Δεκαεπτά ποιήματα του Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ

Μετάφραση: ΧΑΡΗΣ ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ Αναφορά από τον Παράδεισο Στον Παράδεισο οι ώρες εργασίας είναι τριάντα την εβδομάδα οι μισθοί είναι υψηλότεροι οι τιμές διαρκώς πέφτουν η χειρωνακτική εργασία δεν είναι κοπιώδης (λόγω της χαμηλής βαρύτητας) το να κόβεις δέντρα είναι τόσο εύκολο όσο το να δακτυλογραφείς το κοινωνικό σύστημα είναι σταθερό και οι κυβερνήτες είναι σοφοί αλήθεια στον Παράδεισο περνάει κανείς καλύτερα από οπουδήποτε αλλού Στην αρχή άλλα ήταν τα σχέδια φωτεινοί κύκλοι χορωδίες και βαθμοί αφαίρεσης όμως δεν στάθηκαν ικανοί να διαχωρίσουν απόλυτα την ψυχή από τη σάρκα και έτσι έφτανε εδώ μ’ ένα κομμάτι λίπος τις ίνες ενός μυός έπρεπε να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες να ανακατέψουν έναν κόκκο του απόλυτου μ’ έναν κόκκο πηλού άλλη μία απόκλιση από το δόγμα η τελευταία απόκλιση μόνο ο Ιωάννης το προέβλεψε: θα αναστηθείτε με σάρκα και οστά μόνο λίγοι μπορούν να δουν τον Θεό φανερώνεται σε αυτούς που είναι εκατό τοις εκατό πνεύμα οι υπόλοιποι ακούν τα ανακοινωθέντα για θαύματα και πλημμύρες κάποια μέρα όλοι θα μπορέσουν να δουν τον Θεό αλλά το πότε κανείς δεν το γνωρίζει Όπως έχουν τα πράγματα τώρα κάθε Κυριακή μεσημέρι σειρήνες μουγκρίζουν γλυκά και από τα εργοστάσια ξεχύνονται ουράνιοι προλετάριοι κουβαλώντας αδέξια κάτω από τις μασχάλες τους τα φτερά τους σαν βιολιά Προς τι οι κλασικοί Ι στο τέταρτο βιβλίο του Πελοποννησιακού πολέμου ο Θουκυδίδης μάς αφηγείται μεταξύ άλλων την ιστορία της αποτυχημένης του εκστρατείας ανάμεσα σε μακρόσυρτες αγορεύσεις αρχηγών μάχες πολιορκίες λιμούς πυκνά δίκτυα μηχανορραφιών και διπλωματικών προσπαθειών το επεισόδιο είναι σαν καρφίτσα σε αχυρώνα η ελληνική αποικία Αμφίπολη έπεσε στα χέρια του Βρασίδα επειδή ο Θουκυδίδης δεν έφτασε εγκαίρως το τίμημα που πλήρωσε στη γενέθλια πόλη του ήταν ισόβια εξορία οι εξόριστοι όλων των εποχών γνωρίζουν τι σημαίνει το τίμημα ΙΙ οι στρατηγοί των πιο πρόσφατων πολέμων αν κάτι ανάλογο συνέβαινε σε αυτούς θα κλαψουρίζανε γονυπετείς μπροστά στην υστεροφημία επικαλούμενοι την ανδρεία και την αθωότητά τους θα κατηγορούσανε τους αξιωματικούς τους ζηλόφθονους συνεργάτες ενάντιους ανέμους ο Θουκυδίδης αναφέρει μόνο πως είχε επτά πλοία πως ήταν χειμώνας και πως σήκωσε αμέσως πανιά ΙΙΙ αν η τέχνη μπορεί να έχει ως θέμα της ένα ραγισμένο βάζο μία μικρή ραγισμένη ψυχή σε βαθύ αυτοοικτιρμό τότε ό,τι θ’ αφήσουμε πίσω