξάλειψη του Ισραήλ, όμως ο αντισημιτισμός και οι αντιισραηλινές ιδέες παίζουν σημαντικό ρόλο σε όλες. Κάτω από τις φωτογραφίες των Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί και Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο πρωθυπουργός της Λωρίδας της Γάζας και ηγετικό στέλεχος της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγιε σχηματίζει το σήμα της νίκης μετά από λόγο που απηύθυνε σε πλήθος που είχε συγκεντρωθεί στην Πλατεία Αζάντι (Ελευθερίας) της Τεχεράνης στις 11 Φεβρουαρίου 2012, κατά τη διάρκεια εορτασμών για την 33η επέτειο της Ισλαμικής Επανάστασης του 1979. © EPA / ΑΠΕ-ΜΠΕ / Abedin Taherkenareh Η εμμονή του Ιράν με τους Εβραίους και το Ισραήλ έχει τις ρίζες της στη λατρεία του προφήτη Ιμάμη Μοχάμεντ αλ-Μαχντί.[22] Ο Μαχντί πιστεύεται ότι γεννήθηκε τον ένατο αιώνα ως ο δωδέκατος στη σειρά των απογόνων του Προφήτη Μωάμεθ και τιμάται σήμερα από τους οπαδούς του Ιμαμιτικού Σιισμού ή Δωδεκατισμού (Twelver Shiism). Γεννήθηκε σε μια εποχή όπου στον ισλαμικό κόσμο κυριαρχούσαν η βία και οι αναταραχές. Ο τετράχρονος Μαχντί αναγκάστηκε να κρυφτεί μετά τη δολοφονία του πατέρα του. Για ένα διάστημα επικοινωνούσε με τον έξω κόσμο μέσω τρίτων, αλλά συνέχισε να κρύβεται μετά τον θάνατο του τελευταίου εξ αυτών, το έτος 941. Σύμφωνα με τον μύθο εξακολουθεί να κρύβεται έως σήμερα. Θα αποκαλυφθεί τις έσχατες ημέρες, όταν θα εμφανιστεί στην πόλη Τζαμκαράν, περίπου εκατόν πενήντα χιλιόμετρα νότια της Τεχεράνης, για να νικήσει το κακό και να φέρει τον ισλαμικό παράδεισο σε όλο τον κόσμο. Η γεωγραφία της Μέσης Ανατολής είναι καθοριστική για το αφήγημα της επιστροφής του Μαχντί. Πολλές από τις χώρες που παίζουν σημαντικό ρόλο στον ιμαμιτικό μεσσιανισμό έχουν γίνει επίσης στόχοι της σύγχρονης τρομοκρατίας που υποστηρίζεται από το Ιράν. Ο Ιμαμιτικός Σιισμός προβλέπει, για παράδειγμα, ότι η εμφάνιση του Μαχντί στο Τζαμκαράν θα προαναγγελθεί από πολλά σημάδια. Ανάμεσά τους η εμφάνιση των σιιτών ηγετών αλ-Γιαμανί στην Υεμένη[23] και Σεγιέντ Χορασανί[24] από την ιρανική επαρχία Χορασάν. Οι προφητείες αυτές είναι γεμάτες αφηγήσεις μαχών μεταξύ του καλού και του κακού στη Συρία, το Ιράκ, το Ισραήλ, τη Σαουδική Αραβία και τον Λίβανο. Με τις δυνάμεις του κακού τελικά να ηττώνται, ο Μαχντί θα πάει στην Ιερουσαλήμ για να λυτρώσει το Ισλάμ και να φέρει την παγκόσμια ουτοπία. Ο ρόλος του Ιμάμη Μαχντί στη σιιτική εσχατολογία αντανακλά μια σύνθετη αλληλεπίδραση μεταξύ θρησκευτικής προφητείας και σύγχρονων γεωπολιτικών βλέψεων. Όπως έχει πει ο Καΐς αλ-Χαζαλί, ηγέτης της Ασαΐμπ Αχλ αλ-Χακ, μιας ριζοσπαστικής σιιτικής τρομοκρατικής ομάδας που δρα υποκινούμενη από το Ιράν στο Ιράκ και τη Συρία,[25] «η εμφάνιση του δωδέκατου ιμάμη Μαχντί αλ-Μουντάζαρ (ο Αναμενόμενος) είναι πολύ κοντά. Όταν φτάσει αυτή η εποχή, οι Φρουροί της Επανάστασης στο Ιράν, η Χεζμπολά στον Λίβανο, οι Ανσαρουλάχ (ή αλλιώς Ανσάρ Αλλάχ ή Χούθι) στην Υεμένη, η Ασαΐμπ Αχλ αλ-Χακ στη Συρία και το Ιράκ και τα αδέρφια τους θα σχηματίσουν μια μεγάλη σιιτική περιοχή από το Ιράν έως τη Μεσόγειο». Η Ιερουσαλήμ βρίσκεται στην καρδιά αυτού του μεσσιανικού γεγονότος, και θεωρείται η κομβική τοποθεσία για την εκπλήρωση της προφητείας. Ο Χομεϊνί ανήγαγε τον Δωδεκατισμό σε βασικό δόγμα της διακυβέρνησής του, διακηρύσσοντας[26] ότι η Ισλαμική Δημοκρατία αποτελεί προάγγελο της επιστροφής του σωτήρα [Μαχντί] και αυτοπροβαλλόμενος ως σύγχρονος εκπρόσωπος του Κρυμμένου Ιμάμη. Οι ιδέες αυτές είχαν μεγάλη επιρροή την εποχή της διακυβέρνησης του ιρανού προέδρου Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ (2005-2013). Στην πρώτη του ομιλία στα Ηνωμένα Έθνη το 2005, ο Αχμαντινετζάντ προσευχήθηκε για την ταχεία επιστροφή του Μαχντί.