Θεόδωρος Γεωργιλαδάκης - Teodoro Fischetti

Πέθανε σε ηλικία 87 ετών, στις 19 Ιουνίου, στη Μόδενα της Ιταλίας ο Θεόδωρος Γεωργιλαδάκης, άλλως Teodoro Fischetti. Άγνωστος στους πολλούς, εκτός Χανίων, υπήρξε ένας εξαιρετικός εκδότης παλαιών βιβλίων τα οποία με ιδιαίτερη καλλιτεχνική διάθεση αναπαρήγε αναστατικά. Επίσης ανατύπωνε και παλαιούς χάρτες της Κρήτης, την οποία αγαπούσε ιδιαίτερα. Ο βιολογικός πατέρας του ήταν ο μουσικοσυνθέτης Fischetti που συνέγραψε όπερες. Βρέθηκε κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Θεσσαλονίκη μαζί με την αδελφή του Maria, που εργαζόταν ως νοσοκόμα. Μαζί με μια κρητική φίλη της, την Περιθωράκη, εργάζονταν στο νοσοκομείο όπου υπηρετούσε και ο κρητικός χειρουργός Ευστράτιος Γεωργιλαδάκης. Ο Θεόδωρος είναι παιδί του γάμου του Fischetti με την Περιθωράκη. Αλλά και η Μαρία παντρεύτηκε τον Γεωργιλαδάκη. Μετά τον θάνατο των βιολογικών του γονέων το άτεκνο ζεύγος Γεωργιλαδάκη υιοθέτησε τον Θεόδωρο. Ο Ευστράτιος Γεωργιλαδάκης ήταν Χανιώτης, ιατρός και ιδιοκτήτης κλινικής στα Χανιά, βουλευτής των Φιλελευθέρων, συνεργάτης του Ελευθερίου Βενιζέλου, διετέλεσε μάλιστα και υπουργός. Ο ίδιος ο Θόδωρος θυμόταν τον Βενιζέλο να τον κρατά, παιδάκι, στα γόνατά του. Από νωρίς έδειξε το φιλοπερίεργο πνεύμα του. Τα χρόνια της εφηβείας του στη Κατοχή μαζί με φίλους του, μεταξύ των οποίων ο στενότερος Μίνως Ησυχάκης, έφτιαξαν ένα πρόχειρο ηλεκτρονικό Εργαστήριο: μάζευαν από εγκαταλειμμένα άχρηστα όπλα και αεροπλάνα που είχαν καταρριφθεί στοιχεία με τα οποία κατασκεύαζαν συσκευές, πομπούς. Μάλιστα είναι οι πρώτοι που λειτούργησαν ραδιοφωνικό σταθμό στα Χανιά που αργότερα περιήλθε στην ιδιοκτησία του Δήμου. Ο ίδιος και οι φίλοι του, η παρέα του, κατεχόταν από θαυμασμό για την επιστήμη και ακολουθούσε τα διδάγματα του Διαφωτισμού. Αργότερα ο Θόδωρος έμεινε στην Ιταλία σπουδάζοντας κατά καιρούς διάφορες επιστήμες, με αποτέλεσμα να έχει εγκυκλοπαιδικές γνώσεις σε κλάδους όπως η Γεωλογία, η Ψυχολογία, η Φυσική και η Ιστορία. Όμως το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του σύντομα τράβηξαν τα παλαιά βιβλία και οι χάρτες και αφιέρωσε στον τομέα αυτόν την ζωή του ως εκδότης, ιδιοκτήτης του οίκου Memor της Μόδενας. Πραγματοποίησε μεγάλης αξίας εκδόσεις: την Turcograecia του Μαρτίνου Κρούσιου (1584), το βιβλίο των 557 σελίδων, που αποτελεί σημαντική επανέκδοση αλλά και κόσμημα βιβλιοδεσίας και έχει το πλήρες κείμενο με την ορθή τοποθέτηση των σελίδων αφού η αναστατική εκτύπωση προήλθε από πολλά αντίτυπα δεμένα με τις σελίδες συνήθως όχι σε ορθή διάταξη. Άλλα έργα από τον οίκο Memor που είχε ιδρύσει ο Θόδωρος είναι το δίτομο Creta Sacra του Ενετού συγκλητικού Flaminio Corner (1755), το Il Regno Tutto di Candia του συγγραφέα και καλλιτέχνη Marco Boschini (1651) κ.