μας θα μοιάζει με τον λυγμό των εραστών στο μικρό βρόμικο ξενοδοχείο όταν ανατέλλει στην ταπετσαρία Ρουτίνα της ψυχής το πρωί ποντίκια τρέχουν μες στο κεφάλι στο πάτωμα του κεφαλιού κουρέλια συζητήσεων θραύσματα ποιήματος η οικιακή μούσα μπαίνει φορώντας γαλάζια ποδιά και αρχίζει να σκουπίζει ο monsieur δέχεται διακεκριμένους επισκέπτες: τον Ηράκλειτο τον Εφέσιο λόγου χάριν ή τον προφήτη Ησαΐα σήμερα δεν θα περάσει κανείς ο monsieur βηματίζει νευρικά μονολογεί σκίζει αθώα χαρτιά το βράδυ φεύγει προς άγνωστη κατεύθυνση η μούσα λύνει τη γαλάζια ποδιά της στηρίζει τους αγκώνες στο περβάζι τεντώνει τον λαιμό περιμένει τον χωροφύλακα με τα πυρρόξανθα μουστάκια ______ τι θα συμβεί όταν τα χέρια αποχωριστούν τα ποιήματα όταν στα άλλα βουνά θα πίνω στυφό νερό αυτό δεν θα ’πρεπε να έχει σημασία όμως έχει τι θ’ απογίνουν τα ποιήματα όταν η ανάσα αναχωρήσει και η χάρη του λόγου απορριφθεί όταν εγκαταλείψω το τραπέζι και κατηφορίσω στην κοιλάδα όπου αντηχούν νέα γέλια πλάι στο σκοτεινό δάσος Κινέζικη ταπετσαρία Ένα έρημο νησί με τον ζαχαρένιο κρατήρα ενός ηφαιστείου. Στη μέση του απαλού νερού, καλαμιές και ένας ψαράς με τη βάρκα του. Λίγο πιο πάνω απλώνεται, σαν τους κλώνους μιας μηλιάς, άλλο νησί, με μια παγόδα κι ένα γεφυράκι, όπου οι εραστές σμίγουν κάτω από το ανθισμένο φεγγάρι. Αν αυτό ήταν όλο, θα είχαμε ένα ωραίο επεισόδιο: την ιστορία του κόσμου σε λίγες λέξεις. Όμως επαναλαμβάνεται στο διηνεκές με απερίσκεπτη, πεισματική ακρίβεια: ηφαίστειο, εραστές, φεγγάρι. Δεν θα μπορούσε κανείς να προσβάλλει πιο βάναυσα τον κόσμο. Το μετάξι μιας ψυχής ποτέ δεν μίλησα μαζί της για έρωτα ή για θάνατο μόνο τυφλή γεύση και βουβή επαφή κυλούσε ανάμεσά μας όταν απορροφημένοι από τους εαυτούς μας ξαπλώναμε ο ένας πλάι στον άλλον πρέπει να κρυφοκοιτάξω μέσα της να δω τι φοράει από κάτω όταν κοιμόταν με τα χείλη ανοιχτά κρυφοκοίταξα και τι και τι νομίζετε πως είδα περίμενα κλαδιά περίμενα ένα πουλί περίμενα ένα σπίτι στην όχθη μιας μεγάλης και σιωπηλής λίμνης όμως εκεί σ’ έναν γυάλινο πάγκο πρόσεξα ένα ζευγάρι μεταξωτές κάλτσες θεέ μου θ’ αγοράσω αυτές τις κάλτσες για κείνη θα τις αγοράσω αλλά τι θα εμφανιστεί τότε στον γυάλινο πάγκο της μικρής ψυχής θα είναι μήπως κάτι που δεν θα μπορεί κανείς ν’ αγγίξει ούτε μ’ ένα από τα δάχτυλα του ονείρου Ο φόβος μας Ο φόβος μας δεν φοράει νυχτικό δεν έχει μάτια κουκουβάγιας δεν ανοίγει ένα φέρετρο δεν σβήνει ένα κερί δεν έχει ούτε το πρόσωπο ενός νεκρού ο φόβος μας είναι ένα κομμάτι χαρτί που βρέθηκε