Νικόλαος Χ. Κονομῆς

Ὁ Νικόλαος Κονομῆς[1] εἶναι μία πολυσχιδὴς επιστημονικὴ προσωπικότητα, ποὺ διαδραμάτισε σημαντικότατο ρόλο στὰ πανεπιστημιακὰ πράγματα τῆς χώρας μας ἀλλὰ καὶ τῆς Κύπρου, καθὼς καὶ στὰ τεκταινόμενα τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, Τακτικὸ Μέλος τῆς ὁποίας εἶναι ἀπὸ τὸ 1990. Γεννημένος στὶς 22 Σεπτεμβρίου 1922 στὴ Μόρφου τῆς πολύπαθης Κύπρου, ἔκανε τὶς ἐγκύκλιες σπουδές του στὴ γενέτειρά του, μετὰ στὴν Ἑλληνικὴ Σχολὴ Μόρφου (ἕνα εἶδος ἡμιγυμνασίου), καὶ ἀκολούθως τὶς γυμνασιακὲς στὸ Παγκύπριο Γυμνάσιο. Ὁ δραστήριος καὶ ἀνεξάρτητος χαρακτήρας του τὸν ὤθησε ὥστε ἤδη ἀπὸ τὴν πέμπτη τάξη τοῦ Γυμνασίου νὰ γίνει μέλος σὲ μία μυστικὴ ἑλληνοκυπριακὴ ὀργάνωση ποὺ δροῦσε κατὰ τῶν Ἄγγλων. Μὲ τὴν κήρυξη τοῦ Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου προσπάθησε ἀνεπιτυχῶς νὰ καταγαγεῖ στρατιώτης, ὅπως ἀτελέσφορη ὑπῆρξε καὶ ἡ ἀπόπειρά του νὰ ἐνταχθεῖ στὸ σῶμα τῶν Κυπρίων, τὸ ὁποῖο ὀργάνωναν οἱ Ἄγγλοι μὲ σκοπὸ ρίξουν στρατιῶτες μὲ ἀλεξίπτωτο στὴν Ἑλλάδα γιὰ νὰ δράσουν κατὰ τῶν Γερμανῶν. Τὸ 1945 ἀποφάσισε νὰ σπουδάσει Φιλολογία στὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν. Ἔτσι τὸν Δεκέμβριο τοῦ ἴδιου ἔτους ἀναχώρησε ἀπὸ τὴν Κύπρο μὲ τουρκικὸ πλοῖο τῆς γραμμῆς καὶ ὕστερα ἀπὸ ἕνα περιπετειῶδες ταξίδι (τὸ πλοῖο προσέγγισε διαδοχικὰ τὴ Βηρυτό, τὴ Χάϊφα, τὸ Πόρτ Σάϊντ καὶ τὴν Ἀλεξάνδρεια), τελικὰ ἀποβιβάσθηκε στὸν Πειραιᾶ τὴν παραμονὴ τῶν Χριστουγέννων. Στὴν Ἀθήνα βρῆκε τὸν συγχωριανό του Λουκῆ Ἀκρίτα, μὲ τὸν ὁποῖον στὴ συνέχεια συναντοῦνταν σχεδὸν καθημερινὰ –καθὼς τὸ Πανεπιστήμιο δὲν λειτουργοῦσε– καὶ μέσῳ αὐτοῦ ἔκανε σημαντικὲς γνωριμίες, ὅπως μὲ τὸν καθηγητὴ τοῦ Πανεπιστημίου καὶ Ἀκαδημαϊκὸ Κ. Ἄμαντο, τὸν Ἀ. Πεπονῆ, τὸν Ν. Βρεττᾶκο, τὸν Λ. Παπαστράτο, τὸν Γρ. Ξενόπουλο, τὸν Κόκκα, ἐκδότη τῆς ἐφημερίδας Ἐλευθερία, ἀρκετοὺς μελετητὲς τοῦ Ἱστορικοῦ Λεξικοῦ τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, καὶ τὸν τότε διευθυντὴ τῆς Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης Φωτιάδη. Γενικὰ ἡ γνωριμία του μὲ τὸν Ἄμαντο ὑπῆρξε ἰδιαιτέρως σημαντική, ἐπειδὴ αὐτὸς ὄχι μόνο τοῦ συμπαραστάθηκε κατὰ τὸ πρῶτο δύσκολο διάστημα τῆς ἐγκαταστάσεώς του στὴν Ἀθήνα, ἀλλὰ καὶ τὸν περιέβαλε μὲ τὴν εὔνοιά του, φροντίζοντάς τον καθ᾽ ὅλη τὴ διάρκεια τῶν σπουδῶν του. Γενικὰ ὁ Κονομῆς ὠφελήθηκε πολὺ ἀπὸ τὶς συναντήσεις του μὲ τὸν Ἄμαντο, οἱ ὁποῖες πραγματοποιοῦνταν σχεδὸν κάθε ἑβδομάδα, μὲ συχνὲς προσκλήσεις στὴν οἰκία τοῦ καθηγητῆ, καὶ σύντομες ἐκδρομὲς μαζί του στὸ Φάληρο καὶ στὸ Κεφαλάρι τῆς Κηφισιᾶς. Μόνο στὴν ἀρχὴ Ἀπριλίου τοῦ 1946 οἱ συνθῆκες ἐπέτρεψαν τὴν ἐγγραφὴ τοῦ Κονομῆ στὸ Πανεπιστήμιο. Ἐξ αἰτίας ὅμως τοῦ ἐλαχίστου χρόνου ποὺ ἀπέμεινε μέχρι τὸ τέλος τοῦ πανεπιστημιακοῦ ἔτους, ἡ Φιλοσοφικὴ Σχολὴ ἀποφάσισε ὅτι τὸ ἔτος ἐκεῖνο χάθηκε, καὶ οἱ σπουδὲς θὰ ἄρχιζαν ἀπὸ τὸ ἑπόμενο. Τελικὰ ὁ τότε Ὑπουργὸς Παιδείας, ἔχοντας ἀντίθετη ἄποψη, ἀπαίτησε νὰ διεξαχθοῦν οἱ ἐξετάσεις. Ὕστερα ἀπὸ κάποιες περιπέτειες κατὰ τὴ διάρκεια τῶν σπουδῶν του ἀλλὰ καὶ τὴ δημιουργία φιλικῶν σχέσεων μὲ μερικοὺς ἀπὸ τοὺς καθηγητές του, τὸν Ἰούνιο τοῦ 1950 ὁ Κονομῆς περάτωσε τὴ φοίτησή του μὲ ἐξαιρετικὴ ἐπιτυχία, καί, ἀφοῦ ἐπέστρεψε στὴν Κύπρο, κατὰ τὰ ἑπόμενα δύο ἔτη (1950-1952) δίδαξε φιλολογικὰ μαθήματα στὸ Παγκύπριο Γυμνάσιο. Κατὰ τὴν παραμονή του στὴν Ὀξφόρδη, ὅπου μετέβη τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1954 ὡς ὑπότροφος τοῦ Ι.Κ.Υ., ὠφελήθηκε ἀπὸ τὴν προσωπικὴ γνωριμία, τὴν ἐπιστημονικὴ μεθοδολογία καὶ τὸ συγγραφικὸ ἔργο μεγάλων καθηγητῶν οἱ ὁποῖοι τὰ χρόνια ἐκεῖνα δίδασκαν στὴν Ὀξφόρδη, κυρίως Γερμανοεβραῖοι ποὺ εἶχαν ἀναγκασθεῖ νὰ ἐγκαταλείψουν τὶς θέσεις τους σὲ Πανεπιστήμια τῆς ναζιστικῆς Γερμανίας. Μεταξὺ αὐτῶν ἦταν ο Πάουλ Γιάκομπσταλ (Paul Jacobsthal), εἰδικὸς στὴν κελτικὴ Ἀρχαιολογία, ὁ Φέλιξ Γιακόμπυ (Felix Jacoby), ἐκδότης καὶ σχολιαστὴς τῶν ἀποσπασμάτων τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων ἱστορικῶν, ὁ Ἔντουαρντ Φραῖνκελ (Eduard Fraenkel), ὁ Πάουλ Μάας (Paul Maas), κλασικὸς φιλόλογος καὶ ἐκδότης τοῦ Καλλιμάχου, ὁ Ροῦντολφ Πφάιφερ (Rudolf Pfeiffer – ὁ Πφάιφερ δὲν ἦταν Ἑβραῖος, ἑβραϊκῆς καταγωγῆς ὅμως ἦταν ἡ σύζυγός του), ὁ Οὑγγροεβραῖος Στέφαν Βάϊνστοκ (Stefan Weinstock) καὶ κυρίως ὁ, Σκωτσέζος τὴν καταγωγή, σοφὸς καθηγητὴς τῆς Ἀρχαιολογίας Σὲρ Τζὼν Μπήζλυ (Sir John Beazley). Ὅπως τονίζει ὁ Κονομῆς, «οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ μοῦ προξένησαν μεγάλη ἐντύπωση γιὰ τὴν ἀφοσίωσή τους στὴν ἐπιστήμη καὶ τὴ μεγάλη καὶ μεθοδικὴ ἐργατικότητά τους. Τοὺς εἶχα πάντα στὸν νοῦ μου». Ἡ σύνδεση τοῦ Κονομῆ μὲ τὴν οἰκογένεια Μπήζλυ ὑπῆρξε ἰδιαίτερα οἰκεία, διατηρήθηκε ἀμείωτη καὶ δὲν ἀτόνησε οὔτε κατὰ τὴν ἀπουσία τοῦ Κονομῆ ἀπὸ τὴν Ἀγγλία (ἀπὸ τὸ 1958) γιὰ νὰ διδάξει στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Κέηπ Τάουν. Ἔτσι ὅταν τὸ 1963 ὁ Κονομῆς ἐπέστρεψε στὴν Ἀγγλία, γιὰ ἐπιστημονικοὺς λόγους, τὸ ζεῦγος Μπήζλυ (Beazley) ἀντέδρασε ἔντονα γιὰ τὴ συνάντησή του πρῶτα στὸ Καῖμπριτζ μὲ τὴν οἰκογένεια Παίητζ (Page), καὶ ὕστερα ἀπὸ σχετικὴ ἐπιστολικὴ πρόσκληση τῆς κυρίας Μπήζλυ φιλοξενήθηκε γιὰ τρεῖς ἡμέρες στὴν οἰκία τους. Ἀπὸ τὸ Πανεπιστήμιο τῆς Ὀξφόρδης, ὕστερα ἀπὸ φοίτηση δύο ἐτῶν, ὁ Κονομῆς ἔλαβε τὸ 1956 τὸν τίτλο Bachelor of Literature. Ὡστόσο ἡ στενότερη ἐπιστημονικὴ ἐπαφὴ καὶ συνεργασία τοῦ Κονομῆ ἦταν ἐκείνη ποὺ ἀνέπτυξε μὲ τὸν διάσημο καθηγητὴ τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Καῖμπριτζ Σὲρ Ντένυς Παίητζ (Sir Denys Page). Ὁ Παίητζ ἔδειξε ἀμέριστο ἐνδιαφέρον γιὰ τὶς σπουδές του καὶ τὸν βοήθησε ὅσο κανεὶς ἄλλος στὴ σταδιοδρομία του. Ὁ Κονομῆς παρακολούθησε τὶς παραδόσεις τοῦ Παίητζ γιὰ τὴν ἀρχαϊκὴ λυρικὴ ποίηση τῶν Ἑλλήνων, καὶ στὸ Καῖμπριτζ ἐργάσθηκε ἐντατικὰ γιὰ τὴ συγγραφὴ τῆς διδακτορικῆς διατριβῆς του (Οἱ δόχμιοι παρ᾽ Αἰσχύλῳ καὶ Σοφοκλεῖ), τὴν ὁποία τὸ 1958 ὑπέβαλε στὴ Φιλοσοφικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν. Κατὰ τὴ διαδικασία τῆς ἐγκρίσεώς της, τὸ 1961, συνέβησαν κάποιες ἀτυχεῖς μεροληπτικὲς ἐπεμβάσεις ἀπὸ ὁρισμένους καθηγητές (Μαρινᾶτο, Στ. Κορρὲ κ.