Για την «ελληνική αγλωσσία» φταίει ο… Διαφωτισμός!

Ο τίτλος αφορά άρθρο του Χρ. Γιανναρά (14.8.2016) για την υποτιθέμενη αγλωσσία των Ελλήνων και την εντυπωσιακά καινοφανή άποψη για τα αίτια που οδήγησαν σε αυτή τη «συντελεσμένη μακάβρια καταστροφή» της ελληνικής γλώσσας. Να ομολογήσω εισαγωγικά ότι είναι καιρός που δε διαβάζω πλέον τα κυριακάτικα άρθρα του Γιανναρά στην Καθημερινή. Έχει μειωθεί η αντοχή μου σε αυτό το είδος λόγου. Στα μέσα του Αυγούστου όμως, με παρέσυρε ο τίτλος που ήταν: «Δωσίλογος η πολιτική της αγλωσσίας» (link) . Το μύθο της αγλωσσίας τον ξέρω χρόνια από τα δημοσιεύματα των δημιουργών του και δεν επρόκειτο να τον ξαναδιαβάσω. Με ξάφνιασε όμως η λέξη δωσίλογος και παρασύρθηκα. Αναρωτήθηκα, μα τι λέει, τίνος στρατού κατοχής είναι συνεργάτες όσοι αρνούνται τη μυθολογία ότι η ελληνική γλώσσα πάσχει από θανατηφόρο ασθένεια. Και το διάβασα. Όταν το διάβασα, είδα από κάτω (στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας) σχόλια αναγνωστών, πιθανότατα νέων που έμοιαζε να έχουν καταλάβει ότι ο συγγραφέας έχει «ευαισθησία» για την ελληνική γλώσσα. Φαίνεται ότι τους μπέρδεψε η υψηλή «γλωσσική εκφραστική» [sic] που επικαλείται και στην οποία είναι διατυπωμένο το άρθρο. Είναι αλήθεια ότι η βερμπαλιστική ασάφεια (ολοφάνερα εμπρόθετη) με στόχο τον εντυπωσιασμό παγιδεύει τους αναγνώστες. Μολονότι κατασκευάζει αλλοιώσεις σημασιών και λάθη (η «κατασφάλιση» [των δικαιωμάτων], «καταγωγικά», η «προφάνεια της κοινωνούμενης εμπειρίας», η «συνδικαλισμένη αυθαιρεσία», η «αδυσώπητη καταστροφή» και άλλα), επικρατεί ο εντυπωσιασμός και δε βλέπουν την απουσία νοήματος. Γι’ αυτό έγραψα και τούτο εδώ το σχόλιο στο αδιανόητο αυτό άρθρο. Τι σημαίνει «η πολιτική της αγλωσσίας [είναι] δωσίλογος»; Την ελληνική γλώσσα, γράφει, αυτοί που την καταστρέφουν είναι βέβαια οι ομιλητές της, «οι ελληνόφωνοι», αλλά τη βασική ευθύνη για την καταστροφή την έχουν: ο «Διαφωτισμός», οι «Οθωμανοί και Σταυροφόροι», το «έθνος-κράτος» και, τέλος, τα «μνημόνια». Ναι, ναι, αυτά λέει. Αν εξαιρέσουμε το έθνος-κράτος, η φράση έχει κάποιο νόημα. Φταίνε διάφοροι «ξένοι», οπότε «δωσίλογοι» συνεργάτες τους είναι όσοι δεν ξεσηκώνονται ενάντια στην επιβολή της γλωσσικής καταστροφής. Εκτός από τους «ξένους» όμως φταίει και το έθνος-κράτος, οπότε το νόημα πάσχει λογικά και μάλιστα σοβαρά. Εκτός κι αν είναι δωσίλογοι και εκείνοι που ίδρυσαν το έθνος-κράτος, αλλά πιθανότατα δεν εννοεί αυτό, μάλλον ξέφυγε στο συγγραφέα μια (δεν είναι η μόνη) λογική σύγχυση. Ο μύθος της «αγλωσσίας» των Ελλήνων είναι παλιός και φθαρμένος πλέον. Συνοψίζεται πάντως στην κακή ποιότητα της ελληνικής γλώσσας που οφείλεται στην «κακοποίηση» από τους ομιλητές