Ράιφ Μπαντάουι: 1000 βουρδουλιές επειδή λέει αυτά που σκέφτεται

Επιμέλεια από την ARB Το Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης 2015 απονεμήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στον φυλακισμένο από το 2012 σαουδάραβα Ράιφ Μπαντάουι (γεν. 1984). Το παρέλαβε η γυναίκα του Ενσάφ Χαϊντάρ, στις 16 Δεκεμβρίου κατά την επίσημη τελετή στο Στρασβούργο, η οποία μαζί με τα τρία παιδιά τους βρήκε δεύτερη πατρίδα στον Καναδά. Ο Ράιφ Μπαντάουι καταδικάστηκε για προσβολή του Ισλάμ σε 10 χρόνια φυλάκιση και 1.000 βουρδουλιές επειδή δημιούργησε μια ιστοσελίδα απ’ όπου αγωνιζόταν για την ελευθερία του λόγου μέσα σε ένα απολυταρχικό βασίλειο. Το μπλογκ του, Saudi Free Liberals Forum (Ελεύθερο Δίκτυο Φιλελεύθερων Πολιτών της Σαουδικής Αραβίας), το έκλεισαν μετά τη σύλληψή του, το 2012. Ο Μπαντάουι ρίσκαρε (και τελικά στερήθηκε) την ελευθερία του για να αμφισβητήσει βασικές αρχές και αντιλήψεις της ζωής στη Σαουδική Αραβία και ιδιαίτερα τον κεντρικό ρόλο της θρησκείας. Η ειρωνεία είναι ότι η Σαουδική Αραβία είναι μέλος του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (μαζί με άλλους εκλεκτούς προστάτες των δικαιωμάτων του ανθρώπου όπως η Κίνα, η Κούβα, η Ρωσία, η Αλγερία κ.λπ.) Ο καλύτερος τρόπος για να μιλήσουμε για τις ιδέες του Ράιφ Μπαντάουι και τον αγώνα του είναι να παραθέσουμε μερικά αποσπάσματα από κείμενα που δημοσίευσε. Η καλύτερη ίσως δημοσιογραφική παρουσίασή τους έγινε από τον Ίαν Μπλακ,[1] την οποία κυρίως ακολουθούμε. Ο αγώνας του συγκίνησε τους ελεύθερους ανθρώπους σε όλο τον δυτικό κόσμο[2] (πλην Λακεδαιμονίων). Στα αγγλικά κυκλοφορεί ήδη το βιβλίο Raif Badawi – 1000 Lashes: Because I Say What I Think (με όλα τα κείμενα που δημοσίευσε ο Μπαντάουι στο μπλογκ του, σε επιμέλεια του Κονσταντίν Σράιμπερ, με πρόλογο του διεθνούς φήμης θεωρητικού φυσικού και καθηγητή κοσμολογίας Λώρενς Μ. Κράους, σε μετάφραση από τα αραβικά του Άχμεντ Ντάννυ Ραμαντάν)[3], το οποίο έχει ήδη μεταφραστεί στα γαλλικά και τα γερμανικά. Για το βιβλίο αυτό ο συγγραφέας Σάλμαν Ράσντι έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Η φωνή του Ράιφ Μπαντάουι είναι σημαντικό να ακουστεί από όλους μας· μια φωνή ήπια, πλούσια σε αποχρώσεις, όμως ταυτόχρονα ξεκάθαρη. Ο Μπαντάουι αναλύει ενδελεχώς και με μεγάλη διορατικότητα την κουλτούρα στην οποία ανήκει. Φυσικά και πρέπει να σωθεί από τη φρικτή ποινή που του επιβλήθηκε και τις αποτρόπαιες συνθήκες κράτησής του. Όμως πρέπει επίσης να διαβαστεί, έτσι ώστε να καταλάβουμε τη μάχη που γίνεται μέσα στους κόλπους του Ισλάμ, ανάμεσα στην αποπνικτική ορθοδοξία και την ελεύθερη έκφραση, και να βεβαιωθούμε ότι τοποθετούμαστε στη σωστή πλευρά αυτής της μάχης.» Εκφράζοντας τις σκέψεις του ως προς τον ρόλο του μουσουλμανικού θρησκευτικού καθεστώτος ο Μπαντάουι, στις 12 Αυγούστου του 2010, εφιστά την προσοχή στο ζήτημα της καταπίεσης της