Η Αμερική του Τραμπ και ο υπόλοιπος κόσμος

Η παρακάτω ανάλυση του φαινομένου Τραμπ από τον καθηγητή Τζέιμς Έ. Μίλερ είναι ένα κείμενο που ζητήσαμε να γράψει για την ARB ο διαπρεπής ιστορικός με αφορμή την ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ από τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο Τζ. Έ. Μίλερ είναι γνωστός για πολλά βραβευμένα έργα του, ανάμεσα στα οποία και το μείζονος ελληνικού ενδιαφέροντος The United States and Making of Modern Greece: History and Power, 1950-1974 που δυστυχώς δεν έχει μεταφραστεί. Εκείνο το όμορφο, ηλιόλουστο πρωινό της 9ης Νοεμβρίου 2016 σηκώθηκα κι εγώ, όπως εκατομμύρια άλλοι Αμερικανοί, από μια σχεδόν άυπνη νύχτα. Μια έντονα κινητοποιημένη μειοψηφία συμπολιτών μου, που τρέφεται συστηματικά με φόβο, μίσος και άδειες υποσχέσεις, εκμεταλλεύτηκε ένα τεράστιο κενό στο σύστημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας μας για να εκλέξει πρόεδρο τον Ντόναλντ Τζ. Τραμπ. Το ίδιο απόγευμα στάθηκα στην ουρά για το ετήσιο τσεκάπ μου, μαζί με άλλους ασθενείς που έδειχναν στα πρόθυρα της εξάντλησης και της νευρικής κατάρρευσης, με υψηλή πίεση και συμπτώματα κατάθλιψης. Ο σινοαμερικανός γιατρός μου έδειχνε ανήσυχος. Ήταν φανερό ότι η Αμερική μας, αυτή που πίστευε στη θρησκευτική, φυλετική και εθνοτική ανεκτικότητα, την ισότητα των φύλων, τις ίσες οικονομικές και εκπαιδευτικές ευκαιρίες για όλους, βρισκόταν σε κίνδυνο. Ο θρίαμβος του Τραμπ είχε τις ρίζες του σε πολλές και διάφορες αιτίες. Η παγκοσμιοποίηση έχει διογκώσει τις οικονομικές ανισότητες. Οι λευκοί ρατσιστές αντιδρούν με θυμό βλέποντας την όλο και μεγαλύτερη επιτυχία των εθνοτικών ομάδων, ιδιαίτερα των Αφροαμερικανών. Οι Ευαγγελιστές Χριστιανοί εξοργίζονται βλέποντας τους ομοφυλόφιλους, τις λεσβίες και τους διεμφυλικούς να διεκδικούν τα δικαιώματά τους με επιτυχία, όπως εξοργίζονται και με το θέμα των αμβλώσεων. Ένας μεγάλος αριθμός αμερικανών ανδρών δείχνει να μην μπορεί να δεχθεί την πλήρη ισότητα των γυναικών. Οι ψηφοφόροι αυτοί, όπως και εκατομμύρια άλλοι στο εξωτερικό, έχουν προσφέρει την υποστήριξή τους σε απολυταρχικές φιγούρες της πολιτικής· σε δημαγωγούς που υπερασπίζονται την επιστροφή στις αξίες εκείνες που έκαναν «μεγάλες» την Αμερική, τις Φιλιππίνες, τη Βρετανία, τη Γαλλία, την Αυστρία, το Βέλγιο, την Ιταλία και τη Ρωσία. Η νοσταλγία μιας αναγέννησης, μιας χρυσής αυγής, εξαπλώνεται παντού και παίρνει πολλές μορφές. Θεριεύει στις ισλαμικές κοινωνίες, οδηγώντας σε αποτρόπαια φαινόμενα, όπως το Ισλαμικό Κράτος και την Αλ Κάιντα. Αυτό που διακρίνει την περίπτωση της Αμερικής από τις άλλες είναι ο πιθανός αντίκτυπος στο εξωτερικό όσων συμβαίνουν στο εσωτερικό της. Εκτός από την τεράστια καταστροφή που προκαλούν στον ίδιο τους τον εαυτό, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό την προεδρία του Τραμπ έχουν μια μοναδική ικανότητα να δημιουργούν προβλήματα σε άλλες κοινωνίες, καθώς ο πολιτικός ηγέτης τους και η εκλογική του «βάση» ζουν βυθισμένοι στη φαντασίωση ενός χρυσού αιώνα. Οι πληγές που άνοιξαν οι ψηφοφόροι των ΗΠΑ εκλέγοντας τον Τραμπ είναι καθημερινά εκτεθειμένες σε δημόσια θέα, με τη μορφή μιας διαρκώς αυξανόμενης σεξουαλικής, φυλετικής και θρησκευτικής βίας. Οι νεοναζιστικές ομάδες επιδεικνύουν ανοιχτά την αφοσίωσή τους στον Τραμπ ως πηγή νομιμοποίησής τους. Οι έγχρωμοι πολίτες των ΗΠΑ, γεννημένοι στην Αμερική ή μετανάστες, υφίστανται παρενοχλήσεις στους συνοριακούς σταθμούς, στα μέσα μαζικής μεταφοράς και τα σπίτια τους, οι οποίες υποκινούνται από την ίδια την κυβέρνηση. Οι επιθετικές συμπεριφορές εναντίον μη αμερικανών πολιτών που διαμένουν στη χώρα ή είναι επισκέπτες πολλαπλασιάζονται επίσης, προκαλώντας σοβαρό πλήγμα στον τουριστικό τομέα της αμερικανικής οικονομίας. Στα σύνορα των ΗΠΑ, η σκληρή γλώσσα του επιχειρηματία-προέδρου έχει επηρεάσει την ευημερία και των τριών εταίρων της Βορειοαμερικανικής Συμφωνίας Ελεύθερων Συναλλαγών του 1993 (NAFTA). Τα παραληρηματικά ξεσπάσματα του Τραμπ και η βίαιη συμπεριφορά των συνοριακών περιπόλων έχουν προς στιγμήν περιορίσει την παράνομη διέλευση των συνόρων, η οποία, ούτως ή άλλως, βρίσκεται σε μείωση από το 2009. Το Κογκρέσο καθυστερεί τα σχέδια του Τραμπ για κατασκευή «τείχους», αφενός λόγω της αντίθεσης των αμερικανών ιδιοκτητών ακινήτων και αφετέρου λόγω των συμφερόντων των αμερικανικών επιχειρήσεων στις νοτιοδυτικές πολιτείες. Οι σχέσεις που έχουν καλλιεργήσει οι ΗΠΑ προσεκτικά με τους εγγύτερους γείτονές τους συνεχίζουν να επιδεινώνονται. Τόσο οι Καναδοί («εκμεταλλευτές») όσο και οι Μεξικανοί («βιαστές, κλέφτες και δολοφόνοι») βρίσκονται αντιμέτωποι με έναν αμερικανό πρόεδρο που καταφεύγει συστηματικά σε καταστροφολογίες προκειμένου να μετατρέψει τις διενέξεις εμπορικού και μεταναστευτικού χαρακτήρα σε μεγάλες αντιπαραθέσεις. Η «νίκη» του Τραμπ εναντίον μιας αντιπάλου που απέσπασε σχεδόν 3 εκατομμύρια ψήφους περισσότερες από εκείνον δείχνει ότι είναι αναγκαία η μεταρρύθμιση του συστήματος αντιπροσωπευτικής διακυβέρνησης που διαθέτουμε. Η εκστρατεία της Χίλαρι Κλίντον απέτυχε παταγωδώς. Επιβεβαιώνοντας έτσι το βασικό μοτίβο του Τραμπ («κακιά Χίλαρι»), η Κλίντον αφιέρωσε σχεδόν τις μισές ημέρες της εκστρατείας της στην συγκέντρωση κεφαλαίων από τους πλούσιους, διεξήγαγε έναν εκλογικό αγώνα χωρίς ξεκάθαρο ενοποιητικό μήνυμα, απέτυχε να απαντήσει σε μια σειρά ερωτήσεων για τις πηγές της προσωπικής περιουσίας της ή τη χρήση ιδιωτικού ηλεκτρονικού διακομιστή, εξασφάλισε ελάχιστη τηλεοπτική κάλυψη για τις καθημερινές δράσεις της εκστρατείας της, όμως παρ’ όλα αυτά επικράτησε του Τραμπ στα τρία ντιμπέιτ και έδειχνε να βρίσκεται στα πρόθυρα της επιτυχίας έως ότου η αποτυχία της να πλησιάσει ένα μικρό μέρος της εκλογικής βάσης του Δημοκρατικού Κόμματος και οι ιδιομορφίες του αμερικανικού συντάγματος έδωσαν τη νίκη στον Τραμπ.