σε μια τσέπη «προειδοποιήστε τον Βόζτσικ του την έχουν στημένη στην οδό Ντλούγκα» ο φόβος μας δεν πετάει με τα φτερά μιας καταιγίδας δεν κάθεται σ’ ένα καμπαναριό είναι εδώ στη γη έχει το σχήμα ενός δέματος που φτιάχτηκε βιαστικά με ζεστά ρούχα προμήθειες και όπλα ο φόβος μας δεν έχει το πρόσωπο ενός νεκρού οι νεκροί είναι ευγενείς μαζί μας τους κουβαλάμε στους ώμους μας κοιμούνται κάτω από την κουβέρτα μας τους κλείνουμε τα μάτια ισιώνουμε τα χείλη τους επιλέγουμε ένα μέρος ξηρό και τους θάβουμε όχι πολύ βαθιά όχι πολύ ρηχά Εικασίες σχετικές με το θέμα του Βαραββά Τι απέγινε ο Βαραββάς; Ρωτάω αλλά κανείς δεν ξέρει Μόλις του έβγαλαν τις αλυσίδες άρχισε να περπατάει προς έναν φωτεινό δρόμο θα μπορούσε να ’στριβε δεξιά να πήγαινε ευθεία να ’στριβε αριστερά να στριφογύριζε επί τόπου να έκραζε χαρούμενος σαν κόκορας Αυτός ο Αυτοκράτορας της κεφαλής και των χεριών του Αυτός ο Κυβερνήτης της αναπνοής του Ρωτάω γιατί με κάποιο τρόπο συμμετείχα και εγώ στα γεγονότα Παρασυρμένος από τα πλήθη μπρος στο παλάτι του Πιλάτου φώναζα μαζί με τους άλλους ελευθερώστε τον Βαραββά ελευθερώστε τον Βαραββά Όλοι φώναζαν αλλά ακόμη κι αν εγώ σιωπούσα όλα θα γίνονταν όπως έμελλε να γίνουν. Ίσως ο Βαραββάς να επέστρεψε στη συμμορία του Στα βουνά ξέρει να σκοτώνει γρήγορα να λεηλατεί επιδέξια Ή ν’ άνοιξε ένα εργαστήριο αγγειοπλαστικής και τώρα να καθαρίζει τα αιματοβαμμένα χέρια του στον πηλό της δημιουργίας Μπορεί να ’γινε νεροκουβαλητής ή μουλαράς ή τοκογλύφος Ή πλοιοκτήτης – μ’ ένα δικό του πλοίο να πήγε ο Παύλος στην Κόρινθο ή – τίποτα δεν αποκλείεται – πολύτιμος κατάσκοπος στην υπηρεσία των Ρωμαίων Κοιτάξτε και θαυμάστε τα ιλιγγιώδη παιχνίδια της μοίρας Γεμάτα ευκαιρίες δύναμη και χαμόγελα της τύχης Αλλά ο Ναζωραίος απέμεινε μόνος δίχως επιλογή μ’ ένα απόκρημνο μονοπάτι ματωμένο. Φρενοκομείο Πριν την αναχώρηση γίνεται της τρελής Χαρτιά αντικείμενα πετούν γύρω γύρω λες και νιώθουν ότι θα χάσουν το δικαίωμα στη βαρύτητα μόλις ο κ. Cogito βρεθεί στους αιθέρες απλήρωτοι λογαριασμοί ανεξόφλητα χρέη που δημιουργήθηκαν μ’ ένα «στο λόγο της τιμής μου» άγραφα ποιήματα συμβόλαια χωρίς μέλλον άχρωμα φλερτ μπουκάλια μπίρες που δεν ανοίχτηκαν όλα πετούν γύρω γύρω στο κεφάλι του κ. Cogito το χάος μεγαλώνει τι θα συμβεί αν δεν καταφέρει να δαμάσει τα στοιχεία δεν μπορείς εξάλλου ν’ αναβάλλεις διαρκώς τις διακοπές σου επομένως μια μέρα ή μια νύχτα όταν όλα θα τελειώνουν ο κ. Cogito θα κάτσει στο κρεβάτι της κουκέτας του θ’ ακουμπήσει την πλάτη του