[27] Ως πρόεδρος ξόδεψε επίσης τεράστια χρηματικά ποσά για την ανακαίνιση του τεμένους Τζαμκαράν και την κατασκευή ενός αυτοκινητόδρομου από το αεροδρόμιο Ιμάμ Χομεϊνί της Τεχεράνης ως την Τζαμκαράν, έτσι ώστε «αν ο Ιμάμης Μαχντί επανεμφανιστεί να μπορεί να ταξιδέψει απευθείας από την Τζαμκαράν στο αεροδρόμιο της Τεχεράνης χωρίς να κολλήσει στην κίνηση». Το ιρανικό καθεστώς δημιούργησε έναν θανατηφόρο συνδυασμό αντισημιτισμού και Δωδεκατισμού. Ο Χομεϊνί πρόβαλλε τον αγώνα κατά του Ισραήλ ως πολιτικό και θρησκευτικό συγχρόνως. Θεωρούσε την εξάλειψη[28] του Ισραήλ και του Σιωνισμού απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει ο μουσουλμανικός κόσμος (Ούμμα) να ενωθεί και να φέρει την ισλαμική αναγέννηση. Το Ισραήλ, δήλωνε, είναι «μια πυώδης πληγή και ένας καρκινικός όγκος στο σώμα των ισλαμικών χωρών», ένα «μικρόβιο διαφθοράς στην καρδιά του αραβικού κόσμου». Οι Εβραίοι, ισχυριζόταν, προσπαθούν να διαφθείρουν και να διχάσουν την Ούμμα από την εποχή του Μωάμεθ, ενώ «έχουν πιάσει τον κόσμο με τα δύο τους χέρια και τον καταβροχθίζουν με ακόρεστη όρεξη».[29] Οι ιρανοί κληρικοί και ηγέτες δεν άργησαν να βρουν τη σύνδεση μεταξύ Εβραίων, Ισραήλ και ιμαμιτικού μεσσιανισμού. Στα οράματα αποκάλυψης του Αχμαντινετζάντ,[30] οι Εβραίοι και το Ισραήλ είναι τα βασικά εμπόδια[31] για την επιστροφή του Μαχντί. Ανώτεροι ιρανοί κληρικοί έχουν επίσης δηλώσει[32] ότι το Ισραήλ και οι Εβραίοι πρέπει να ηττηθούν για να ανοίξει ο δρόμος για την επιστροφή του Κρυμμένου Ιμάμη και τη λύτρωση της Ούμμα. Οι θεωρίες αυτές κερδίζουν έδαφος ανάμεσα στα μέλη της ελίτ των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν. Το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης[33] (IRGC) ιδρύθηκε αρχικά υπό την ηγεσία του Χομεϊνί. Ξεκίνησε το 1979 ως ένα μικρό επίλεκτο επιτελείο έξι χιλιάδων ατόμων και έκτοτε εξελίχθηκε σε μια τρομερή στρατιωτική και οικονομική δύναμη, με πυρήνα τουλάχιστον εκατόν πενήντα χιλιάδων μελών και επιρροή σχεδόν σε κάθε πτυχή της ιρανικής ζωής. Η Δύναμη Κουντς[34] του IRGC ιδρύθηκε για να πολεμήσει τους εχθρούς πέρα από τα σύνορα του Ιράν και να διαδώσει τον ριζοσπαστικό Δωδεκατισμό. Μέσω της Δύναμης Κουντς[35] το Ιράν συνεργάζεται με ομάδες που δρουν για λογαριασμό του σε όλη τη Μέση Ανατολή, ανάμεσα στις οποίες και η Χαμάς, την οποία εκπαίδευσε και εξέλιξε σε μια οργάνωση που διαθέτει σήμερα πυραύλους, τεχνογνωσία κυβερνοπολέμου και μαχητική δύναμη δεκάδων χιλιάδων ανδρών. Η Δύναμη Κουντς εκπαίδευσε[36] περίπου 500 τρομοκράτες της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ της Παλαιστίνης για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Όπως έδειξαν οι Σαΐντ Γκολκάρ και Κάσρα Ααράμπι,[37] το ισλαμικό καθεστώς αντί να μετριάσει τους τόνους της ιδεολογίας του από το 1979, γίνεται όλο και πιο φανατικό, υποβάλλοντας το IRGC –και κυρίως τη Δύναμη Κουντς– σε θρησκευτική κατήχηση. Κεντρικό ρόλο στην αποστολή των Φρουρών της Επανάστασης έχουν η καταστροφή του Ισραήλ και η απελευθέρωση της Ιερουσαλήμ εν αναμονή της επιστροφής του Μαχντί. Το 2012, ο εκπρόσωπος του