Η Χάνα Άρεντ και ο «Γκαλιτσιάνερ»

Μια μεταφραστική αβλεψία στο άρθρο του Ρίτσαρντ Γουόλιν «Η κοινοτοπία του κακού: η κατάρρευση ενός μύθου» που δημοσιεύσαμε στο προηγούμενο τεύχος άλλαξε την ιδιότητα του Γκίντεον Χάουσνερ (Gideon Hausner), ο οποίος ήταν ο δημόσιος κατήγορος στη δίκη του Άιχμαν (11 Απριλίου έως 14 Αυγούστου 1961). Ωστόσο, με την ευκαιρία αυτής της διόρθωσης, παρατηρήσαμε κάτι το οποίο κρίνουμε ότι είναι αξιοσημείωτο. Η Χάνα Άρεντ, όπως τόνιζε ο Γουόλιν, απαξίωσε τον Γκίντεον Χάουσνερ περιγράφοντάς τον με απίστευτη περιφρόνηση ως εξής: «τυπικός Γκαλιτσιάνερ Εβραίος (της Γαλικίας), χωρίς συμπόνια, βαρετός, ο οποίος διαρκώς κάνει λάθη. Πιθανώς ένας από τους ανθρώπους εκείνους που δεν γνωρίζουν καμιά γλώσσα». Δηλαδή, η Χάνα Άρεντ –με τη φρίκη ολοζώντανη, το 1961– είχε απέναντί της, αφενός, τον αλπινιστή του κακού (και τον έβλεπε σαν… «κοινότοπο» και γραφειοκράτη) και, αφετέρου, τον δημόσιο κατήγορο, ο οποίος συνεχώς, «χωρίς συμπόνια», προσκόμιζε στοιχεία της ενοχής του Άιχμαν, και αυτή τον έβλεπε σαν άσπλαχνο, «βαρετό» και μάλλον αμόρφωτο. Και συμπλήρωνε –με προφανή πρόθεση– πως πιθανώς (sic) δεν γνωρίζει καμία γλώσσα. Δεν ερευνήσαμε αν γνώριζε κάποια ξένη γλώσσα ο Άιχμαν, ερευνήσαμε όμως πόσες γνώριζε ο Χάουσνερ: εκτός από Εβραϊκά, γνώριζε Ρωσικά, Γερμανικά, Αγγλικά και πιθανότατα Γίντις. Όσο, για τον περιφρονητικό χαρακτηρισμό «τυπικός Εβραίος της Γαλικίας», σύμφωνα με το Dictionary of Israeli Slang του Ruvik Rosenthal: Γκαλιτσιάνερ [Galitzianer]: άνθρωπος μηχανορράφος και παλαιάς κοπής μικροκομματικός· «όλη τη χώρα τη διοικούσαν οι γκαλιτσιάνερ που ήταν χθαμαλοί (είχαν το ύψος του χόρτου), και γι’ αυτό σήμερα έχουμε τα μούτρα που έχουμε». Στους μετανάστες από τη Γαλικία προσέδιδαν στο παρελθόν μηχανορραφία και μικροκομματισμό.[1] Παραθέτουμε εδώ τις τρεις πρώτες φράσεις από την «χωρίς συμπόνια» (προς τον δήμιο;!) αγόρευση του Χάουσνερ ως δημοσίου κατηγόρου στη δίκη του Άιχμαν: «Στο βήμα όπου εγώ στέκομαι ενώπιόν σας, δικαστές του Ισραήλ, για να διατυπώσω την εισαγγελική πρόταση για τον Άντολφ Άιχμαν, δεν στέκομαι μόνος. Μαζί στέκονται εδώ, αυτή τη στιγμή, έξι εκατομμύρια κατήγοροι (...) Tο αίμα τους βρυχάται, όμως οι φωνές τους δεν μπορούν να ακουστούν. Θα είμαι, λοιπόν, για αυτούς το στόμα τους, και θα απαγγείλω εν ονόματί τους αυτό το φοβερό κατηγορητήριο». [1] Ευχαριστώ πολύ τον Ιακώβ Σιμπή για την επισήμανση και τη μετάφραση από τα εβραϊκά (Keter Books, Jerusalem 42006, p. 69 [Hebrew]) link

Η Χάνα Άρεντ και ο «Γκαλιτσιάνερ»

Σύνδεση