στα μαξιλάρια θα σκεπάσει τα παγωμένα του γόνατα με μια κουβέρτα και θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι όλα θα συνεχίσουν να συμβαίνουν όπως πριν τις διακοπές σίγουρα θα είναι χειρότερα από την εποχή του κ. Cogito αλλά θα συνεχίσουν να συμβαίνουν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο Ο κ. Cogito στοχάζεται για τη δυστυχία του κόσμου Όλες οι απόπειρες να πεις «απελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο» ‒ καταφεύγοντας σε διανοητικές ασκήσεις σε ξέφρενες εκστρατείες υπέρ αδέσποτων γατών σε ασκήσεις αναπνοής στη θρησκεία κατέληξαν σε αποτυχία πρέπει να συναινέσεις να χαμηλώσεις ευγενικά το κεφάλι να μη σφίξεις τα χέρια να χρησιμοποιήσεις τη δυστυχία απαλά με μέτρο σαν προσθετικό άκρο χωρίς ψεύτικη ντροπή αλλά και χωρίς αλαζονεία μην κραδαίνεις το ακρωτηριασμένο σου μέλος πάνω από τα κεφάλια των ανθρώπων μη χτυπάς τη λευκή σου ράβδο στο τζάμι των καλοζωισμένων πιες ένα ρόφημα από πικρά βότανα αλλά όχι ώς τον πάτο φρόντισε ν’ αφήσεις μερικές γουλιές για το μέλλον αποδέξου την όμως ταυτόχρονα απομόνωσέ τη μέσα σου και αν γίνεται πλάσε από την ύλη της δυστυχίας ένα πράγμα ή ένα πρόσωπο παίξε μαζί της παίξε κάνε της αστεία γλυκά όπως σ’ ένα άρρωστο παιδί καταφέρνοντας στο τέλος με χαζά τεχνάσματα να της αποσπάσεις ένα ασθενικό χαμόγελο Ο κ. Cogito και η καθαρή σκέψη Ο κ. Cogito επιχειρεί να συλλάβει την καθαρή σκέψη τουλάχιστον πριν κλείσει τα μάτια η προσπάθεια είναι από τη φύση της καταδικασμένη ν’ αποτύχει γι’ αυτό και όταν πλησιάζει την κατάσταση όπου η σκέψη μοιάζει με νερό το απέραντο και καθαρό νερό μιας αδιάφορης ακτής το νερό ξαφνικά ζαρώνει και ένα κύμα ξερνάει κονσέρβες σάπια ξύλα μια μπούκλα μαλλιά για να πούμε την αλήθεια φταίει λίγο και ο κ. Cogito δεν μπορούσε να ξεκολλήσει το εσωτερικό του μάτι από το ταχυδρομικό κουτί τα ρουθούνια του μπορούσαν να μυρίσουν τη θάλασσα ακρίδες γαργαλούσαν το αυτί του και ένιωσε το ανύπαρκτο χέρι της κάτω από τη ζώνη του ήταν κανονικός όπως όλοι οι σκέψεις του ήταν επιπλωμένες η απαλότητα ενός χεριού στο μπράτσο μιας καρέκλας η ρυτίδα της τρυφερότητας πάνω σ’ ένα μάγουλο κάποια μέρα κάποια άλλη μέρα όταν θα είναι ψυχρός θα φτάσει στην κατάσταση της satori και θα είναι όπως οι δάσκαλοι συνιστούν κενός και εκπληκτικός Ο κ. Cogito αναζητά συμβουλή τόσα βιβλία λεξικά ογκώδεις εγκυκλοπαίδειες αλλά κανείς να δώσει μια συμβουλή μελέτησαν τον Ήλιο τη Σελήνη τα αστέρια χάθηκα μες στους υπολογισμούς τους η ψυχή μου αρνείται την παρηγοριά