Ανώτατου Ηγέτη στο IRGC δήλωσε ότι οι Φρουροί της Δημοκρατίας θα συμβάλουν καθοριστικά στην προετοιμασία για την έλευση του Κρυμμένου Ιμάμη. Πιο πρόσφατα, άλλοι ανώτεροι κληρικοί που συνδέονται με το IRGC δήλωσαν ότι «ο λαός πρέπει να άρει τα εμπόδια για την έλευση του Ιμάμη των Καιρών, με πιο σοβαρό ανάμεσά τους το σφετεριστικό καθεστώς του Ισραήλ». Το 2023, το IRGC δήλωσε ότι βρίσκεται σε πολεμική προετοιμασία για την επάνοδο του Μαχντί, ένα έργο που απαιτεί την καταστροφή του Ισραήλ και την ήττα της εγκαθιδρυμένης από τις ΗΠΑ παγκόσμιας τάξης. Το Ιράν θέλει επίσης να διαδώσει την επαναστατική του ζέση σε όλο τον πλανήτη. «Θα εξάγουμε την επανάστασή μας σε ολόκληρο τον κόσμο», δήλωνε ο Χομεϊνί.[38] «Μέχρις ότου η κραυγή “δεν υπάρχει άλλος θεός εκτός από τον Αλλάχ” αντηχήσει σε ολόκληρο τον κόσμο, ο αγώνας θα συνεχίζεται». Η επαναστατική αυτή ιδεολογία προέρχεται από την ιδέα του velayat-e faqih[39] (θεματοφύλακα του ισλαμικού κανονικού δικαίου), σύμφωνα με την οποία όλη η εξουσία πρέπει να ανατίθεται στον ηγέτη των Σιιτών μέχρι την επιστροφή του Μαχντί. Ακόμη και πριν ανέλθει στην εξουσία, ο Χομεϊνί έγραφε κείμενα και έκανε εκτενείς διαλέξεις για το βελαγιάτ-ε φακίχ, προσδίδοντάς του στοιχεία άγριου αντισημιτισμού, ενώ υποστήριζε ότι εβραϊκές και σατανικές ομάδες υπονόμευαν τη γνώση αυτής της αρχής στις μουσουλμανικές χώρες. Κατά την Επανάσταση του 1979 χρησιμοποίησε τη θεωρία του για να δικαιολογήσει τον πλήρη έλεγχο του Ιράν και παρουσίαζε τον εαυτό του ως σύμβολο μιας τελειότητας που ως τότε χαρακτήριζε μόνο τον Μαχντί και τους προκατόχους του. Πέρα από τα σύνορα του Ιράν, το βελαγιάτ-ε φακίχ δηλώνει την εξουσία του Ανώτατου Ηγέτη σε ολόκληρη την Ούμμα, εδραιώνοντας τον προσηλυτιστικό ρόλο του Ιράν στην εξαγωγή της ιδεολογίας του – η οποία περιλαμβάνει το αντιισραηλινό και αντιαμερικανικό μίσος. Αυτοπροσδιοριζόμενο ως καρδιά του ισλαμικού κόσμου και του αληθινού Ισλάμ, το Ιράν εκμεταλλεύεται το δικό του μοντέλο[40] ιμαμιτικής σιιτικής ιδεολογίας για να υπονομεύσει τα αραβικά καθεστώτα και τους δυτικούς συμμάχους τους και να επεκτείνει την ηγεμονία του. Στη θρησκευτική κοσμοθεωρία του, η διάδοση της Ιρανικής Επανάστασης σε όλο τον κόσμο αποτελεί προαπαιτούμενο[41] για την εμφάνιση του Ιμάμη Μαχντί. Για τον σκοπό αυτό το Ιράν χρησιμοποιεί στην περιοχή ήπια ισχύ,[42] με φιλανθρωπικές δράσεις, ανέγερση τζαμιών και άσκηση προπαγάνδας, ενώ επιδεικνύει την σκληρή ισχύ του μέσω της Δύναμης Κουντς. Η Δύναμη Κουντς δείχνει την εύνοιά της στις οργανώσεις που δρουν σύμφωνα με τα συμφέροντα του Ιράν, οι οποίες ορκίζονται υπακοή στον Ανώτατο Ηγέτη[43] και θέτουν ως προτεραιότητα την τήρηση του βελαγιάτ-ε φακίχ έναντι οποιασδήποτε εθνικής ή περιφερειακής πίστης. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ενέργειες των τελευταίων πηγάζουν πλήρως από την ιδεολογική ταύτισή τους με τα ιδανικά της Επανάστασης. Συχνά η δημιουργία συμμαχιών οφείλεται σε κοινά συμφέροντα και στρατηγικές ανάγκες, με την ιδεολογία να έχει δευτερεύουσα σημασία. Αρκετές ωστόσο από τις οργανώσεις αυτές στον Λίβανο και το Ιράκ ασπάζονται τον Ιμαμιτικό Σιισμό, επομένως το να ακολουθήσουν το ιρανικό βελαγιάτ-ε φακίχ είναι γι’ αυτές εύκολο βήμα. Για παράδειγμα, ο ηγέτης της Χεζμπολά, Χασάν Νασράλα,[44] και ο Αμπού Μαχντί αλ-Μουχαντίς, ηγετικό στέλεχος των Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης του Ιράκ, έχουν