δημιουργικότητας: «Από τη στιγμή που ένας διανοούμενος αρχίζει να διατυπώνει ανοιχτά τις ιδέες του, θα βρείτε εκατοντάδες φετφάδες που τον κατηγορούν ως άπιστο, μόνο και μόνο διότι είχε το θάρρος να προσεγγίσει και να αναλύσει ιερά θέματα. Έχω σοβαρές ανησυχίες ότι οι άραβες στοχαστές θα μεταναστεύσουν, αφενός αναζητώντας καθαρό αέρα και αφετέρου για να ξεφύγουν από το ξίφος των θρησκευτικών αρχών.» Στις 28 Σεπτεμβρίου 2010, ο Μπαντάουι τάχθηκε υπέρ της «κοσμικής διάστασης του κράτους [ως] του σημαντικότερου καταφυγίου για τους πολίτες μιας χώρας». Έχοντας πιεστεί από τον κλήρο να μην πάρει μέρος σε «αιρετικούς» εορτασμούς της εθνικής εορτής της Σαουδικής Αραβίας, υπογράμμισε τη σημασία του διαχωρισμού της θρησκείας από το κράτος. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν επιτίθεται στη μοναρχία της χώρας του, ενώ μάλιστα εγκωμιάζει τον φιλελεύθερο (για τα μέτρα της Σαουδικής Αραβίας) κυβερνήτη της Μέκκας, τον διανοούμενο και ποιητή Χαλίντ Αλ Φάιζαλ Αλ Σαούντ.[4] «Η εκκοσμίκευση σέβεται κάθε άνθρωπο και δεν προσβάλλει κανέναν [...] Η εκκοσμίκευση [...] είναι η πρακτική λύση για να βγάλει κανείς μια χώρα (όπως και τη δική μας) από τον τρίτο κόσμο και να την βάλει στον πρώτο.» Ο Μπαντάουι συνέδεσε την Παλαιστίνη, ένα από τα σημεία αναφοράς για την αραβική αλληλεγγύη, με το ζήτημα του πολιτικού Ισλάμ, και επιτέθηκε στην Χαμάς. «Δεν υποστηρίζω την κατάληψη καμίας αραβικής χώρας από το Ισραήλ, όμως την ίδια στιγμή δεν θέλω να αντικαταστήσω το Ισραήλ με ένα θρησκευτικό κράτος [...] που το μόνο που το απασχολεί είναι να εξαπλώσει μια κουλτούρα θανάτου και άγνοιας στους πολίτες του, τη στιγμή που έχουμε ανάγκη τον εκμοντερνισμό και την ελπίδα. Τα κράτη που στηρίζονται στη θρησκευτική ιδεολογία [...] δεν έχουν τίποτα άλλο πέρα από τον φόβο του Θεού και μια αδυναμία να αντιμετωπίσουν τη ζωή. Δείτε τι συνέβη αφότου οι ευρωπαϊκοί λαοί πέτυχαν να απομακρύνουν τον κλήρο από τη δημόσια ζωή και να τον περιορίσουν στις εκκλησίες του. Ανέπτυξαν τις ανθρώπινες προσωπικότητες και (προήγαγαν) τον διαφωτισμό, τη δημιουργικότητα και το επαναστατικό πνεύμα. Τα κράτη που στηρίζονται στη θρησκεία περιορίζουν τους πολίτες τους σε έναν κύκλο πίστης και φόβου.» Το μόνο άρθρο που ο Μπαντάουι δημοσίευσε ολόκληρο έως τώρα στα Αγγλικά (σε μετάφραση Γιάκουμπ ΑΚ) αποδοκίμαζε την αξίωση των μουσουλμάνων να χτιστεί τέμενος και πολιτιστικό κέντρο στο σημείο που βρισκόταν το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου στη Νέα Υόρκη, όπου σκοτώθηκαν 3.000 άνθρωποι στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου από την Αλ Κάιντα. Το δημοσίευσε στις 13 Σεπτεμβρίου 2010 και ερχόταν σε αντίθεση με την επίσημη θέση της Σαουδικής Αραβίας, καθώς συνδέει την τρομοκρατική ομάδα με το βασίλειο. (Παρατίθεται στο τέλος του παρόντος). Λάιλα Σάουα, Σύγκρουση / Δίδυμοι Πύργοι, 2002, τα χρυσά κουφικά γράμματα γράφουν «Δεν υπάρχει άλλος θεός εκτός από τον Αλλάχ», MDF και ακρυλικό, 150 x 15 x 15 cm, Wereldmuseum, Ρότερνταμ, Ολλανδία. Τις πρώτες εβδομάδες της αιγυπτιακής εξέγερσης τον Φεβρουάριο του 2011, ο Μπαντάουι επιδοκίμασε τα δραματικά γεγονότα στην Πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου, ως παράδειγμα για ολόκληρο τον αραβικό κόσμο. Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας, αντίθετα, τρομοκρατήθηκε από την ανατροπή του Χόσνι Μουμπάρακ και χάρηκε πολύ όταν εκδιώχθηκε ο Μοχάμεντ Μόρσι, παλιό στέλεχος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ο οποίος είχε εκλεγεί στη θέση του. «Πρόκειται για μια επανάσταση, στο τιμόνι της οποίας βρίσκονται φοιτητές και άνθρωποι που βρίσκονται στο περιθώριο, μια επανάσταση με κάθε έννοια της λέξης [...] που αποτελεί [...] καθοριστικό σταυροδρόμι [...] για την ιστορία και τη γεωγραφία όχι μόνο της Αιγύπτου, αλλά οποιουδήποτε μέρους κυβερνάται από την αραβική νοοτροπία της δικτατορίας και ασφάλειας. Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο εάν η Αίγυπτος βρίσκεται ένα βήμα πριν την αλλαγή, όμως ελπίζουμε ότι μετά από χρόνια υποταγής και καταπίεσης [...], και μέσα από τις έντονες ωδίνες των πολιτών της, μια νέα Αίγυπτος θα γεννηθεί.» Τον Σεπτέμβριο του 2011 ο Μπαντάουι εξαπέλυσε μια πολύ επιτιμητική και σαρκαστική επίθεση προς τους σαουδάραβες κληρικούς, όταν ένας τηλεοπτικός ιεροκήρυκας ζήτησε να τιμωρούνται οι αστρονόμοι διότι ενθάρρυναν τον σκεπτικισμό ως προς τον νόμο της Σαρία. «Στην πραγματικότητα, ο αξιοσέβαστος αυτός ιεροκήρυκας έστρεψε την προσοχή μου σε μια αλήθεια που παρέμενε κρυφή για μένα και τους αγαπητούς αναγνώστες μου – την ύπαρξη του επονομαζόμενου “αστρονόμου της Σαρία”. Τι υπέροχη ονομασία! Στην ταπεινή μου εμπειρία και στην πορεία της διόλου ασήμαντης έρευνάς μου ως προς το σύμπαν, την προέλευσή του και τα άστρα, δεν συνάντησα ποτέ αυτόν τον όρο. Συμβουλεύω τη ΝΑΣΑ να εγκαταλείψει τα τηλεσκόπιά της και, στη θέση τους, να στραφεί στους αστρονόμους της Σαρία, των οποίων η οξεία όραση και η διορατικότητα ξεπερνούν τα παλιάς τεχνολογίας τηλεσκόπια της Υπηρεσίας. Μάλιστα, συμβουλεύω όλους τους ακαδημαϊκούς σε ολόκληρο τον κόσμο, και σε οποιοδήποτε επιστημονικό πεδίο, να εγκαταλείψουν τις σπουδές τους, τα εργαστήρια, τα ερευνητικά κέντρα, τα πεδία των πειραμάτων, τα πανεπιστήμια, τα ινστιτούτα κ.λπ. και να κατευθυνθούν πάραυτα προς τις ομάδες μελέτης των καταπληκτικών ιεροκηρύκων μας για να μάθουν από αυτούς τα πάντα για τη σύγχρονη ιατρική, μηχανική, χημεία, μικροβιολογία, γεωλογία, πυρηνική φυσική, ατομικές επιστήμες, θαλάσσιες επιστήμες, την επιστήμη των εκρηκτικών, φαρμακολογία, ανθρωπολογία, κ.