της γνώσης έτσι περιπλανιέμαι τα βράδια στα μονοπάτια των πατέρων μας κι εδώ βρίσκεται η πόλη Braclaw ανάμεσα σε μαύρα ηλιοτρόπια το μέρος που εγκαταλείψαμε το μέρος που ουρλιάζει είναι Σάββατο και πάντα το Σάββατο ένας νέος Παράδεισος εμφανίζεται ‒ εσένα ψάχνω Ραβίνε ‒ δεν είναι εδώ λένε οι Χασιδίμ ‒ είναι στον κόσμο της Sheol ‒ είχε έναν ωραίο θάνατο λένε οι Χασιδίμ ‒ πολύ ωραίο σαν να πήγε από τη μία άκρη στην άλλη άκρη ήταν όλος μαύρος και κρατούσε στο χέρι του μια φλεγόμενη Τορά ‒ Εσένα ψάχνω Ραβίνε ‒ πίσω από ποιο στερέωμα έκρυψες το σοφό αυτί σου ‒ η καρδιά μου πονάει Ραβίνε ‒ βασανίζομαι Ο Ραβίνος Νάχμαν θα μπορούσε να με συμβουλεύσει αλλά πώς να τον βρω ανάμεσα σε τόσες στάχτες [Σ.τ.μ.: Ο Ραβίνος Nachman του Braclaw υπήρξε ξακουστός «tzadik» (στα Εβραϊκά «ο ενάρετος»). Γεννήθηκε το 1772 στο Miedzyboz. Εγκαταστάθηκε το 1802 στο Braclaw (σήμερα Breslov, στην Ουκρανία) και πέθανε το 1812 στην Human (Uman), όπου σαράντα χρόνια νωρίτερα είχαν σφαγιαστεί χιλιάδες Εβραίοι. Ο τάφος του (τα ίχνη του οποίου οι Σοβιετικοί προσπάθησαν να σβήσουν οικοδομώντας πάνω του ένα κτίριο), αποτελεί σήμερα μέρος προσκυνήματος για τους Χασιδίμ Εβραίους. Sheol: Ο Κάτω Κόσμος στην εβραϊκή Βίβλο.] Ο χαμένος κόμπος Η Κλυταιμνήστρα ανοίγει το παράθυρο και καθρεφτίζεται στο τζάμι, φορώντας ένα νέο καπέλο. Ο Αγαμέμνων βρίσκεται στον προθάλαμο. Ανάβει ένα τσιγάρο περιμένοντας τη σύζυγό του. Ο Αίγισθος εμφανίζεται στην πύλη. Δεν γνωρίζει πως ο Αγαμέμνων επέστρεψε την προηγούμενη νύχτα. Συναντώνται στις σκάλες. Η Κλυταιμνήστρα προτείνει να πάνε στο θέατρο. Από τώρα και στο εξής θα πηγαίνουν μαζί πολύ συχνά. Η Ηλέκτρα εργάζεται σε συνεταιρισμό. Ο Ορέστης είναι φοιτητής της Φαρμακολογίας. Σύντομα θα παντρευτεί την απερίσκεπτη κοπέλα του με το ωχρό δέρμα και τα αιωνίως δακρύβρεχτα μάτια. Το όνειρο του Αυτοκράτορα Μια ρωγμή! φωνάζει ο Αυτοκράτορας στον ύπνο του και ο ουρανός του κρεβατιού που είναι στολισμένος με φτερά στρουθοκαμήλου αρχίζει να τρέμει. Οι στρατιώτες που βηματίζουν πάνω-κάτω στους διαδρόμους με τα σπαθιά έξω από τα θηκάρια πιστεύουν πως ο Αυτοκράτορας ονειρεύεται μια πολιορκία. Μόλις τώρα είδε μια ρωγμή στα τείχη και θέλει να εισβάλουν στο φρούριο. Στην πραγματικότητα ο Αυτοκράτορας είναι τώρα μια ψείρα που ψάχνει στο πάτωμα για αποφάγια. Ξαφνικά βλέπει από πάνω του μια πελώρια μπότα έτοιμη να τον συνθλίψει. Ο Αυτοκράτορας ψάχνει μια ρωγμή για να κρυφτεί. Το πάτωμα είναι λείο και ολισθηρό. Ναι. Τίποτα δεν είναι πιο συνηθισμένο