[1] Οι κοσμικοί άγιοι της Αμερικής, οι Πατέρες (Founding Fathers), ήταν κι αυτοί μαζί με την Κλίντον οι μεγάλοι χαμένοι των εκλογών. Έχοντας μελετήσει καλά τον Θουκυδίδη, οι Πατέρες προέβλεψαν ότι ένας επιδέξιος δημαγωγός θα μπορούσε να απειλήσει το εγχείρημά τους και το σύστημα δημοκρατικής διακυβέρνησης που είχαν δημιουργήσει, κι έτσι το 1787 έθεσαν σε ισχύ μια σειρά συνταγματικών φραγμών που θα εμπόδιζαν την επικράτηση ενός αμερικανού Κλέωνα ή μιας αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Από τις αρχές του 19ου αιώνα, οι αμερικανοί μεταρρυθμιστές άρχισαν να απομακρύνουν έναν-έναν τους φραγμούς. Η καθολική ψηφοφορία των ανδρών υιοθετήθηκε σταδιακά από τις πολιτείες και αποτέλεσε το πρώτο πλήγμα στο όραμα των Πατέρων για την κυριαρχία μιας τάξης εκλεκτών. Ο αιματηρός εμφύλιος πόλεμος τελείωσε με την απελευθέρωση των αφροαμερικανών σκλάβων και την ψήφιση της 13ης, 14ης και 15ης τροπολογίας του αμερικανικού συντάγματος, που καταργούσαν τη δουλεία, όριζαν τα δικαιώματα των πολιτών και πρόσφεραν προστατευτικές δικλίδες έναντι της παραβίασης των δικαιωμάτων των πολιτών από τις τοπικές ή πολιτειακές αρχές. Η άμεση εκλογή των γερουσιαστών των ΗΠΑ και το δικαίωμα ψήφου των γυναικών ακολούθησαν κατά την Εποχή της Προόδου (1900-1920). Οι Ηνωμένες Πολιτείες στράφηκαν προς μια αντιπροσωπευτική δημοκρατία βασισμένη στο δικαίωμα ψήφου κάθε πολίτη. Τα τελευταία χρόνια, έχει βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση τόσο η νομοθεσία για το δικαίωμα ψήφου και τα λοιπά πολιτικά δικαιώματα, όπως και η νομολογία υπέρ των ίσων ευκαιριών στην εκπαίδευση και την απασχόληση, του δικαιώματος στην άμβλωση και των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων. Το επόμενο κρίσιμο στάδιο αυτής της διαδικασίας θα ήταν η κατάργηση του Κολεγίου των Εκλεκτόρων, ενός θεσμού που στρεβλώνει την ατομική βούληση των ψηφοφόρων. Προς το παρόν, ωστόσο, η διαδικασία δείχνει να συναντά εμπόδια. Οι Ρεπουμπλικανοί διαθέτουν ισχύ στους τρεις κλάδους της ομοσπονδιακής εξουσίας και στις περισσότερες πολιτείες. Πρόθεσή τους είναι να περιστείλουν τα δικαιώματα ψήφου και να ενδυναμώσουν την ανισότητα, όχι να διορθώσουν τις ατέλειες στη δημοκρατία των ΗΠΑ. Επιπλέον, οι Πατέρες δημιούργησαν ένα σύστημα όπου η συνταγματική αναθεώρηση είναι πολύ δύσκολη, ενώ το σύστημα των Κολεγίων των Εκλεκτόρων ευνοεί τα συμφέροντα των μικρότερων και λιγότερο κατοικημένων πολιτειών, που τείνουν να ψηφίζουν τους Ρεπουμπλικανούς. Ο Ντόναλντ Τραμπ, έμπειρος δημαγωγός με μια βάση υποστηρικτών αποτελούμενη στη συντριπτική πλειοψηφία της από λευκούς, Χριστιανούς, κατοίκους αγροτικών περιοχών και προαστίων, έχει μεγάλο προσωπικό όφελος από τη μείωση του αριθμού των μη λευκών ψηφοφόρων που κατοικούν στα αστικά κέντρα. Η πλειοψηφία στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων καθορίστηκε από έναν αριθμό ψήφων μικρότερο των 100.000. Είναι πολύ απίθανο να καταφέρει ο Τραμπ να διευρύνει τη βάση των ψηφοφόρων του. Η προφανής λύση είναι επομένως η στέρηση, στην πράξη, της ψήφου. Τα συμφέροντα του Τραμπ ευθυγραμμίζονται με τα συμφέροντα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (του «Μεγάλου Παλαιού Κόμματος» ή αλλιώς GOP από τα αρχικά τού «Grand Old Party») που παρά τις πρόσφατες επιτυχίες του μειώνεται σε μέγεθος εδώ και δεκαετίες.[2] Ως άνθρωπος, ξέρουμε καλά τι είναι ο Τραμπ. Ήταν και παραμένει εντελώς απροετοίμαστος να γίνει πρόεδρος μιας παγκόσμιας δύναμης. Έχει ελάχιστη ικανότητα να αντιμετωπίζει πολύπλοκες καταστάσεις. Το εύρος της προσοχής του είναι εξαιρετικά σύντομο. Διαβάζει ελάχιστα και παρακολουθεί μανιωδώς καλωδιακή τηλεόραση. Είναι ευέξαπτος, ανασφαλής και αμυντικός. Αντιμετωπίζει τους επικριτές του ως εχθρούς και παρά τους ισχυρισμούς του δεν είναι καθόλου επιδέξιος στις διαπραγματεύσεις, καθώς στηρίζεται στη δημιουργία παραπλανητικών εντυπώσεων, σε μεγαλοστομίες και απειλές αντί να επιδιώκει τον συμβιβασμό. Οι κινήσεις του δεν καθοδηγούνται από ένα σύστημα ηθικών απόψεων ή μια ιδεολογία (παρ’ όλο που τρέφει πολλές προκαταλήψεις, στις οποίες προσκολλάται ανεξάρτητα από τα δεδομένα), αλλά από την επιθυμία του να «νικήσει». Και ο ίδιος προσπαθεί να δώσει έστω και την εντύπωση ότι έχει νικήσει. Στην επιχειρηματική σταδιοδρομία του έχει να δείξει μια μεγάλη σειρά εσφαλμένων κρίσεων στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποίησε κεφάλαια άλλων. Δεν έχει ακόμα να παρουσιάσει καμία σημαντική νομοθετική επιτυχία. Περιβάλλεται από μια ομάδα αποτελούμενη από μετριότητες, με κάποιους ανάμεσά τους εξίσου πλούσιους και αμαθείς με τον ηγέτη τους. Έχει από κανέναν έως ελάχιστους φίλους, ενώ για συμβουλές και υποστήριξη καταφεύγει στην οικογένειά του – μια οικογένεια που θυμίζει τους Βοργίες.[3] Ως πολιτικός, και επιδιώκοντας τη νίκη, ο Τραμπ μεταπηδά από το ένα θέμα στο άλλο υποδαυλίζοντας την οργή των οπαδών του, χωρίς ποτέ να εκφράζει συγκεκριμένες θέσεις. Ασταθής, ανασφαλής, οργισμένος, εγωκεντρικός, βυθισμένος στην άγνοια και βαθιά ακαλλιέργητος, τείνει να μειώνει τη σοβαρότητα σύνθετων προβλημάτων καταφεύγοντας σε απλοϊκές λύσεις. Όσοι ανήκαν στις ελίτ ήταν «ανόητοι άνθρωποι», που δεν κατάφεραν να καταλάβουν ότι αυτός («εγώ και μόνον εγώ») μπορούσε να λύσει όλα τα προβλήματα κόβοντας τους γόρδιους δεσμούς με το σπαθί του. Καυχιόταν δε ότι από την πρώτη μέρα της προεδρικής του θητείας θα έβαζε τη χώρα σε νέα πορεία, θα νικούσε τους εχθρούς της και θα έφερνε οικονομική ευημερία στους οπαδούς του. Ως πρόεδρος, ο Τραμπ μεταπηδά και πάλι από το ένα θέμα στο άλλο, υπογράφοντας αποφάσεις που σε μεγάλο βαθμό είναι κενές περιεχομένου, για να χτίσει την εικόνα ενός ανθρώπου της δράσης. Με τις συνεχείς αναρτήσεις του στο τουίτερ προσπαθεί να ξεπεράσει τα εμπόδια που δημιουργεί ο δημοσιογραφικός έλεγχος των πραγματικών στοιχείων και να διατηρήσει μια σταθερή υποστήριξη από την πολιτική του βάση. Η πρωτοβουλία του Μπαράκ Ομπάμα στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης πρόσφερε σε 20 εκατομμύρια Αμερικανούς –πολλούς