της, επειδή δεν ξέρουν αρχαία και επειδή δε στέκουν γενικά στο ύψος των προγόνων της αρχαιότητας. Ωστόσο, τέτοιο ιλιγγιώδες νοητικό άλμα, που να εφευρίσκει υπαίτιους για την κακή εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας από τους σταυροφόρους έως τους διαφωτιστές και τα μνημόνια, δεν είχε κάνει μέχρι σήμερα κανένας άλλος. Το ακόμα πιο ιλιγγιώδες νοητικό άλμα ότι για την «αγλωσσία» φταίει το «έθνος-κράτος» είναι παγκόσμια πρωτοτυπία. Ιδού τι γράφει το άρθρο μεταξύ άλλων: Προτού παγκοσμιοποιηθεί ο ολοκληρωτισμός του «Διαφωτισμού» το πολιτισμικό «παράδειγμα» ήταν ο κοινός τρόπος του βίου και η νοηματοδότησή του. Όμως, το κοινωνιοκεντρικό «παράδειγμα» καταλύθηκε με τη συνδυασμένη δράση (το πάθος-μένος) Σταυροφόρων και Οθωμανών. Στη συνέχεια συρρικνώθηκε η γλωσσική εκφραστική σε μία και μόνη, λατινο-γερμανικού μείγματος λαλιά, την αγγλική. Τέσσερις αιώνες μετά [τη «συνδυασμένη δράση Σταυροφόρων και Οθωμανών»], η ελάχιστη χούφτα απελευθερωμένων Ελλήνων υποτάχθηκε στους όρους του «έθνους-κράτους» (που συμπύκνωνε τον τρόπο-πολιτισμό του ατομοκεντρικού «παραδείγματος»). Οι συνέπειες για την ελληνική γλώσσα ήταν μοιραίες: για δυο ολόκληρους αιώνες οι Ελληνόφωνοι βιάζουμε τη γλώσσα μας για να εξυπηρετήσει τις εντελώς αντίθετες ανάγκες, τις ατομοκεντρικές, από τις ανάγκες τις κοινωνιοκεντρικές που γέννησαν την ίδια και τον μοναδικό πραγματικά εκφραστικό της πλούτο. Και παρακάτω: η αγλωσσία [είναι] δοκιμασμένη συνταγή εξαθλίωσης των μαζών, υποταγή τους σε σωστικά «μνημόνια». Η απουσία νοήματος Εκτός από τη διατύπωση που εμποδίζει το νόημα, υπάρχουν και φράσεις χωρίς καθόλου νόημα, π.χ. η μνεία στη «συνδυασμένη δράση Σταυροφόρων και Οθωμανών», από την οποία «καταλύθηκε» το «κοινωνιοκεντρικό πολιτισμικό παράδειγμα». Πότε «συνδύασαν» οι Σταυροφόροι τη «δράση τους» με τους Οθωμανούς και μάλιστα εναντίον της ελληνικής γλώσσας; Ή τι σημαίνει η φράση: «Η Ελλάδα [είναι σήμερα] χωρίς γλώσσα που να κομίζει την πολιτισμική διαφορά των Ελλήνων». Να την «κομίζει» πού; Μερικά έχουν νόημα καθώς είναι από αυτά που επαναλαμβάνονται χρόνια τώρα από τον Γιανναρά. Ο σε εισαγωγικά Διαφωτισμός που ονομάζεται ολοκληρωτισμός είναι θέση του παλιά και πολλές φορές διατυπωμένη. Αξιοπερίεργο είναι ότι δεν πολυσχολιάζεται, μολονότι θα πρέπει να είναι ελάχιστοι όσοι συμφωνούν με αυτή τη βαθιά αντιδραστική ακρότητα. Ο Διαφωτισμός όμως υπεύθυνος για την αγλωσσία «μας», αυτό είναι καινούριο. Γράφει λοιπόν στα παραπάνω αντιγραμμένα παραθέματα ότι πριν το Διαφωτισμό, η ελληνική ήταν «διεθνοποιημένη» [sic] γλώσσα και «υπηρετούσε τις κοινωνιοκεντρικές και όχι τις ατομοκεντρικές ανάγκες». Ύστερα όμως ο Διαφωτισμός «παγκοσμιοποιήθηκε» [sic] και