από τα όνειρα των Αυτοκρατόρων. Ο κ. Cogito διαβάζει την εφημερίδα η πρώτη σελίδα αναφέρει πως 120 στρατιώτες σκοτώθηκαν ο πόλεμος κρατά χρόνια τώρα συνηθίζει κανείς ακριβώς δίπλα στην είδηση αυτή ένα συνταρακτικό έγκλημα με τη φωτογραφία του δολοφόνου το βλέμμα του κ. Cogito περνάει αδιάφορα πάνω από την κατακόμβη των στρατιωτών για να βυθιστεί με μεγάλη απόλαυση στο καθημερινό αυτό μακάβριο γεγονός ένας τριαντάχρονος αγρότης σε κατάσταση μανιοκατάθλιψης δολοφόνησε τη γυναίκα του και τα δυο μικρά παιδιά του μαθαίνουμε τον ακριβή τρόπο που δολοφονήθηκαν τη στάση των σωμάτων και άλλες λεπτομέρειες είναι μάταιο να προσπαθήσεις να εντοπίσεις 120 νεκρούς άντρες σ’ έναν χάρτη η απόσταση και μόνο τους κρύβει σαν να βρίσκονται σε ζούγκλα δεν μιλούν στη φαντασία είναι μεγάλος ο αριθμός το μηδενικό στο τέλος τους μετατρέπει σε μια αφαίρεση ένα ζήτημα για περαιτέρω εξέταση: η αριθμητική της συμπόνιας Ο κ. Cogito μιλάει για τον πειρασμό του Σπινόζα Ο Μπαρούχ Σπινόζα από το Άμστερνταμ ένιωσε μια σφοδρή επιθυμία να αγγίξει τον Θεό στη σοφίτα καθώς καθάριζε φακούς τρύπησε ξαφνικά ένα πέπλο και στάθηκε πρόσωπο με πρόσωπο μίλησε επί μακρόν (και όταν μίλησε το μυαλό και η ψυχή του διεστάλησαν) έθεσε ερωτήματα για την ανθρώπινη φύση ‒ο Θεός χάιδεψε τα γένια του αφηρημένα διερωτήθηκε για την πρώτη αιτία ‒ο Θεός κοίταξε προς το άπειρο ρώτησε για την τελική αιτία ‒ο Θεός τέντωσε τα δάχτυλά του και καθάρισε τον λαιμό του όταν ο Σπινόζα σώπασε ο Θεός μίλησε ‒είσαι καλός ομιλητής Μπαρούχ μου αρέσουν τα γεωμετρικά Λατινικά σου και η διαύγεια των προτάσεών σου και η συμμετρία των αποδείξεών σου αλλά ας μιλήσουμε για Πράγματα Αληθινά Σπουδαία ‒κοίτα τα χέρια σου τρέμουν και είναι φοβισμένα ‒καταστρέφεις τα μάτια σου δουλεύοντας στο σκοτάδι ‒τρως άθλια και ντύνεσαι φτωχικά ‒αγόρασε ένα νέο σπίτι συγχώρησε τα ενετικά κάτοπτρα που καθρεφτίζουν επιφάνειες ‒συγχώρησε τα λουλούδια στα μαλλιά και τους σκοπούς που τραγουδούν οι μεθυσμένοι ‒φρόντισε τα εισοδήματά σου όπως ο φίλος σου ο Καρτέσιος ‒Να είσαι πονηρός όπως ο Έρασμος ‒αφιέρωσε μια πραγματεία στον Λουδοβίκο ΙΔ΄ ούτως ή άλλως δεν θα τη διαβάσει ‒τιθάσευσε την ορθολογική οργή σου θα γκρεμίσει θρόνους και θα μαυρίσει τ’ αστέρια ‒σκέψου τη γυναίκα που θα σου χαρίσει ένα παιδί ‒βλέπεις Μπαρούχ μιλάμε για Σπουδαία Πράγματα ‒θέλω ν’ αγαπηθώ από τους αγράμματους και τους άγριους γιατί αυτοί και μόνο αυτοί διψούν αληθινά για μένα τώρα το πέπλο πέφτει και ο Σπινόζα είναι μόνος δεν βλέπει κανένα