από αυτούς ψηφοφόρους του Τραμπ– υπηρεσίες υψηλού επιπέδου. Ο Τραμπ τους υποσχέθηκε μια καλύτερη, φθηνότερη λύση και στη συνέχεια προώθησε μια πρόταση νόμου που θα αύξανε τον αριθμό των ασφαλισμένων Αμερικανών κατά 23 εκατομμύρια μέσα σε εννέα χρόνια, θέλοντας έτσι να πετύχει μια «γρήγορη νίκη». Ελπίζοντας ότι έτσι θα εξαφανίσει τις όποιες εναλλακτικές λύσεις στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο, ο Τραμπ και οι υφιστάμενοί του υπονόμευσαν το ισχύον σύστημα υγειονομικής περίθαλψης των ΗΠΑ. Το Health Care Act του 2017 είναι μάλλον απίθανο να ψηφιστεί. (Ο Τραμπ σήμερα το αποκηρύσσει σαν «κακό», αφού πρώτα πανηγύρισε την έγκρισή του σε ειδική τελετή τον Απρίλιο.) Οι ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές προσπαθούν να σχεδιάσουν ένα λιγότερο τοξικό υποκατάστατο. Ωστόσο, το ζήτημα της υγειονομικής περίθαλψης είναι βασική παράμετρος του προβλήματος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.[4] Το κόμμα υπονόμευσε τον εαυτό του με τον δημαγωγικό χειρισμό της πρωτοβουλίας του Ομπάμα. Τώρα την έχει αφήσει στα χέρια ενός ανθρώπου ανίκανου να αντιμετωπίσει σοβαρά ζητήματα όπως η υγεία, έχει ως βασικό στόχο να προστατέψει τις επιχειρήσεις του και είναι διατεθειμένος να θυσιάσει τα συμφέροντα της βάσης των υποστηρικτών του και του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος προκειμένου να «νικήσει».[5] Η υγειονομική περίθαλψη δεν αποτελεί εξαίρεση. Ο Τραμπ έχει σταθεί και από τις δύο πλευρές στα σοβαρότερα δημόσια ζητήματα και προσαρμόζει πάντα τις θέσεις του στις άμεσες πολιτικές του ανάγκες. Ως επιχειρηματίας και ως πολιτικός, ο Τραμπ στηρίζεται στα συναισθήματά του, στο (ισχυρό) «ένστικτό του», για να ασκήσει πολιτική και όχι σε άτομα με εμπειρία. Απαιτεί την «αφοσίωση» των υφισταμένων του, όπως απαιτεί να εκτελούν τις εντολές του χωρίς αντιρρήσεις και να εκθειάζουν κάθε στιγμή τη μεγαλοφυΐα του, πρόθυμοι να αναλάβουν την ευθύνη για τυχόν αποτυχίες που οφείλονται στις ενέργειές του.[6] Η έλλειψη αρχών του Τραμπ, η απαίτηση για αφοσίωση και η εμμονή του στην υποτιθέμενη μοναδική ικανότητά του να καταλαβαίνει τις ανάγκες των άλλων, σε συνδυασμό με την εξάρτησή του από το «ένστικτό» του, έχουν φέρει πολλούς στο σημείο να αναρωτιούνται αν πρόκειται για έναν αμερικανό φασίστα. Ο ισχυρισμός του ότι κατανοεί τις ανάγκες και τις επιθυμίες του μέσου ανθρώπου, και το πάθος του να διοικεί θυμίζουν τον Χίτλερ ή τον Μουσολίνι. Όπως και το γεγονός ότι είναι πάντα έτοιμος να στρέψει τους οπαδούς του σε βία εναντίον των αντιπάλων. Με την εμπειρία του στη διοίκηση μιας οικογενειακής επιχείρησης, την εξάρτησή του από τους γιους και την κόρη του –τους οποίους επιλέγει ως τους πλέον αξιόπιστους συνεργάτες– και την ανοιχτά εκφρασμένη περιφρόνησή του για το κράτος δικαίου, ίσως θα ήταν καλύτερο να τον συγκρίνουμε με τη μαφία. Η περιγραφή του πρώην διευθυντή του FBI, Τζέιμς Κόμι, για το πώς προσπαθεί να εξασφαλίσει την «αφοσίωση», θυμίζει τις τακτικές του Νονού.[7] Η ειρωνεία είναι ότι η έλλειψη ιδεολογίας του Τραμπ ήταν σημαντικός παράγοντας επιτυχίας στην προσπάθειά του να κατακτήσει τον έλεγχο ενός Ρεπουμπλικανικού Κόμματος με πολύ ισχυρή ιδεολογία. Το 2016 ο Τραμπ συγκρότησε έναν συνασπισμό αυτοαποκαλούμενων «ενάρετων» / «αγίων» για να ανατρέψει το «ηγετικό Ρεπουμπλικανικό Κατεστημένο» και να κερδίσει το χρίσμα του Κόμματος. Στην επαγγελματική του καριέρα, ο Τραμπ εκμεταλλεύθηκε συχνά τη βασική ανάγκη των ανθρώπων να πιστεύουν. Όπως και την ευπιστία τους, την οποία χρησιμοποίησε ως κύριο εργαλείο του στις επιχειρήσεις και την πολιτική. Ο Τραμπ στηρίζεται πολύ στην υποστήριξη των Ευαγγελιστών Χριστιανών, των αυτόκλητων κηδεμόνων της αμερικανικής ηθικής. Παρ’ όλο που η άγνοια και η αδιαφορία του Τραμπ για τα θρησκευτικά πιστεύω των Ευαγγελιστών φάνηκε πολλές φορές κατά το διάστημα 2015-16, τόσο οι πάστορες όσο και το ποίμνιό τους τον δέχθηκαν στους κόλπους τους ως πολιτικό ειδήμονα, σε μια εποχή όπου η χριστιανική πίστη συρρικνωνόταν. Ένας κορυφαίος ευαγγελιστής πάστορας βάφτισε τον Τραμπ «νεοφώτιστο χριστιανό», λέγοντας ότι με τη βοήθεια του Θεού απέκτησε την πίστη και τη θέρμη τού πραγματικά «αναγεννημένου». Παρότι ο νεοφώτιστος πρόεδρος είναι βυθισμένος σε έναν ωκεανό νέων σκανδάλων, η κοινότητα των Ευαγγελιστών κράτησε σταθερή την υποστήριξή της. O Τραμπ ανταποκρίθηκε, υποστηρίζοντας την κατάργηση των νομιμοποιημένων αμβλώσεων και αρχίζοντας να κάνει κηρύγματα που ενίσχυαν το σύνδρομο καταδίωξης των Ευαγγελιστών Χριστιανών και απαιτούσαν μεγαλύτερο θρησκευτικό έλεγχο επί της κοινωνίας των πολιτών. Η αλάνθαστη ικανότητα του Τραμπ να εμφανίζεται ως υπερασπιστής κοινωνικών ομάδων που βλέπουν τους εαυτούς τους ως θύματα –Ευαγγελιστές, ανθρακωρύχοι, άνδρες και γυναίκες άνεργοι ή ανίκανοι να εργαστούν λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων, άτομα χαμηλής μόρφωσης– καλλιεργήθηκε στο βάθος μιας ολόκληρης ζωής κατά την οποία υποδυόταν ο ίδιος το θύμα. Ο Τραμπ υπόσχεται ότι θα αναστήσει τις βιομηχανίες και τις μικρές πόλεις που πεθαίνουν ή είναι από καιρό νεκρές, ότι θα αντικαταστήσει τη δυσάρεστη για πολλούς επιστημονική έρευνα με την βιβλική εξουσία. «Πιστέψτε με» – το χαρακτηριστικό κλείσιμο των ομιλιών του δείχνει καθαρά πώς προσελκύει τον κόσμο. Οι άνθρωποι θέλουν να πιστέψουν. «Εμπιστευθείτε με.»