επέβαλε «τις ατομοκεντρικές ανάγκες», οπότε στην πορεία των πραγμάτων διεθνής γλώσσα έγινε η αγγλική. Τι σημαίνουν όλα τούτα; Δυστυχώς για όσους αθώους τα διάβασαν και μισοκατάλαβαν ό,τι μισοκατάλαβαν, δε σημαίνουν τίποτα. Καμία γλώσσα δεν υπηρετεί ανάγκες «κοινωνιοκεντρικές» είτε «ατομοκεντρικές» (δηλαδή σε λιγότερο υψηλή «γλωσσική εκφραστική» συλλογικές και ατομικές). Οι ανάγκες που υπηρετούσαν πάντα και υπηρετούν όλες οι γλώσσες είναι επικοινωνιακές. Για τη λειτουργία της επικοινωνίας χρειάζονται τουλάχιστον δύο έλλογα υποκείμενα, ένα γραμματικά πρώτο κι ένα δεύτερο πρόσωπο, ένα εγώ κι ένα εσύ, όπως εκφράζεται στη γλώσσα. Οι επικοινωνιακές ανάγκες είναι πολλές, πολυάριθμων ειδών και αφορούν τόσο τον πομπό όσο και το δέκτη του λόγου, που στη φυσική του (προφορική) μορφή είναι πάντα διάλογος. Άρα ο ισχυρισμός ότι η ελληνική ήταν διεθνής γλώσσα όταν ή επειδή «εξυπηρετούσε» ανάγκες «κοινωνιοκεντρικές» είναι αυθαίρετος, στηριγμένος σε άγνοια για τη γλώσσα και τις λειτουργίες της και δεν έχει νόημα. Το πιο γκροτέσκο από τα αυθαίρετα περιεχόμενα είναι ότι οι Έλληνες έγιναν «άγλωσσοι» επειδή έκαναν το λάθος να ιδρύσουν έθνος-κράτος. «Υποτάχθηκαν», γράφει, «στους όρους του έθνους-κράτους». Η υποταγή αυτή είχε «μοιραίες συνέπειες για την ελληνική γλώσσα» γιατί το έθνος κράτος «συμπύκνωνε» [sic] τον «ατομοκεντρισμό», έτσι προσχωρήσαμε από τότε «οι ελληνόφωνοι» στον ατομοκεντρισμό και «για δυο ολόκληρους αιώνες βιάζουμε τη γλώσσα μας», για να υπηρετεί «τις ατομοκεντρικές ανάγκες». Εφόσον «βιάζουμε τη γλώσσα μας» εδώ και «δύο αιώνες», η «αγλωσσία» λογικά ξεκινάει από την εποχή της ίδρυσης του κράτους. Είναι τόσο πρωτάκουστη αυτή η άποψη, που θα πρέπει να αφήνει άφωνους ακόμα και τους καλλιεργητές του μύθου της αγλωσσίας. Όσο για τον αφορισμό που αιτιολογεί αυτή την από της ιδρύσεως κράτους «εξαθλίωση» της ελληνικής, είναι τόσο παράλογος με τη σημασία άνευ νοήματος, που αρκεί να αναρωτηθεί κανείς, τι θα γινόταν εάν οι Έλληνες δεν «υποτάσσονταν στους όρους του έθνους κράτους» και τον ατομοκεντρισμό του. Αν δεν είχαν ιδρύσει κράτος, θα ήταν άραγε καλύτεροι ή «κοινωνιοκεντρικότεροι»; Ή μήπως, αν δεν είχαν ιδρύσει κράτος, αντί να εξαθλιωθεί, η γλώσσα θα παρέμενε πλούσια και σπουδαία; Ο τελευταίος υπεύθυνος για την «αγλωσσία των Ελλήνων» είναι «τα μνημόνια». Πρόκειται για επανάληψη της γνωστής πολιτικά ακραίας εκδοχής της έξωθεν συνωμοσίας με στόχο την καταστροφή της Ελλάδας, εδώ προσαρμοσμένης στην «αγλωσσία». Το διαβολικό σχέδιο να εξαθλιώσουν τους Έλληνες για να τους υποτάξουν «στα μνημόνια» εμπλουτίζεται με άλλη μία «δοκιμασμένη συνταγή εξαθλίωσης των μαζών», την επιβολή της «αγλωσσίας». Ατυχεί όμως ο συγγραφέας