αμφότεροι δηλώσει[45] την αφοσίωσή τους στον διάδοχο του Χομεϊνί, Αγιατολάχ Χαμενεΐ. Το βελαγιάτ-ε φακίχ είναι τόσο σημαντικό για τη Χεζμπολά ώστε κάθε στρατιωτική μονάδα της διαθέτει έναν «μάχιμο κληρικό» που παρέχει πνευματική καθοδήγηση στα στρατεύματα. Οι κληρικοί αυτοί αντλούν την εξουσία τους από την πνευματική ηγεσία της Χεζμπολά και στην ουσία από το ίδιο το Ιράν. Η Χεζμπολά, όπως και το Ιράν που την υποστηρίζει, υποκινείται[46] περισσότερο από επιθυμία να πάρει την Ιερουσαλήμ από τα χέρια του Ισραήλ –καθώς επίσης υποκινείται από αντισημιτισμό[47] και περιστασιακά από σιιτικές θρησκευτικές φαντασιώσεις[48]– παρά από οποιαδήποτε ανησυχία για τα δεινά των, κατά κύριο λόγο Σουνιτών, Παλαιστινίων. Η οργάνωση παρείχε μεγάλη υποστήριξη στην κυριαρχία του Μπασάρ αλ-Άσαντ στη Συρία. Ο Άσαντ βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στη βοήθεια της Χεζμπολά στις επιθέσεις του σε προπύργια των Παλαιστινίων, όπως το Γιαρμούκ στη Δαμασκό. Ο Νασράλα σπάνια απευθύνει έκκληση για παλαιστινιακό κράτος.[49] Αντίθετα, προτρέπει συχνά τους Παλαιστίνιους να υποστηρίξουν το Ιράν. Σε ομιλία του το 2015, εμφανίστηκε με φόντο έναν χάρτη του Ισραήλ που επάνω του προβαλλόταν μια ιρανική σημαία, κάτι που εξόργισε ακόμη περισσότερο πολλούς Παλαιστίνιους. Παρ’ όλα αυτά, η Χεζμπολά έχει προσφέρει μια μικρή βοήθεια και εκπαίδευση στη Χαμάς και συχνά εκφράζει την υποστήριξή της στο παλαιστινιακό ζήτημα με σκοπό να ενισχύσει τη δημοτικότητά της στους Σουνίτες Μουσουλμάνους. Ο προσηλυτισμός που ασκεί το Ιράν έχει αποφέρει μικτά αποτελέσματα έξω από τις κοινότητες των Δωδεκατιστών στον Λίβανο και το Ιράκ. Παρότι πρόκειται για σουνιτική οργάνωση, η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ –σύμμαχος της Χαμάς στη Γάζα– τάσσεται ανοιχτά[50] υπέρ του βελαγιάτ-ε φακίχ. Στα βορειοανατολικά σύνορα του Ισραήλ στη Συρία, το Ιράν συνάντησε μεγάλη δυσκολία στη στρατολόγηση τοπικού πληθυσμού για τις ανάγκες του σκοπού του και αναγκάστηκε να φέρει μαχητές της Χεζμπολά,[51] καθώς και να στρατολογήσει σιίτες στρατιώτες από το Ιράκ, το Πακιστάν και το Αφγανιστάν. Για πολλούς από αυτούς το κίνητρο[52] δεν ήταν το βελαγιάτ-ε φακίχ αλλά τα χρήματα ή η υπόσχεση της ιρανικής υπηκοότητας. Το Ιράν εξασφάλισε τη συνεργασία αυτών των τρομοκρατικών ομάδων της Μέσης Ανατολής χωρίς να τις αναγκάσει να ορκιστούν πίστη στον Αγιατολάχ. Στην Υεμένη, για παράδειγμα, το Κίνημα των Χούθι, παρότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα του Ιράν δεν συμφωνεί με το βελαγιάτ-ε φακίχ. Οι Χούθι είναι οπαδοί του Ζαϊντισμού (ή Ζαϊντίγια), ενός κλάδου του σιιτικού Ισλάμ, με σημαντικές θεολογικές διαφορές[53] από τον Ιμαμιτικό Σιισμό. Ωστόσο, αρκετοί από τους ηγέτες του έχουν ισχυρούς δεσμούς με το Ιράν και τη Χεζμπολά, κάτι που έχει επηρεάσει την ιδεολογία τους. Ένα από τα ιδρυτικά μέλη του κινήματος, ο Χουσεΐν αλ-Χούθι, σπούδασε στο Ιράν και ασπάστηκε τις ιρανικές ισλαμικές ιδέες.[54] Το 2001 σε κήρυγμά του για τον εορτασμό της Ημέρας Κουντς του Ιράν τάχθηκε υπέρ της εξάλειψης του Ισραήλ και της εξόντωσης των Εβραίων, τους οποίους κατηγόρησε ότι κυβερνούν τον κόσμο και διαφθείρουν το Ισλάμ, παρομοιάζοντάς τους με σκύλους και γουρούνια. Αντίστοιχη γλώσσα εμφανίζεται συχνά στην προπαγάνδα των Χούθι, όπως και το ιρανικό σύνθημα «Θάνατος στο Ισραήλ, θάνατος στην Αμερική», στο οποίο οι Χούθι προσθέτουν «Κατάρα στους Εβραίους», ενώ μερικές φορές χαιρετούν ναζιστικά.[55] Από το 2015, όταν οι Ιρανοί εξέφρασαν την υποστήριξή τους προς το κίνημα της Υεμένης, οι Χούθι ακολούθησαν μια ατζέντα περισσότερο ευθυγραμμισμένη με εκείνη του Ιράν: απείλησαν τα ισραηλινά συμφέροντα στην Ερυθραία,[56] πίεσαν για την απελευθέρωση των τρομοκρατών της Χαμάς[57] και, φυσικά, απείλησαν τη ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα για να υποστηρίξουν τη συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Καθώς πρόκειται για σουνιτική οργάνωση, η Χαμάς αποτελεί εξαίρεση στον κατεξοχήν σιιτικό «άξονα αντίστασης» του Ιράν. Από το 1979, η σύγκρουση Σουνιτών-Σιιτών έχει προκαλέσει[58] τον θάνατο πλέον του ενός εκατομμυρίου Μουσουλμάνων και έχει εκτοπίσει εκατομμύρια άλλους. Πέρα από αυτό, η Χαμάς δεν έτρεφε πάντοτε αισθήματα συμπάθειας προς το Ιράν και την ιδεολογία του. Κατά τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου πολέμου τα στρατεύματα της Χεζμπολά και του IRGC ανακάλυψαν βόμβες[59] τοποθετημένες στην άκρη των δρόμων, που έμοιαζαν με εκείνες που οι ίδιοι είχαν μάθει στη Χαμάς να κατασκευάζει, με αποτέλεσμα ο σιιτικός συνασπισμός να συμπεράνει ότι η Χαμάς συμμετείχε ενεργά στον πόλεμο εναντίον τους. Η υποψία επιβεβαιώθηκε[60] το 2013, όταν η Χεζμπολά και η Δύναμη Κουντς συγκρούστηκαν με τη Χαμάς στη συριακή πόλη Κουσάιρ. Το 2015, στη διάρκεια της σύγκρουσης μεταξύ Χούθι και Σαουδαράβων, η Χαμάς εξέφρασε την υποστήριξή της[61] στους Σουνίτες Σαουδάραβες. Υπό την ηγεσία όμως του εκατομμυριούχου Γιαχία Σινουάρ, η Χαμάς απέσυρε αθόρυβα την υποστήριξή της στους Παλαιστίνιους αδελφούς της στη Συρία και ανακάλεσε την αντίθεσή της στους Χούθι, εξοργίζοντας τους αδελφούς της στη Σαουδική Αραβία. Κατόρθωσε έτσι να εδραιώσει την υποστήριξή της από το Ιράν.[62] Οι δηλωμένοι στόχοι της Χαμάς ήταν πάντα η εξάλειψη των Εβραίων «Από τον ποταμό ως τη θάλασσα» ως απαραίτητο βήμα για τη δημιουργία ενός ισλαμικού παλαιστινιακού κράτους. Η οργάνωση ξεκίνησε ως παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στη Γάζα και ο φανατικός αντισημιτισμός και αντισιωνισμός της αποτελούν κληρονομιά από την Αδελφότητα. Ο ιδρυτής της τελευταίας, Σαγίντ Κουτμπ, διαπότισε τις πανισλαμικές πεποιθήσεις του με άγριο μίσος εναντίον των Εβραίων,[63] δηλώνοντας μάλιστα ότι «ο Αλλάχ έφερε τον Χίτλερ να κυριαρχήσει σε αυτούς (τους Εβραίους). Και για άλλη μια φορά σήμερα οι Εβραίοι συνεχίζουν τις εγκληματικές πράξεις τους, με τη μορφή του Ισραήλ». Η ιδρυτική διακήρυξη της Χαμάς,[64] το 1988, είναι γεμάτη από την ίδια αντισημιτική ρητορική: κατηγορεί τους Εβραίους ότι ελέγχουν τα πάντα, από τον Ροταριανό Όμιλο μέχρι το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, και αναφέρει ρητά τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών του 1903. Οι ιδεολογικές ομοιότητες της Χαμάς και της ηγεσίας του Ιράν δεν προκαλούν έκπληξη: οι Ιρανοί διανοούμενοι σπούδασαν δίπλα σε ηγέτες της Αδελφότητας στο Κάιρο[65] τη δεκαετία του 1950, κάτι που οδήγησε σε μια διασταύρωση[66] εξτρεμιστικών και αντισημιτικών απόψεων. Όπως οι Ιρανοί θεοκράτες, η Αδελφότητα προσέβλεπε επίσης[67] σε ένα πανισλαμικό χαλιφάτο. Όμως η Χαμάς αρχικά απέκλινε από αυτούς τους στόχους καθώς έγινε μια οργάνωση εθνικιστική, αφοσιωμένη στον στόχο ενός ισλαμικού παλαιστινιακού κράτους, η οποία απέφευγε κάθε συζήτηση[68] για επανάσταση πέρα από τα σύνορα της