[8] Ακόμα και τα μέλη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος υπέκυψαν στην έκκλησή του να πιστέψουν, καθώς ο Τραμπ έπαιρνε στα χέρια του τον έλεγχο νικώντας την εσωτερική κομματική αντιπολίτευση. Το πιο ιδεολογικοποιημένο κόμμα αρνείται να παρασυρθεί στη φθορά από την αποτυχία της ιδεολογίας του. Οι Ρεπουμπλικανοί έχουν επανειλημμένως προδώσει βασικές αρχές τους όπως ο «περιορισμός του ρόλου του κράτους». Ο Ρόναλντ Ρέιγκαν, ο τελευταίος σωτήρας του Κόμματος, καταφερόταν εναντίον του «μεγάλου κράτους» επί δεκαετίες, για να καταλήξει εντέλει να συζητά 16 διαφορετικές φορολογικές αυξήσεις κατά τη διάρκεια της οκταετούς προεδρίας του, ανταποκρινόμενος στις απαιτήσεις των ψηφοφόρων για διεύρυνση του ρόλου του κράτους. Ο Τζορτζ Μπους, ο πρεσβύτερος υποσχέθηκε «όχι νέους φόρους» και στη συνέχεια συμφώνησε σε μια μεγάλη δέσμη νέων φορολογικών μέτρων. Ο Τζορτζ Γ. Μπους προχώρησε επίσης σε «υπερακόντιση εσόδων» (νεολογισμός του Ρέιγκαν για τους νέους φόρους), εκτινάσσοντας στα ύψη τις ομοσπονδιακές δαπάνες με δύο πολέμους και μια μεγάλη αύξηση των παροχών ιατρικής βοήθειας. Καθώς η υποστήριξη μιας χαμηλότερης φορολογίας και ενός μικρότερου κράτους μπορούσε να συσπειρώσει την ηγεσία των Ρεπουμπλικανών, ο Τραμπ ήταν έτοιμος να υιοθετήσει αυτή τη συνταγή, ακόμη και την ίδια στιγμή που υποσχόταν μεγάλες ομοσπονδιακές επενδύσεις σε υποδομές για να δημιουργήσει θέσεις εργασίας για τους οπαδούς του, προσπαθώντας συγχρόνως να επεκτείνει την κρατική παρέμβαση στις ζωές των πολιτών. Οι φορολογικές ελαφρύνσεις, βασικό στοιχείο του σχεδίου προϋπολογισμού του Τραμπ για το 2018, συμφωνούν με την κεντρική ιδεολογία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, και έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να δώσουν εκατομμύρια δολάρια στους πλούσιους και κάποιες λίγες εκατοντάδες δολάρια σε ανθρώπους που ανήκουν στη μεσαία τάξη. Οι φτωχοί θα χρηματοδοτήσουν τη μεταφορά του πλούτου, αποκλειόμενοι από διάφορες μορφές κοινωνικής βοήθειας, ακόμη και από τρόφιμα.[9] Διαβλέποντας το ζοφερό μέλλον που επιφυλάσσεται στο κόμμα, οι Ρεπουμπλικανοί τάχθηκαν με τον Τραμπ. Κάποια στιγμή, μετά το 2030, οι λευκοί θα πάψουν να αποτελούν πλειοψηφία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι προσφιλείς πεποιθήσεις τους περί φυλετικής ανωτερότητας των λευκών θα βρουν απέναντί τους μια πλειοψηφία Αμερικανών που δεν έχουν πλέον καμία διάθεση να δεχθούν τα ειδικά προνόμια των λευκών. Η νέα αυτή πλειοψηφία, που θα υποστηριχθεί από μια σημαντική μερίδα λευκών Αμερικανών, από πολλές επιχειρήσεις, από το Δημοκρατικό Κόμμα, το δίκαιο, το εκπαιδευτικό σύστημα και τις ομάδες που προωθούν τα συμφέροντα των ελίτ, θα είναι πλέον σε θέση να αξιώσει την ικανοποίηση των μακροχρόνιων διεκδικήσεών της για ισότητα στην κάλπη.[10] Η δημοκρατία μετατράπηκε σε απειλή για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, καθώς τα ποσοστά του μειώνονταν συνεχώς στις τελευταίες εθνικές εκλογές. Εάν το κόμμα εγκαταλείψει τις θέσεις του περί υπεροχής των λευκών για να κερδίσει την υποστήριξη των έγχρωμων ψηφοφόρων, κινδυνεύει να αποξενώσει μεγάλες ομάδες που το υποστηρίζουν στις μεσοδυτικές και δυτικές ορεινές πολιτείες, και κυρίως στον Νότο. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα έχει διστάσει εδώ και δεκαετίες να κάνει αυτή την επιλογή. Στις αρχές του αιώνα, ο Τζορτζ Γ. Μπους προσπάθησε χωρίς επιτυχία να ωθήσει τους συνοδοιπόρους του να υιοθετήσουν μια πιο ανοιχτή στάση σε θέματα φυλετικών διακρίσεων, μετανάστευσης και κοινωνικής ανεκτικότητας, την ίδια στιγμή που αντιδρούσε στον γάμο των ομοφυλοφίλων στηρίζοντας έτσι τους Ευαγγελιστές Χριστιανούς, με στόχο την επανεκλογή του το 2004.[11] Η ανάκληση κατοχυρωμένων δικαιωμάτων δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση σε οποιοδήποτε πολιτικό σύστημα. Οι ρεπουμπλικανοί ηγέτες στο παρελθόν καλλιέργησαν και εκμεταλλεύθηκαν την ευρέως διαδεδομένη, πλην όμως εσφαλμένη, πεποίθηση ότι το περιορισμένο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας των ΗΠΑ ευνοεί τις μειονότητες. (Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο μερίδιο των παροχών κοινωνικής πρόνοιας πηγαίνει σε φτωχούς λευκούς.) Καταφεύγοντας σε φυλετικά φορτισμένα στερεότυπα («βασίλισσες των επιδομάτων πρόνοιας, που κυκλοφορούν με Κάντιλακ» κατά τον Ρόναλντ Ρέιγκαν) και σε εκκλήσεις για ατομική πρωτοβουλία και αυτονομία, οι Ρεπουμπλικανοί κέρδισαν τις ψήφους ενός μεγάλου μέρους των φτωχότερων στρωμάτων του λευκού πληθυσμού, κυρίως στις αγροτικές περιοχές και τις μικρές πόλεις της Αμερικής. Η ιδέα ότι η κατάργηση των ομοσπονδιακών προγραμμάτων κοινωνικής αρωγής θα μείωνε τις φορολογικές επιβαρύνσεις ήταν αρκετή για να πείσει τους ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων. Οι στόχοι των Ρεπουμπλικανών για μειώσεις και άμεσες περικοπές περιλαμβάνουν το σύστημα συνταξιοδοτικών παροχών της Κοινωνικής Ασφάλισης, την υγειονομική περίθαλψη ηλικιωμένων, φτωχών και αναπήρων (Medicare και Medicaid), τις ιατρικές παροχές που αφορούν τον έλεγχο των γεννήσεων (Planned Parenthood), την υποστήριξη των ανέργων, την παροχή τροφίμων (SNAP) και τα ειδικά προγράμματα για άτομα με αναπηρία. Οι Ρεπουμπλικανοί έχουν πείσει μια μεγάλη μερίδα λευκών Αμερικανών μεγαλύτερης ηλικίας ότι το δίκτυο κοινωνικής ασφάλειας ευνοεί τις κοινωνικές ομάδες των έγχρωμων μεταναστών και ιδιαίτερα τους Μουσουλμάνους. Οι εχθρικές διαθέσεις προς τους μετανάστες, τους μαύρους και τους Μουσουλμάνους συνδυάζονται στην περίπτωση των σομαλών μεταναστών, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια έχουν εγκατασταθεί στη μεσοδυτική λεγόμενη «Ζώνη της Σκουριάς»[12] και σε περιοχές της Μινεσότας και των ορεινών δυτικών πολιτειών των Ηνωμένων Πολιτειών όπου κυριαρχούν οι πληθυσμοί λευκών. Η ικανότητα των μεταναστών να οργανώνονται πολιτικά, ενώ μειώνονται οι θέσεις απασχόλησης στον κλάδο των υπηρεσιών και οι θέσεις εργασίας στα βαρέα επαγγέλματα, κάνει τους λευκούς να ανησυχούν. Η ανησυχία εστιάζει στον παράλογο ισχυρισμό ορισμένων συντηρητικών ιστοτόπων και του καναλιού Fox News –τον οποίο αναπαράγουν οι ρεπουμπλικανοί νομοθέτες– ότι οι μουσουλμανικές μειονότητες μεθοδεύουν την αντικατάσταση του Συντάγματος με τον νόμο της Σαρίας.