θέλοντας καλά και σώνει να προσθέσει στα παραπάνω και τη συνωμοσία των «μνημονίων». Εφόσον το πολύ παλαιότερο σατανικό σχέδιο του Διαφωτισμού να εξαθλιώσει τους Έλληνες με την επιβολή της αγλωσσίας πέτυχε με την ίδρυση του ελληνικού κράτους, μοιάζει μάταιος κόπος να επιχειρεί σήμερα, δύο αιώνες αργότερα το σύγχρονο σχέδιο «υποταγής» τους «στα μνημόνια» να στοχεύει και τη γλώσσα. Γιατί να το κάνει αφού η «καταστροφή της ελληνικής», όπως μας είπε παραπάνω, είναι ήδη από τόσον καιρό «συντελεσμένη [και] μακάβρια»; Η γελοιογραφική «εξύμνηση» της ελληνικής γλώσσας Το πιο κωμικό, θα έλεγε κανείς, από τα περιεχόμενα είναι η υμνητική περιγραφή της ελληνικής γλώσσας. Ξεπερνάει κατά πολύ τις υπερβολές που επαναλαμβάνει ο κάθε αδαής γιατί αισθάνεται κατώτερη την εθνική του ταυτότητα («η πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου», «η αρχαιότερη γλώσσα της γης» και άλλα). Γράφει ότι την ελληνική γλώσσα όχι μόνο «τη γέννησαν» οι «κοινωνιοκεντρικές ανάγκες», αλλά αυτές είναι που «γέννησαν» και «τον μοναδικό πραγματικά [sic] εκφραστικό της πλούτο». Είναι πρωτάκουστη αυτή εξήγηση του γιατί και πώς δημιουργήθηκε ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός και η γλώσσα του. Εκτός του ότι «γεννήθηκε», λέει, από τις «κοινωνιοκεντρικές ανάγκες», επιπλέον αυτές οι ανάγκες είναι που «γέννησαν» τον «μοναδικό εκφραστικό της πλούτο». Και αυτό γράφεται σε ένα πλαίσιο όπου άλλες γλώσσες και ρητά η «αγγλική» περιγράφονται να «εξυπηρετούν τις ατομοκεντρικές ανάγκες». Αναρωτιέται κανείς πώς κατάφεραν και γεννήθηκαν οι άλλες γλώσσες ή έστω πώς τα κατάφερε να γεννηθεί η αγγλική, χωρίς καν να αναρωτηθούμε πώς τα κατάφερε να γίνει διεθνής. Επιπλέον αυτός ο δίχως νόημα ισχυρισμός ότι η αρχαία ελληνική «γεννήθηκε» από τις «κοινωνιοκεντρικές ανάγκες», έμμεσα λέει ακόμα ότι οι ανάγκες των ανθρώπων (ένα μόνο από τα πάρα πολλά που εκφράζει η γλώσσα) δεν είναι οπωσδήποτε σε κάθε εποχή και κοινωνία τόσο ατομικές όσο και συλλογικές. Πόσο αδιανόητη όχι μόνο επιστημονικά αλλά και με την κοινή λογική είναι αυτή η αυθαίρετη διαίρεση (γλώσσα περιφρονητέα που υπηρετεί ανάγκες ατομικές και γλώσσα σπουδαία που υπηρετεί συλλογικές), αρκεί να φανταστεί κανείς μια γλώσσα που, ας πούμε, δε θα περιείχε έννοιες για να εκφράσει τις ατομικές ανάγκες (θέλω, πεινάω, φοβάμαι, αγαπώ κ.ο.κ.). Συμπέρασμα: όλες οι καταγγελίες για την «κακή γλωσσική ποιότητα» της ελληνικής είναι μέρος ενός δημόσιου λόγου που το περιεχόμενό του συνοψίζεται στην ωραία διατύπωση του Αποστόλου Παύλου: «γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον». Μερικές ηχούν ακόμα πιο... αλαλάζουσες.

Για την «ελληνική αγλωσσία» φταίει ο… Διαφωτισμός!

Σύνδεση