Παλαιστίνης. Στρατιώτες σηκώνουν το φέρετρο του δολοφονημένου Ιρανού πυρηνικού φυσικού και αξιωματικού των Φρουρών της Επανάστασης Μοχσέν Φακχριζαντέ κατά τη διάρκεια της νεκρικής πομπής μέσα στο Υπουργείο Άμυνας στην Τεχεράνη, 30 Νοεμβρίου 2020. © EPA / ΑΠΕ-ΜΠΕ / Defence Ministry Office Παρότι η Χαμάς δεν τάσσεται ρητά υπέρ του βελαγιάτ-ε φακίχ, υπήρξαν εντούτοις στις τάξεις της κάποιες αλλαγές στον ιδεολογικό προσανατολισμό. Από τις 7 Οκτωβρίου, η στρατιωτική πτέρυγά της, οι Ταξιαρχίες Ιζ αλ-Ντιν αλ-Κασάμ, άρχισαν να μιλούν[69] για τον Προφήτη Μωάμεθ ως μάρτυρα ή μουτζαχίντ, έννοιες που ευθυγραμμίζονται περισσότερο με τις σιιτικές παρά με τις σουνιτικές πεποιθήσεις, και ιδιαίτερα με την εκδοχή του σιιτικού Ισλάμ που προώθησε η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν. Αυτή η θεώρηση του Μωάμεθ σηματοδοτεί μια φανατική δέσμευση στην τζιχάντ και την επιδίωξη ενός παγκόσμιου χαλιφάτου. Η Χαμάς επικεντρώνεται τώρα σε μια καθολική ισλαμική λύτρωση και όχι μόνο στο παλαιστινιακό κράτος. Για παράδειγμα, στις 8 Δεκεμβρίου 2023 ένας ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς περιέγραψε ότι στόχος τους ήταν ένας κόσμος «χωρίς καταπίεση, χωρίς εξαπάτηση, χωρίς σιωνισμό, χωρίς προδοτικό χριστιανισμό» και ότι η Γάζα θα αποτελούσε το προγεφύρωμα για την εγκαθίδρυση ενός παγκόσμιου χαλιφάτου. Το σχέδιό τους, όπως δήλωσε το στέλεχος της Χαμάς, «δεν περιορίζεται στην απελευθέρωση της Γάζας», αλλά περιλαμβάνει θεραπείες «για όλες τις ασθένειες του δυτικού πολιτισμού».[70] Κάθε εξήγηση που θεωρεί τη θηριωδία της 7ης Οκτωβρίου καθαρά και μόνο στο πλαίσιο της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης θα είναι ελλιπής. Το σκεπτικό πίσω από τη μαζική δολοφονία –και τις παράλληλες δράσεις τρομοκρατικών ομάδων στον Λίβανο, το Ιράκ και την Υεμένη– κρύβεται μέσα σε ένα σύνθετο μωσαϊκό που περιλαμβάνει την πολιτική στη Μέση Ανατολή, τον αντισημιτισμό, τη σιιτική θεολογία και τα εσχατολογικά οράματα μιας ισλαμικής Ιερουσαλήμ. Εάν ποτέ κατορθωνόταν να υπάρξει ειρήνη μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων με διάρκεια στον χρόνο, αυτή δεν θα εγγυόταν την ασφάλεια του εβραϊκού κράτους καθώς η Ιερουσαλήμ θα παρέμενε κεντρικό στοιχείο των φιλοδοξιών της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν συνιστά ιδιαίτερη απειλή για το Ισραήλ. Εάν η Ισλαμική Δημοκρατία αναπτύξει πυρηνικά όπλα, θα μπορούσε να αποφύγει την άμεση αντιπαράθεση με τη Δύση και το Ισραήλ, παρέχοντας τα όπλα αυτά στις ομάδες που υπηρετούν τα συμφέροντά της και ο πυρηνικός πόλεμος θα γινόταν μέσα από ένα δίκτυο τρομοκρατικών ομάδων. Ακόμη και υπό την απειλή άμεσων πυρηνικών αντιποίνων, η φανατική ιρανική ηγεσία θα μπορούσε και πάλι να χρησιμοποιήσει τα όπλα της και να διακινδυνεύσει την καταστροφή της χώρας της, αν αυτό σήμαινε τον αφανισμό του Ισραήλ και την επιστροφή του Ιμάμη Μαχντί. Υπάρχει άλλωστε τραγικό προηγούμενο για την ιδέα πως μπορεί ένα έθνος να θυσιαστεί για να εκπληρώσει τις γενοκτονικές του φαντασιώσεις. Η ναζιστική Γερμανία, ακόμη και όταν βρισκόταν αντιμέτωπη με την ήττα, αφιέρωσε ανθρώπινο δυναμικό και πόρους για τη δολοφονία έξι εκατομμυρίων Εβραίων, πόρους που χρειαζόταν απεγνωσμένα για την πολεμική προσπάθεια. Η Γερμανία έδινε προτεραιότητα στα όνειρα για έναν κόσμο χωρίς Εβραίους πάνω από τη δική της επιβίωση. Ο αγώνας του Ισραήλ είναι και δικός μας αγώνας. Από