[13] Στην προσπάθειά τους να σταματήσουν τις ανεπιθύμητες κοινωνικές αλλαγές, οι Ρεπουμπλικανοί στελεχώνουν τα πολιτειακά και ομοσπονδιακά δικαστήρια με δικαστές που δεν διστάζουν να ακυρώσουν νόμους που προστατεύουν τα δικαιώματα των μειονοτήτων ή κατοχυρώνουν τα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών. Οι «κειμενολάτρες» δικαστές, τους οποίους όρισαν οι ρεπουμπλικανοί κυβερνήτες και πρόεδροι, ισχυρίζονται ότι ερμηνεύουν το Σύνταγμα σύμφωνα με τις υποτιθέμενες προθέσεις των Ιδρυτών. Ο αρχηγέτης της σχολής του «πρωταρχικού νοήματος» του Συντάγματος, ο δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου Άντονιν Σκαλία (1936-2016), επί της ουσίας δεν δεχόταν ότι τα δικαστήρια θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα 250 ταραχώδη έτη της ιστορίας των ΗΠΑ κατά τη λήψη των αποφάσεών τους. Ο Ντόναλντ Τραμπ υπογράφει τον διορισμό του Τζεφ Σέσιονς, ο οποίος συνοδεύεται από τη σύζυγό του. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Τζεφ Σέσιονς είναι ένας από τους πιο απεχθείς υπουργούς που έχει ορίσει ο Τραμπ, είπε ψέματα για τις επαφές του με τους Ρώσους, αναγκάστηκε να αυτοεξαιρεθεί από τις σχετικές έρευνες και ίσως τελικά χάσει τη θέση του. Φωτ. Benjamin D. Applebaum Προσηλωμένοι στη γραμματική και ιστορική ερμηνεία του συντάγματος, οι ρεπουμπλικανοί νομοθέτες εμπόδισαν τους διορισμούς δημοκρατικών δικαστών, ενώ οι ρεπουμπλικανοί κυβερνήτες και πρόεδροι χρησιμοποίησαν ως κριτήριο για τους διορισμούς των δικαστικών λειτουργών την ιδεολογία και όχι τις ικανότητες του υποψηφίου. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα πέτυχαν τους σκοπούς τους. Με πρόεδρο τον Τζον Ρόμπερτς, το Ανώτατο Δικαστήριο διατύπωσε κάποιες από τις πιο στρεβλές ερμηνείες του Συντάγματος, από την εποχή που η απόφασή του στην υπόθεση Dread Scott (1857) αγνόησε τα δικαιώματα των αφροαμερικανών σκλάβων και η απόφασή του στην υπόθεση Plessy v. Ferguson (1896) αποφαινόταν υπέρ του φυλετικού διαχωρισμού. Το Ανώτατο Δικαστήριο, υπό την προεδρία του Ρόμπερτς (2005 έως σήμερα), έχει προωθήσει την ατζέντα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος ως προς τον περιορισμό της δημοκρατίας, καταργώντας τη νομική προστασία που παρείχε στους Αφροαμερικανούς ο νόμος του 1965 περί δικαιώματος ψήφου (στην υπόθεση Shelby County v. Holder 2013), διακηρύσσοντας ότι «τα χρήματα προσφέρουν ελευθερία λόγου» και ανοίγοντας τον δρόμο σε κάποιους πολύ πλούσιους να κυριαρχήσουν στην πολιτική αντιπαράθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες (στην υπόθεση Citizens United, 2010). Λίγα χρόνια αργότερα, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και στη συνέχεια η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών έπεσαν στα χέρια ενός τέτοιου πλούσιου ανθρώπου. Το μεταπολεμικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα έχει επανειλημμένα φλερτάρει με δημαγωγούς, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τον επικίνδυνο Τζόζεφ Μακάρθι και την γελοία Σάρα Πέιλιν. Το 2016 ένας μεγάλος αριθμός ιστοτόπων διέσπειραν ψευδείς πληροφορίες και υποδαύλισαν το μίσος. Το καλωδιακό κανάλι Fox News, το οποίο καλλιεργεί διαρκώς και αδιαλείπτως μια ατμόσφαιρα φόβου και κοινωνικού διχασμού, αποτελεί ισχυρό όπλο στη φαρέτρα των Ρεπουμπλικανών. Οι ρεπουμπλικανοί ηγέτες είδαν θετικά και στήριξαν όλες αυτές τις νέες πλατφόρμες και ενέργειες των μέσων ενημέρωσης, για να ανακαλύψουν εντέλει ότι εξαρχής στόχος όλων αυτών ήταν να αναλάβουν τον έλεγχο του Κόμματος. Το 2010, η άκρα δεξιά είχε ήδη καταφέρει να δημιουργήσει ένα αποτελεσματικό λαϊκό πολιτικό κίνημα, το Tea Party, το οποίο έστειλε δεκάδες υποψηφίους του στο Κογκρέσο. Θέλοντας να εκμεταλλευθεί τον ενθουσιασμό του κινήματος, το κόμμα των Ρεπουμπλικανών στράφηκε ακόμα πιο δεξιά, υποκύπτοντας στις απαιτήσεις του Tea Party, ανάμεσα στις οποίες ήταν και μια ανελέητη επίθεση στην προσωπικότητα και τις πολιτικές του πρώτου αφροαμερικανού προέδρου του έθνους. Η κυριαρχία του Tea Party έφτασε στο αποκορύφωμά της το 2012, καθώς πέτυχε να εκτοπίσει πολλά φιλελεύθερα στελέχη από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Όσα παρέμειναν ανέκοψαν την πρόοδο του Tea Party στις προκριματικές εκλογές του 2014 και του 2016. Ωστόσο, η ακτιβιστική βάση του κόμματος στράφηκε αποφασιστικά προς μια ακροδεξιά κατεύθυνση. Στη μάχη του 2016 για το χρίσμα της προεδρικής υποψηφιότητας των Ρεπουμπλικανών έλαβαν μέρος πάνω από 20 υποψήφιοι, οι οποίοι, με μία μόνο αξιοσημείωτη εξαίρεση, ενστερνίζονταν ακραίες απόψεις. Τελικά, οι ρεπουμπλικανοί ψηφοφόροι στράφηκαν στον Ντόναλντ Τραμπ, τον πιο ικανό υποστηρικτή του ακραίου δεξιού λαϊκισμού και τον υποψήφιο εκείνο με τη μικρότερη σύνδεση με την πραγματικότητα.[14] Μετά από πέντε μήνες στο αξίωμά του, ο Τραμπ κατάφερε να αποξενωθεί από μια ολοένα μεγαλύτερη πλειοψηφία Αμερικανών, με τη συμπεριφορά του, την απουσία πολιτικής και την πολιτική ανικανότητά του. Ανίκανος να δει τα πράγματα σε βάθος, ελλιπώς πληροφορημένος και απρόθυμος να δεχθεί συμβουλές, ο Τραμπ συστηματικά υποσκάπτει και ταπεινώνει τα ανώτερα στελέχη του Λευκού Οίκου και τους υπουργούς, αντιμετωπίζει τους συνεργάτες του στο Κογκρέσο ως αναλώσιμους, υπονομεύει τις δημόσιες θέσεις του με τις αντιφατικές δηλώσεις και τα τουιταρίσματά του, σαμποτάρει επανειλημμένα τις νομοθετικές του πρωτοβουλίες, χάνει δικαστικές υποθέσεις νομιμοποιώντας τις αξιώσεις των αντιπάλων του και προσβάλλει τους ξένους συμμάχους και τους πολίτες τους. Ενώ όμως οι Αμερικανοί θα ήθελαν πολύ να υπήρχε κάποιος που θα ανέτρεπε την απαράδεκτη σημερινή τάξη πραγμάτων, συγχρόνως αρκούνται σε ηγέτες που επιδεικνύουν ελάχιστες ικανότητες. Ψυχολογικά ανίκανος να μετατρέψει τις προεκλογικές υποσχέσεις του σε νόμους, ο Τραμπ εκτονώνει διαρκώς τον θυμό του δημοσίως. Αντί να προσπαθεί με τις κινήσεις του να διευρύνει τη βάση των υποστηρικτών του, προσπαθεί αντίθετα να ισχυροποιήσει μια βάση Ρεπουμπλικανών που συμμερίζεται τη δυσφορία του. Στις αρχές Ιουνίου, οι Αμερικανοί που τάσσονταν υπέρ μιας πρότασης μομφής εναντίον του Τραμπ ήταν πολύ περισσότεροι από τους υποστηρικτές του.