χρυσό σύννεφο ούτε φως στον ουρανό βλέπει σκοτάδι ακούει τις σκάλες να τρίζουν τα βήματα κάποιου που κατεβαίνει Αχιλλέας. Πενθεσίλεια Όταν ο Αχιλλέας διαπέρασε το στήθος της Πενθεσίλειας με το κοντό σπαθί του, το έστριψε – ως όφειλε – τρεις φορές στην πληγή, και είδε – με ξαφνική αγαλλίαση – ότι η βασίλισσα των Αμαζόνων ήταν όμορφη. Την ακούμπησε προσεκτικά στην άμμο, έβγαλε τη βαριά της περικεφαλαία, έλυσε τα μαλλιά της, και τοποθέτησε απαλά τα χέρια της στο στήθος. Δεν είχε όμως το θάρρος να της κλείσει τα μάτια. Την κοίταξε για άλλη μια φορά, με το βλέμμα εκείνο του αποχαιρετισμού, και έχοντας καταληφθεί από μια παράξενη δύναμη, άρχισε να κλαίει – όπως ούτε αυτός ούτε άλλος ήρωας εκείνου του πολέμου είχε ποτέ κλάψει – με μια φωνή συνεσταλμένη, υποτονική, αδύναμη, σαν να ψέλλιζε ξόρκια, που όμως φανέρωνε βαθιά θλίψη και ένα αίσθημα ενοχής που δεν είχε ποτέ νιώσει ο γιος της Θέτιδας. Τα φωνήεντα του θρήνου έπεσαν πάνω στον λαιμό, στα στήθη, στα γόνατα της Πενθεσίλειας σαν φύλλα και τυλίχτηκαν γύρω από το κρύο σώμα. Η ίδια ετοιμαζόταν για το Αιώνιο Κυνήγι σε δάση στο υπερπέραν. Τα μάτια της που δεν είχαν ακόμη κλείσει κοίταξαν από μακριά τον νικητή με ατίθαση, καθαρή, γαλάζια – απέχθεια. Τι σκέφτεται ο κ. Cogito για την Κόλαση Οι κατώτεροι κύκλοι της Κόλασης. Αντίθετα απ’ ό,τι πιστεύουν πολλοί δεν κατοικούνται από τυράννους, μητροκτόνους ή εκείνους που ποθούν τη σάρκα των άλλων. Είναι ένα άσυλο για καλλιτέχνες, γεμάτο καθρέφτες, όργανα και πίνακες. Με μια πρώτη ματιά είναι το πλέον άνετο μέρος της Κόλασης, δεν θα συναντήσεις εδώ πίσσα, φωτιά και βασανιστήρια. Όλο τον χρόνο γίνονται διαγωνισμοί, φεστιβάλ και συναυλίες. Δεν υπάρχει εορταστική περίοδος. Οι εορτασμοί δεν σταματούν ποτέ. Κάθε δύο ή τρεις μήνες ένα νέο κίνημα δημιουργείται και τίποτα, όπως φαίνεται, δεν μπορεί να αναχαιτίσει τη θριαμβική πορεία της αβάν-γκαρντ. Ο Βελζεβούλ αγαπά τις τέχνες. Υπερηφανεύεται πως οι χορωδίες του, οι ποιητές του και οι ζωγράφοι του είναι καλύτεροι από αυτούς του Παραδείσου. Όπου υπάρχει καλύτερη τέχνη, υπάρχει και καλύτερη κυβέρνηση – αυτό είναι σαφές. Σύντομα θα μπορέσουν να μετρήσουν τις δυνάμεις τους στο Φεστιβάλ των Δύο Κόσμων. Και τότε θα δούμε τι πραγματικά αξίζει ο Δάντης, ο Φρα Αντζέλικο και ο Μπαχ. Ο Βελζεβούλ στηρίζει τις τέχνες. Προσφέρει στους καλλιτέχνες του ηρεμία, υγιεινή διατροφή και απόλυτη απομόνωση από τη ζωή στην Κόλαση.

Δεκαεπτά ποιήματα του Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ

Σύνδεση