την Τεχεράνη μέχρι την Υεμένη, το σύνθημα «Θάνατος στο Ισραήλ» συνοδεύεται πάντα από το σύνθημα «Θάνατος στην Αμερική». Και με τον όρο «Αμερική», εννοούν όχι μόνο τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά το σύνολο της Δυτικής κοινωνίας, μια κοινωνία που πολλοί εξτρεμιστές ελπίζουν ότι θα καταστραφεί δίνοντας τη θέση της σε ένα μελλοντικό παγκόσμιο ισλαμικό χαλιφάτο. © 2024 Pierre James - Suha Hassen — Μετάφραση: Νατάσα Μωράκη Σημ. ARB: Το άρθρο των Πιερ Τζέιμς και Σούχα Χάσεν δημοσιεύθηκε στο Quillette, 16 Ιανουαρίου 2024. [1] “Former Gaza minister to Shin Bet: Hamas are ‘lunatics’, no one supports Sinwar”, The Jerusalem Post, 11.12.2023, https://tinyurl.com/yc8aprf9 [2] Lucy Kurtzer-Ellenbogen; Ambassador Hesham Youssef; Robert Barron; Adam Gallagher, “Is a Saudi-Israel Normalization Agreement on the Horizon?”, United States Institute of Peace, 28.11.2023, https://tinyurl.com/udsu7ups [3] “The Abraham Accords One Year Later: Assessing the Impact and What Lies Ahead”, Wilson Center, 13.11.2021, https://tinyurl.com/yphwmy67 [4] Lior Sternfeld, “Atoms for Peace 2.0? On Negotiations Between Israel and Saudi Arabia”, Foreign Policy Research Institute, 10.10.2023, https://tinyurl.com/5ynbb6jc [5] Julian Borger, “Crown prince confirms Saudi Arabia will seek nuclear arsenal if Iran develops one”, The Guardian, 21.9.2023. [6] Tony Badran, “Iran Sponsored the October 7 Massacre. America Paid for It”, Tablet Magazine, 14.12.2023, https://tinyurl.com/y5mbmpwz [7] https://tinyurl.com/3crkepn6 [8] Rusi Jaspal, “Anti-Semitism and anti-Zionism in Iran: the role of identity processes”, https://tinyurl.com/mte2wcxw [9] Saeid Golkar, Kasra Aarabi, “Iran’s Revolutionary Guard and the Rising Cult of Mahdism: Missiles and Militias for the Apocalypse”, Middle East Institute, 3.5.2022, https://tinyurl.com/5erx8c8b [10] https://tinyurl.com/zpueftek [11] Tony Badran, “Arafat and the Ayatollahs”, Tablet Magazine, 17.1.2019, https://tinyurl.com/ym4ywzbr [12] https://tinyurl.com/yc4ea2e [13] https://tinyurl.com/6v36hb24 [14] Jack Anderson and Dale Van Atta, “Why Arafat Backed Saddam,” The Washington Post, 25.8.1990, https://tinyurl.com/2ch6x6jm [15] https://tinyurl.com/4bvn4xyx [16] https://tinyurl.com/yju63xmd [17] https://tinyurl.com/mrre85x8 [18] Jonathan Steele, “How Yarmouk refugee camp became the worst place in Syria”, The Guardian, 5.3.2015, https://tinyurl.com/mkeyaaxb [19] https://tinyurl.com/yc49hrkf [20] https://tinyurl.com/52psx892 [21] Ashley Lane, “Iran’s Islamist Proxies in the Middle East”, Wilson Center, 12.9.2023, https://tinyurl.com/yck78xe7 [22] Saeid Golkar, Kasra Aarabi, ό.π. [23] Hamideh Sedghi, Women and Politics in Iran. Veiling, Unveiling, and Reveiling, Cambridge University Press, 2007, διαθέσιμο στο λινκ https://tinyurl.com/54ct94rk [24] https://tinyurl.com/3hmd2tay [25] https://tinyurl.com/mwny7xfh [26] https://tinyurl.com/yc26zc64 [27] https://tinyurl.com/3k62j3sj [28] https://tinyurl.com/3na8jrw7 [29] Matthias Küntzel, “Defining Jew-Hatred Down. The curious response to Ahmadinejad at the U.N.”, The Weekly Standard, 17.11.2008, https://tinyurl.com/dh4fh9na [30] https://tinyurl.com/m7rrnwxt [31] https://tinyurl.com/5n8hxauh [32] Matthias Küntzel, “Tehran’s Efforts to Mobilize Antisemitism: The Global Impact”, 6.9.2017, https://tinyurl.com/2xvzhawy [33] https://tinyurl.com/p7vz3p4r [34] https://tinyurl.com/3z8uhw85 [35] Colin P. Clarke, “Iran and the ‘Axis of Resistance’ Vastly Improved Hamas’s Operational Capabilities”, Foreign Policy Research Institute, 27.10.2023, https://tinyurl.com/4mr73rxj [36] https://tinyurl.com/3m4399vv [37] Saeid Golkar, Kasra Aarabi, ό.