[15] Παρά την αυξανόμενη δυσαρέσκεια του κοινού, η απομάκρυνση του Τραμπ από το αξίωμά του στο άμεσο μέλλον δεν δείχνει πιθανή. Σοφά πράττοντας, οι Πατέρες σχεδίασαν μια διαδικασία μομφής περίπλοκη και δυσεφάρμοστη, απαιτώντας ουσιαστικά μια δικομματική πλειοψηφία και στα δύο σώματα του Κογκρέσου, η οποία να στηρίζεται σε ισχυρές ενδείξεις παραπτωμάτων του προέδρου κατά τη διάρκεια της θητείας του. Η πολυσυζητημένη εναλλακτική λύση για την απομάκρυνση του Τραμπ, η 25η τροπολογία του Αμερικανικού Συντάγματος (1967), έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει την καθαίρεση ενός προέδρου λόγω ασθένειας ή ανικανότητας να ασκήσει τα καθήκοντά του, με μια διαδικασία που οφείλει να κινήσει το υπουργικό συμβούλιο. Το υπουργικό συμβούλιο του Τραμπ όμως δεν είναι πιθανό να προχωρήσει σε μια τέτοια ενέργεια. Και όσο οι Ρεπουμπλικανοί έχουν την πλειοψηφία στο Κογκρέσο, είναι εξίσου απίθανο να κινήσουν διαδικασία μομφής. Η κατάσταση μπορεί να αλλάξει εάν η πλειοψηφία τους απειληθεί σοβαρά ή αν οι Δημοκρατικοί κερδίσουν τις ενδιάμεσες εκλογές του 2018. Ακόμα και μια πλειοψηφία Δημοκρατικών θα δίσταζε να εισηγηθεί μια πρόταση μομφής εναντίον του Τραμπ αν δεν είχε σημαντική στήριξη από τους Ρεπουμπλικανούς. Οι προσπάθειες των Ρεπουμπλικανών να κινήσουν διαδικασίες μομφής εναντίον του Μπιλ Κλίντον ήταν ένα αποτυχημένο παράδειγμα κομματικών χειρισμών που ενίσχυσαν εντέλει τη δημόσια υποστήριξη προς τον Κλίντον (1998-99). Όλοι αυτοί οι παράγοντες συνηγορούν στην αποπομπή του Τραμπ μέσω εκλογών. Η εκστρατεία θα ήταν δυσάρεστη και διχαστική, όμως η πιθανή έκβασή της θα πρόσφερε άλλη μια ευκαιρία να θεραπευτούν οι μεγάλοι εθνικοί μας διχασμοί. Το μειονέκτημα αυτής της λύσης, βέβαια, είναι ότι οι επόμενες προεδρικές εκλογές θα γίνουν το 2020. Έως τότε, η συνεχιζόμενη αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά του Τραμπ και τα όλο και περισσότερα σκάνδαλα στα οποία εμπλέκεται, ίσως αναγκάσουν τους Ρεπουμπλικανούς να αναλάβουν δράση. Ίσως προσπαθήσουν να βρουν τρόπο να ξεφύγουν από τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκονται μαζί με ολόκληρο το έθνος, καταφεύγοντας σε ένα συνδυασμό πιέσεων και κινήτρων που θα ωθούσαν τον Τραμπ σε παραίτηση. Εάν μια μειοψηφία Ρεπουμπλικανών αποφάσιζε να αναλάβει δράση εναντίον του Τραμπ, τότε ο έλεγχος του Κόμματος θα περνούσε στον Λευκό Οίκο. Και θα γινόταν πρόεδρος ο Μάικ Πενς, ένας άχρωμος, ανέμπνευστος, Ευαγγελιστής Χριστιανός. Ο Πενς, ωστόσο, ανήκει στους φιλελεύθερους Ρεπουμπλικανούς. Ενώ τίποτα στο παρελθόν του δεν δείχνει ότι είναι ικανός να αναλάβει καθήκοντα προέδρου, και ενώ η μια και μοναδική θητεία του ως κυβερνήτη της Ιντιάνας ήταν αποτυχημένη, ο Πενς πιθανώς να συνεργαζόταν πιο ομαλά με τα ανώτερα στελέχη των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο, αλλά και με τους ξένους συμμάχους.[16] Την όλη κατάσταση βαραίνει πολύ το θέμα της Ρωσίας. Τα στοιχεία που δείχνουν ότι υπήρξε ανάμιξη της Ρωσίας στην προεκλογική εκστρατεία του 2016 είναι συντριπτικά, η δε έκτασή της συγκλονιστική.[17] Ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν ήθελε απλώς να βοηθήσει τον Τραμπ, αλλά επιδίωκε να καταλύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στο δημοκρατικό σύστημα. Μια κανονική κυβέρνηση, με τους πόρους του ισχυρότερου έθνους επί γης στη διάθεσή της, θα είχε δράσει δυναμικά ώστε να αποθαρρύνει κάθε περαιτέρω ανάμιξη του καθεστώτος Πούτιν και να προστατεύσει το αδιάβλητο της εκλογικής διαδικασίας. Ο Τραμπ και το επιτελείο του δεν έκαναν τίποτα από τα δύο. Πρόκειται για έναν πρόεδρο ανασφαλή, ο οποίος αρνείται τα γεγονότα, αυτοανακηρύσσεται θύμα ενός «κυνηγιού μαγισσών» και καταβάλλει κάθε προσπάθεια για να παρεμποδίσει τις έρευνες του Κογκρέσου. Σύμφωνα με τους πολιτικούς συμμάχους του, ίσως εξετάζει το ενδεχόμενο να δράσει προληπτικά καθαιρώντας τον νεοδιορισθέντα ειδικό σύμβουλο, σε μια προσπάθεια να τερματίσει τις έρευνές του. Μια τέτοια ενέργεια, που θυμίζει τη «Σφαγή του Σαββατόβραδου» (1973) του Ρίτσαρντ Νίξον, θα συνιστούσε εκ των πραγμάτων παρεμπόδιση της Δικαιοσύνης και θα ωθούσε το Κογκρέσο να κινήσει διαδικασίες μομφής. Οι ρεπουμπλικανοί ηγέτες, αφού αρχικά προσπάθησαν να θάψουν το ζήτημα της Ρωσίας, αναγκάστηκαν να προχωρήσουν σε μια σειρά ερευνών. Οι αποκαλύψεις για ανεξήγητες και ανησυχητικές επαφές μεταξύ των υπευθύνων της εκστρατείας του Τραμπ και των Ρώσων πληθαίνουν. Τα ενοχοποιητικά στοιχεία που αποκαλύπτονται από προσωπικό του Λευκού Οίκου που επιδίδεται διαρκώς σε εσωτερικά παιχνίδια εξουσίας, αλλά και από τις υπηρεσίες πληροφοριών, το προσωπικό του Κογκρέσου και τον ίδιο τον Τραμπ –συνήθως μέσω μηνυμάτων του με τουίτ– αυξάνονται. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Τζεφ Σέσιονς, ένας από τους πιο απεχθείς υπουργούς που έχει ορίσει ο Τραμπ, είπε ψέματα για τις επαφές του με τους Ρώσους και έχασε τον έλεγχο της έρευνας του τμήματός του. Ενδέχεται ακόμα και να εξαναγκαστεί σε παραίτηση. Εν τω μεταξύ, ο «ειδικός σύμβουλος» του Υπουργείου Δικαιοσύνης λειτουργεί με ευρείες εξουσίες και εντολή να διερευνήσει τις επαφές με τη Ρωσία. «Επαφές» είναι η λέξη-κλειδί. Ο ιστός των διασυνδέσεων του Τραμπ, των επιχειρήσεών του, της εκστρατείας του, των συγγενών του, των συμβούλων του και των Ρώσων φαίνεται να είναι τεράστιος. Εάν απαντηθούν τα ερωτήματα που έχουν ήδη τεθεί, τότε θα οδηγηθούμε αναπόφευκτα σε νέες αποκαλύψεις και το πεδίο των ερευνών θα διευρύνεται συνεχώς. Ο ειδικός σύμβουλος Ρόμπερτ Μιούλερ, πρώην διευθυντής του FBI, αποτελεί σοβαρή απειλή για τον Τραμπ. Οι έρευνες του Μιούλερ θα είναι σίγουρα διεξοδικές και χρονοβόρες, καθιστώντας επισφαλή την παραμονή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των ερευνών σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με τη Ρωσία και ανεξάρτητα επίσης από το τι επιφυλάσσει το μέλλον στον Τραμπ, η προεδρία του έφερε στο φως τις πολλές αδυναμίες της αμερικανικής δημοκρατίας. Ο Τραμπ ακολούθησε πολιτικές σχεδιασμένες