λπ. – και φυσικά αστρονομία. Ο Θεός να τους έχει καλά! Απέδειξαν ότι αποτελούν την ύψιστη αυθεντία και έχουν καθοριστικό λόγο σε όλα, κάτι που η ανθρωπότητα πρέπει να δεχθεί, να υποταχθεί σε αυτό και να υπακούσει χωρίς δισταγμό ή συζήτηση.» Τον Μάιο του 2012, λίγο πριν τη σύλληψή του, ο Μπαντάουι ασχολήθηκε με τη φύση του φιλελευθερισμού στη… Σαουδική Αραβία! «Για μένα, ο φιλελευθερισμός σημαίνει απλώς, ζήσε και άσε να ζήσουν. Πρόκειται για ένα υπέροχο σλόγκαν. Η φύση, εντούτοις, του φιλελευθερισμού –και ιδιαίτερα της εκδοχής του στη Σαουδική Αραβία– πρέπει να ξεκαθαριστεί. Είναι ακόμα πιο σημαντικό να προσδιορίσει κανείς τα χαρακτηριστικά και τις παραμέτρους του φιλελευθερισμού, ως προς τον οποίο η άλλη φατρία, που ελέγχει και διεκδικεί το αποκλειστικό μονοπώλιο της αλήθειας, είναι τόσο εχθρική ώστε καταλήγουν να τον απαξιώσουν χωρίς περαιτέρω συζήτηση και χωρίς να κατανοούν πλήρως τι σημαίνει στην πραγματικότητα η λέξη. Έχουν κατορθώσει να ενσπείρουν στη συνείδηση του κοινού μια εχθρότητα προς τον φιλελευθερισμό και να στρέψουν τον κόσμο εναντίον του, για να αποφύγουν να τραβηχτεί το χαλί κάτω από τα πόδια τους. Όμως η επιρροή τους αυτή στον κόσμο και στην κοινωνία θα εξαφανιστεί σαν τη σκόνη που την παρασύρει ο άνεμος.» Και κατέληγε με μια αναφορά στον Καμύ: «Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσεις έναν ανελεύθερο κόσμο είναι να γίνεις τόσο απόλυτα ελεύθερος που η ίδια η ύπαρξή σου να αποτελεί επαναστατική πράξη». Σε ένα άλλο κείμενο τον ίδιο μήνα, ο Μπαντάουι επικαλέστηκε το Κοράνι προκειμένου να υποστηρίξει τη σημασία του φιλελευθερισμού, την ανάγκη διαχωρισμού της θρησκείας από το κράτος, και άφησε να διαφανεί ότι το πολιτικό καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας έχει διαστρεβλώσει το ίδιο το Ισλάμ προκειμένου να προάγει ανελεύθερα και απολυταρχικά ιδεώδη. «Καμία απολύτως θρησκεία δεν έχει καμία σχέση με την πρόοδο της ανθρωπότητας όσον αφορά τις πολιτικές της δομές. Αυτό δεν συνιστά αποτυχία από την πλευρά της θρησκείας, αλλά μάλλον δείχνει ότι όλες οι θρησκείες αντιπροσωπεύουν μια ορισμένη και συγκεκριμένη πνευματική σχέση μεταξύ του ατόμου και του Δημιουργού [...]. Το θετικό δίκαιο, εντούτοις, αποτελεί αναπόφευκτη ατομική και κοινωνική ανάγκη διότι οι κυκλοφοριακοί κανόνες, η εργασιακή νομοθεσία και οι κώδικες που αφορούν τη διαχείριση του Κράτους δεν μπορούν να προέλθουν από τη θρησκεία.» (Μεταφράσεις από τα αραβικά στα αγγλικά: Μόνα Μαχμούντ, Διεθνής Αμνηστία, Ίαν Μπλακ, Ράγια Τζαλαμπί και Ινστιτούτο Γκέιτστοουν). Διαβάστε το κείμενο του Ράιφ Μπαντάουι Το θράσος των μουσουλμάνων στη Νέα Υόρκη. [1] The Guardian, 14.1.2015, βλ. http://goo.gl/7nQxmo [2] Βλ. περισσότερα στην επίσημη ιστοσελίδα http://goo.gl/RalU6l [3] Constantin Schreiber (ed.), Raif Badawi – 1000 Lashes: Because I Say What I Think, Danny Ramadan (Translator), Lawrence M. Krauss (Foreword). Βλ. http://goo.gl/fr5vbX [4] Έτσι έχει επικρατήσει στα ελληνικά. Ορθότερα: Χάλεντ Ελ Φάισαλ Ελ Σαούντ.

Ράιφ Μπαντάουι: 1000 βουρδουλιές επειδή λέει αυτά που σκέφτεται

Σύνδεση