π. [38] https://tinyurl.com/3ctm5yvf [39] Kasra Aarabi, “What Is Velayat-e Faqih?”, Tony Blair Institute for Global Change, https://tinyurl.com/4hrwvzb2 [40] https://tinyurl.com/4a99z95u [41] Mauro Lubrano, “Iran, Hezbollah, and the End of Times: Ideology in Context”, The Foreign Analyst, 19.1.2018, https://tinyurl.com/z2f87trk [42] https://tinyurl.com/3z8uhw85 [43] Saeid Golkar, Kasra Aarabi, “The View From Tehran: Iran's Militia Doctrine”, Tony Blair Institute for Global Change, 11.2.2021, https://tinyurl.com/4d5n7w38 [44] https://tinyurl.com/2c2sj7y9 [45] https://tinyurl.com/2wuzffca [46] https://tinyurl.com/343mwbzw [47] https://tinyurl.com/y9uzvaws [48] Jean-Pierre Filiu, “The Return of Political Mahdism”, Current Trends in Islamist Ideology, 2009, vol. 8, pp. 26-38, Hudson Institute. https://tinyurl.com/arx4zm5t (Στο ίδιο υπάρχουν τα σπουδαία δοκίμια: Hillel Fradkin, “The Paradoxes of Shiism” ; Hassan Mneimneh, “The Arab Reception of Vilayat-e-Faqih” ; Tony Badran, “Hezbollah’s Agenda in Lebanon” ; Hussain Abdul-Hussain, “Hezbollah: A State within a State” ; Khalid Sindawi, “The Shiite Turn in Syria” ; Dina Lisnyansky, “Tashayu (Conversion to Shiism) in Central Asia and Russia”). [49] Khalaf Ahmad Al Habtoor, “Hezbollah Uses the Palestinian Cause as a Pretext”, Middle East Policy Council, https://tinyurl.com/2er6dxet [50] Daniel Levin, “Iran, Hamas & Palestinian Islamic Jihad”, Wilson Center, 11.10.2023. https://tinyurl.com/2kh3u36z [51] https://tinyurl.com/37y33z6b [52] Diane Zorri, Houman Sadri, and David Ellis, Iranian Proxy Groups in Iraq, Syria, and Yemen: A Principal-Agent Comparative Analysis, The JSOU Press, 2020. https://apps.dtic.mil/sti/pdfs/AD1146327.pdf [53] Mehdi Khalaji, “Yemen's Zaidis: A Window for Iranian Influence”, The Washington Institute for Near East Policy, 2.2.2015, https://tinyurl.com/3573ktrf [54] https://tinyurl.com/2pfdx5n2 [55] https://tinyurl.com/3vfd2hv4 [56] https://tinyurl.com/yc58czm8 [57] https://tinyurl.com/4zdpp886 [58] https://tinyurl.com/yck5emzh [59] https://tinyurl.com/2kt7ze6z [60] Hanin Ghaddar, “The Marriage and Divorce of Hamas and Hezbollah”, Wilson Center, 26.8.2013, https://tinyurl.com/tpumrp37 [61] Colin P. Clarke, ό.π. [62] https://tinyurl.com/2wuzffca [63] Joseph S. Spoerl, “Parallels between Nazi and Islamist Anti-Semitism”, Jewish Political Studies Review, Vol. 31, No. 1/2 (2020), pp. 210-244. [64] Βλ. ολόκληρο το Καταστατικό της Χαμάς στα ελληνικά: Μανώλης Βασιλάκης, «Το Mein Kampf της Χαμάς», The Athens Review of Books, τχ. 158, Φεβρουάριος 2024. https://tinyurl.com/59cccr2r [65] https://tinyurl.com/2pmh4b99 [66] https://tinyurl.com/4rkfwtvk [67] https://tinyurl.com/3kkatv5x [68] “Doctrine of Hamas”, Wilson Center, 20.10.2023. https://tinyurl.com/4rm98z4k [69] https://tinyurl.com/57z4nhhu [70] “Hamas Leaders: Our Goal is Establishment of Global Islamic Caliphate, Not Just Liberation of Palestine”, Middle East Media Research Institute (MEMRI), 8.12.2023, https://tinyurl.com/56btunyd

Ο συνδετικός κρίκος που λέγεται Ιράν

Σύνδεση