έτσι ώστε να υπονομεύουν τη βάση της δημοκρατίας («κάθε πολίτης και μία ψήφος»), ενθάρρυνε τη φυλετική πόλωση σε μια κοινωνία που σύντομα δεν θα διαθέτει κάποια πλειοψηφούσα εθνότητα, οδήγησε τον πολιτικό διχασμό των Αμερικανών σε νέα επίπεδα, ενώ προσπάθησε (ευτυχώς με ελάχιστη επιτυχία) να εγκαθιδρύσει μια μορφή προσωποπαγούς εξουσίας και να υπονομεύσει σοβαρά τις βάσεις της αμερικανικής και διεθνούς σταθερότητας, τη Δυτική Συμμαχία και τους διεθνείς οργανισμούς όπως τα Ηνωμένα Έθνη, επιδιώκοντας συγχρόνως ειδικές συνεργασίες με ένα πλήθος απολυταρχικών κρατών (Ρωσία, Κίνα, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος, Φιλιππίνες) που έχουν ελάχιστα κοινά μεταξύ τους, πλην της επιθυμίας να υπονομεύσουν τον διεθνή κυριαρχικό ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών. Υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, η «Αμερική υπεράνω όλων» έχει μετατραπεί στη συνταγή που μπορεί να καταστρέψει την ηρεμία της χώρας και βάζει σε κίνδυνο τη διεθνή τάξη που έχουν χτίσει οι ΗΠΑ εδώ και έναν σχεδόν αιώνα και την οποία καθοδηγούν με τις ενέργειές τους. Η σχέση του Τραμπ με τη Ρωσία του Πούτιν μάς κάνει εντέλει να αναρωτιόμαστε κατά πόσο πρόκειται για τον «Άνθρωπο της Μαντζουρίας».[18] — Μετάφραση: Αναστασία Μωράκη [1] Η ίδια η Κλίντον έχει αναφερθεί επανειλημμένως στις πιθανές αιτίες της ήττας της. Όλο αυτό το ζήτημα βρίσκεται στο επίκεντρο σκληρής κριτικής στο βιβλίο των Jonathan Allen και Amie Parnes, Shattered: Inside Hillary Clinton’s Doomed Campaign των (Crown, Νέα Υόρκη 2017). Πολλοί παράγοντες έπαιξαν ρόλο, όμως η καλύτερη εξήγηση ήταν ότι ο Τραμπ είχε μόνο έναν τρόπο να νικήσει, το να στοχεύσει στη λεγόμενη Ζώνη της Σκουριάς, και επικεντρώθηκε σε αυτόν. Η Κλίντον, έχοντας περισσότερες επιλογές, επέλεξε τη στρατηγική της νίκης στους πιο μετριοπαθείς Ρεπουμπλικανούς, θεωρώντας δεδομένη την ψήφο των πολιτειών στη Ζώνη της Σκουριάς. Παρά την ασύμμετρη ήττα της στο Μίσιγκαν και το Ουισκόνσιν κατά τις προκριματικές εκλογές, δεν περιέλαβε τις πολιτείες αυτές στην εκστρατεία της για τις γενικές εκλογές. Η στροφή προς τους Ρεπουμπλικανούς δεν υλοποιήθηκε ποτέ, μια μνημειώδης απόδειξη της ικανότητας του Τραμπ να δαιμονοποιεί την Κλίντον. [2] Για την περιστολή του δικαιώματος ψήφου και το GOP, βλ. Ari Berman, “The Man Behind Trump’s Voter-Fraud Obsession”, New York Times Magazine, 13 Ιουνίου 2017. [3] Η καλύτερη πηγή πληροφοριών για τον Τραμπ είναι ο ίδιος ο Τραμπ. Μπορείτε να διαβάσετε μια σειρά συνεντεύξεων του Τραμπ· είτε μαζί με σχολιασμό τους από τους δημοσιογράφους της Washington Post, Michael Kranish και Marc Fisher, στο βιβλίο Trump Revealed (Scribner, Νέα Υόρκη 2017), είτε στα βιβλία αφανών συγγραφέων που υπογράφει ο Τραμπ, Trump: The Art of Deal (Random House, Νέα Υόρκη 1987) και Trump: The Art of the Comeback (Times Books, Νέα Υόρκη 1999). [4] Ο συγγραφέας πάντοτε γράφει GOP. Εφεξής γράφουμε Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, που είναι πιο οικείο στον έλληνα αναγνώστη (Σ.τ.Μ.) [5] Για μια χρήσιμη σύνοψη των δηλώσεων του Τραμπ στο θέμα της υγειονομικής περίθαλψης –έναν κλάδο που περιλαμβάνει εκατομμύρια νοσηλευτές και ασθενείς και βρίσκεται στη 16η θέση της οικονομίας των ΗΠΑ– βλ. “The Health 202”, Washington Post, 14 Ιουνίου, 2017. Το να παρακολουθήσει κανείς τη σκέψη του Τραμπ σε οποιοδήποτε θέμα είναι απίστευτα κουραστικό. Η φράση «είναι αδύνατο να σκεφτεί κανείς κάτι τέτοιο» αντιπροσωπεύει μια από τις συχνότερες αντιδράσεις. [6] Στις 12 Ιουνίου, ο Τραμπ πραγματοποίησε την πρώτη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου και προέτρεψε τα μέλη του και το προσωπικό του Λευκού Οίκου να τον επαινέσουν. Το αποτέλεσμα ήταν μια κωμική επίδειξη δουλοπρέπειας. Το βίντεο μαζί με την πλήρη απομαγνητοφώνησή του αναρτήθηκε στο C-SPAN στις 12 Ιουνίου (www.c-span.org). [7] Το βιβλίο του Mario Puzo, The Godfather (Putnam, Νέα Υόρκη 1969), αποτελεί ίσως την καλύτερη εισαγωγή στο πώς βλέπει ο Τραμπ το δίκαιο. Ο Τζέιμς Κόμι παρουσίασε μια γλαφυρότατη εικόνα του Τραμπ ως νονού στη γραπτή του δήλωση και κατάθεση ενώπιον της Επιτροπής Πληροφοριών της Γερουσίας στις 8 Ιουνίου 2017 (www.intelligence.senate.gov) και στο βίντεο με τα πλήρη σχόλιά του (www.nbcnews.com). Ο όρος φασίστας έχει χρησιμοποιηθεί υπερβολικά, και δύο ολόκληρες γενιές κοινωνικών επιστημόνων δεν έχουν συμφωνήσει ακόμα σε έναν ορισμό. Το σίγουρο είναι ότι ο Τραμπ θα ήθελε να είναι μια απολυταρχική φιγούρα. [8] Ο Δρ. Τζέιμς Ντόμπσον, επικεφαλής της χριστιανικής οργάνωσης Focus on the Family, ήταν εκείνος που τον αποκάλεσε «νεοφώτιστο Χριστιανό» σε συνέντευξη που παραχώρησε στις 24ης Ιουνίου του 2016 σε έναν άλλο Ευαγγελιστή, τον Μάικλ Άντονι. (www.godfactor.com). Ένας ακόμα Ευαγγελιστής με ισχυρή επιρροή, ο Δρ. Τζέρι Φάλγουελ ο νεότερος, πρόεδρος του Πανεπιστημίου Λίμπερτι, δήλωσε σε συνέντευξή του στο Fox News ότι ο Τραμπ είναι για τους Ευαγγελιστές ο «πρόεδρος των ονείρων τους» (29 Απριλίου 2017). Ένα χρόνο νωρίτερα είχε υποστηρίξει ότι παρ’ όλο που ο Τραμπ ήταν ανήθικος, πρόσφερε στους Χριστιανούς ένα μέσο για να επαναφέρουν τις Ηνωμένες Πολιτείες στον δρόμο της ηθικής. [9] Το σχέδιο προϋπολογισμού του Τραμπ παρουσιάζεται συνοπτικά σε ανακοίνωση που εξέδωσε ο Λευκός Οίκος στις 23 Μαΐου 2017 (www.whitehouse.gov/files/omb). Για περαιτέρω ανάλυση βλ. New York Times, 22 Μαΐου 2017 και Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, HR 1628, American Health Care Act of 2017, 24 Μαΐου 2017 (www.cbo.gov). [10] Για δημογραφικά στοιχεία που αφορούν τις Ηνωμένες Πολιτείες, βλ. Henry J. Kaiser Family Foundation, Population Distribution by Race/Ethnicity, 2015 (www.kff.org), και Pew Research Center, Fact Tank, “10 Demographic Trends that are Shaping the U.S. and the World”, 31 Μαρτίου 2016 (www.pewresearch.org). [11] Από το ξεκίνημά του, τη δεκαετία του 1850, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ήταν