ά. Ο Γεωργιλαδάκης τύπωνε περί τα 2.500 αντίτυπα, πωλούσε σε αμερικανικά πανεπιστήμια καμιά 300αριά που εκάλυπταν τα έξοδά του και τα υπόλοιπα τα χάριζε σε φίλους και ομοϊδεάτες. Όταν το Ιταλικό κράτος θέλησε να τον φορολογήσει έπαυσε να εκδίδει. Έτσι διέκοψε την έκδοση των παλαιών χαρτών της Κρήτης, την οποία προόριζε να απαρτίσει ένα πλήρες corpus της χαρτογραφίας της μεγαλονήσου. Πρόλαβε όμως να τυπώσει αν όχι το σύνολο όσων λογάριαζε, πάντως μεγάλο μέρος των χαρτών της Κρήτης από την Βενετοκρατία και υστερότερα. Ωστόσο το σχέδιο έμεινε ημιτελές· ούτε συμπληρώθηκε από Ευρετήριο με τα τοπωνύμια που θα συνέτασσε ο φίλος του Μίνως Ησυχάκης. Το εκδοτικό έργο του Θεόδωρου Γεωργιλαδάκη-Fischetti είναι μεγάλης σημασίας για τις κρητολογικές και τις νεοελληνικές σπουδές, εφόσον καθιστά προσιτά σημαντικά έργα από τον 16ο αιώνα και μετά, τα οποία είναι δυσεύρετα ακόμα και σε μεγάλες ξένες βιβλιοθήκες. Ο Γεωργιλαδάκης ήταν και ελευθεροτέκτων και ανέβηκε ψηλά στην ιεραρχία όντας επιθεωρητής ενός σημαντικού τμήματος της βόρειας Ιταλίας. Διατηρούσε μεγάλο ενδιαφέρον για την ιστορία του ελευθεροτεκτονισμού στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στον ελληνικό χώρο και αναζητούσε βιβλία με τα οποία εμπλούτιζε βιβλιοθήκες Στοών στην Ιταλία. Τον χειμώνα διέμενε στη Μόδενα με την οικογένειά του, την Ιταλίδα σύζυγό του Άννα και τις δυο κόρες τους. Γνώριζε με κάθε λεπτομέρεια την ιστορία της Μόδενας και των μνημείων της και αγαπούσε να ξεναγεί τους φίλους του στην πόλη και ιδιαίτερα στην βιβλιοθήκη και την πινακοθήκη Estense (όπου βρίσκεται και ένα περίφημο τρίπτυχο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου) και στον παλαιότατο καθεδρικό ναό του 12ου αιώνα. Τα καλοκαίρια κατέβαινε στην Κρήτη και έμενε σε παραθαλάσσιο σπίτι που του ανήκε στον Κάτω Γαλατά (όπως του ανήκε και το παλαιό κτίριο της κλινικής του πατέρα του). Η ψηλή και αεικίνητη φιγούρα του ξεχώριζε στον περίπατο στην παραλία με φόντο τη θάλασσα. Φέτος όμως δεν πρόλαβε να έρθει στην προσφιλή του Κρήτη και έμεινε για πάντα στη Μόδενα. Με την καλλιέργεια και τα ενδιαφέροντά του ήταν απολαυστικός συζητητής, πολύ κοινωνικός και πιστός φίλος. Ευπροσήγορος, φιλόξενος και γενναιόδωρος, με καλούς τρόπους, ήταν ένας ευγενής παλαιών εποχών, από εκείνους που σήμερα αποτελούν είδος υπό εξαφάνιση.

Θεόδωρος Γεωργιλαδάκης - Teodoro Fischetti

Σύνδεση