ένας ιδιαίτερα ασταθής συνασπισμός συγκρουόμενων συμφερόντων. Επιχειρηματίες από τον Βορρά, ξενοφοβικοί εθνικιστές (το κόμμα του «Δεν Ξέρω Τίποτα»), Ευαγγελιστές Χριστιανοί αντιτιθέμενοι στη δουλεία, πρώην μέλη του Κόμματος των Ουίγων που είχαν αποχωρήσει από αυτό λόγω της υποστήριξής του στην κρατική διαχείριση της οικονομικής ανάπτυξης, ακόμη και βορειοευρωπαίοι μετανάστες, συνέρρεαν στις τάξεις του κόμματος. Το 1860, οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ του Νότου, υπό τον φόβο του κινήματος κατά της δουλείας, παρέδωσαν άνευ όρων την συνταγματικά κατοχυρωμένη ασφυκτική εξουσία τους στο πολιτικό σύστημα (τον αποκαλούμενο «συμβιβασμό των τριών πέμπτων» και τις επακόλουθες νομοθετικές συμφωνίες που επέκτειναν τον «περίεργο θεσμό» τους προς τη δύση) και κήρυξαν τον πόλεμο στην Αμερικανική Ένωση. Το μοντέλο της αγροτικής Ομοσπονδίας δεν ταίριαζε καθόλου στον βιομηχανικό Βορρά. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Λίνκολν οδήγησε με προσεκτικές κινήσεις τον συνασπισμό των Ρεπουμπλικανών προς την κατάργηση της δουλείας και ανταποκρίθηκε στις ανάγκες άλλων βασικών εκλογικών σωμάτων εφαρμόζοντας την ανακατανομή της ιδιοκτησίας γης, κατασκευάζοντας τεράστιες εθνικές υποδομές και ένα μαζικό εκπαιδευτικό σύστημα. Το 1865, οι Ρεπουμπλικανοί ανέλαβαν τη ριζική και αρχικά επιτυχημένη «ανασυγκρότηση» των ηττημένων πολιτειών της Ομοσπονδίας. Αποκτώντας πολιτικά δικαιώματα και ισχύ, οι Αφροαμερικανοί του Νότου ανταποκρίθηκαν εντασσόμενοι στη βάση των ψηφοφόρων του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, όπου παρέμειναν μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα. Έως το 1876, όμως, τα υπόλοιπα στοιχεία του ρεπουμπλικανικού συνασπισμού είχαν αρχίσει να διεκδικούν τα δικά τους συμφέροντα εις βάρος όσων τάσσονταν εναντίον της δουλείας. Οι εκλογές του 1876, που καθορίστηκαν από την ψήφο της Φλόριντας, έθεσαν το κόμμα σε νέα πορεία. Εγκατέλειψε την ανασυγκρότηση, επιτρέποντας στους λευκούς ρατσιστές να εγκαθιδρύσουν και πάλι την εξουσία τους στον Νότο, ασπάστηκε αντιμεταναστευτικές θέσεις, μεταξύ των οποίων και ο αντικαθολικισμός («Ρούμι-Ρωμαιοκαθολικισμός-Εξέγερση», όπως το διατύπωσε ο υποψήφιος του κόμματος για τις προεδρικές εκλογές του 1884), υποστήριξε τη «μεγάλη επιχειρηματικότητα», και στα τέλη της δεκαετίας του 1890 μεταμορφώθηκε στο κόμμα του ιμπεριαλιστικού τυχοδιωκτισμού. Εκεί ακριβώς αναδύθηκε το σύγχρονο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Οι Δημοκρατικοί, έχοντας απαξιωθεί εξαιτίας του οπορτουνισμού που έδειξαν στον Εμφύλιο και έχοντας συνδεθεί με τη ρατσιστική πολιτική του Νότου, πέρασαν πάνω από μισό αιώνα ως μια συντηρητική εναλλακτική λύση που δεν έπειθε κανέναν, έως ότου ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ ανασχημάτισε το κόμμα σε μια συμμαχία ευρείας βάσης, κατά τη δεκαετία του 1930. Ο Λίντον Τζόνσον (1964-68) κατάφερε να σπάσει την κυριαρχία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στους αφροαμερικανούς ψηφοφόρους, με τίμημα την απώλεια της υποστήριξης των λευκών της εργατικής τάξης, ενώ συγχρόνως παρέδιδε το δηλητηριασμένο δισκοπότηρο του νότιου ρατσισμού στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Μετά το 1968, οι Ρεπουμπλικανοί, με επικεφαλής τον Ρίτσαρντ Νίξον, επωφελήθηκαν από τον διχασμό των Δημοκρατικών για τον πόλεμο του Βιετνάμ και από τις φυλετικές εντάσεις που ενίσχυε η συρρίκνωση της απασχόλησης σε μια βιομηχανική οικονομία που εξελισσόταν ραγδαία, εγκαινιάζοντας έτσι δύο δεκαετίες ανόδου των Ρεπουμπλικανών. Εκτός από τους Ευαγγελιστές, η Καθολική Εκκλησία των ΗΠΑ, η οποία υπήρξε κάποτε ένθερμος υποστηρικτής των μεταρρυθμίσεων υπέρ των μεταναστών και των Καθολικών που ανήκαν στην εργατική τάξη, άρχισε να υποστηρίζει εμμονικά τις πολιτικές εναντίον των αμβλώσεων και πρόσφερε απροκάλυπτα την υποστήριξή της στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Το βιβλίο A Nation Without Borders (Viking, Νέα Υόρκη 2016) του Steven Hahn δίνει μια εξαιρετική περιγραφή του πλαισίου μέσα στο οποίο λειτουργούσε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα τον 19ο αιώνα. Για το πώς αναγεννήθηκαν μεταπολεμικά οι Ρεπουμπλικανοί μέσα στο πλαίσιο της εποχής, βλ. τα Grand Expectations (OUP, Νέα Υόρκη 1997) και Restless Giant (OUP, Νέα Υόρκη 2007) του James Patterson, ενός ιστορικού που έχει μελετήσει τον συντηρητισμό. [12] Ζώνη της Σκουριάς (“Rust Belt”). Οι πολιτείες του βιομηχανικού βορρά των ΗΠΑ, όπου ήταν εγκατεστημένες οι μεγάλες βιομηχανίες. Τώρα τα εγκαταλελειμμένα εργοστάσια έχουν παραδοθεί στη σκουριά. (Σ.τ.Μ.) [13] Για τους σομαλούς πρόσφυγες στις ΗΠΑ, βλ. Alexia Campbell, “America’s Real Refugee Problem”, The Atlantic, 24 Οκτωβρίου 2016. Για το πώς εκφράζεται η υστερία κατά του νόμου της Σαρίας, βλ. “Sharia Law in America”, 2017 (www.billionbibles.org). [14] Για την άνοδο και πτώση του Tea Party, βλ. Paul Jossy, “How We Killed the Tea Party”, Politico Magazine, 14 Αυγούστου 2016. [15] Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η δημοτικότητα του Τραμπ πέφτει ήδη από τις πρώτες εβδομάδες της θητείας του. Έχοντας ξεκινήσει από ιστορικά χαμηλά επίπεδα, συνεχίζει την καθοδική της πορεία. Για περισσότερα, βλ. “Trump Disapproval Hits Record 60 Percent”, The Hill, 14 Ιουνίου 2017 (www.thehill.com) και την ανάλυση του Philip Bump στην Washington Post της 13ης Ιουνίου 2017 (www.wapo.st/2rsjaAe). [16] Για μια ανάλυση αυτού του αδιεξόδου, βλ. Evan Osnos, “Endgames”, New Yorker, 8 Μαΐου 2007. [17] Το εύρος της δράσης των ρώσων χάκερς περιγράφεται στο Bloomberg Politics, 13 Ιουνίου 2017 (https://goo.gl/DV6wBd). [18] Και στις δύο εκδοχές αυτού του γνωστού πολιτικού θρίλερ (The Manchurian Candidate 1962, 2004) ο υποψήφιος για το προεδρικό αξίωμα των ΗΠΑ εμφανίζεται ως το απόλυτο ενεργούμενο εξωτερικών ή εσωτερικών δυνάμεων. (Σ.τ.Μ.)

Η Αμερική του Τραμπ και ο υπόλοιπος κόσμος

Σύνδεση