ἄ.), οἱ ὁποῖοι ζήτησαν νὰ ματαιωθεῖ ἡ ὅλη ἡ διαδικασία, μὲ τὸ αἰτιολογικὸ ὅτι ἡ διατριβὴ ἔπρεπε νὰ ὑποβληθεῖ ἐκεῖ ὅπου ἐκπονήθηκε, ἀντιρρήσεις ποὺ ὅμως ἀντικρούσθηκαν μὲ τὴν ἀποτελεσματικὴ παρέμβαση τῶν καθηγητῶν Κ. Βουρβέρη, Ἰω. Καλιτσουνάκη καὶ κυρίως τοῦ Γ. Κουρμούλη. Τελικὰ τὸ 1962 ὁ Κονομῆς ἀναγορεύθηκε μὲ βαθμὸ «Ἄριστα» διδάκτωρ τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς. Ἤδη ἀπὸ τὸ 1958 ὁ Κονομῆς δίδασκε στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Κέηπ Τάουν ὡς ὑφηγητὴς τῶν Κλασικῶν Γλωσσῶν, μέχρι τὸ 1965, ὁπότε ἐξελέγη παμψηφεὶ Τακτικὸς Καθηγητὴς τῆς Β´ Τακτικῆς Ἕδρας τῆς Κλασικῆς Φιλολογίας τοῦ νεοσυστάτου Πανεπιστημίου Ἰωαννίνων. Στὰ Ἰωάννινα ἡ ἀκάματη δραστηριότητά του βρῆκε διέξοδο σὲ ποικίλες διοικητικὲς καὶ ἐπιστημονικὲς δραστηριότητες, ὅπως ἡ ἀνάληψη τοῦ ἀξιώματος τοῦ Κοσμήτορα (1968/1969), ἡ ὀργάνωση τῶν Σπουδαστηρίων τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς, καὶ γενικὰ ἡ εὔρυθμη λειτουργία τοῦ νέου αὐτοῦ Πανεπιστημίου, ἐνῶ, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν δημοσίευση ποικίλων μικρῶν μελετημάτων, ἐργάσθηκε γιὰ τὴν ἔκδοση τῶν ρητόρων Λυκούργου καὶ Δεινάρχου. Ἡ σχετικὴ ἐνασχόληση συνεχίσθηκε καὶ ἀργότερα, ὅταν τὸ 1968 μετακλήθηκε στὸ Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ὁπότε καὶ ἐκδόθηκαν ὁ Λυκοῦργος τὸ 1970 καὶ ὁ Δείναρχος τὸ 1975 στὴν περίφημη σειρὰ Τόϋμπνερ (Teubner) τῆς Λειψίας. Δυστυχῶς ἡ συλλογὴ τῶν ἀποσπασμάτων τῶν ἐλασσόνων Ἀττικῶν ρητόρων, στὴν ὁποία ὁ Κονομῆς ἐργαζόταν ταυτόχρονα μὲ τὴν ἑτοιμασία τῶν δύο παραπάνω ἐκδόσεων, ὄχι μόνο δὲν περατώθηκε ἀλλὰ δυστυχῶς ἀπωλέσθηκε. Ὡστόσο ἡ παραμονὴ τοῦ Κονομῆ στὰ Ἰωάννινα δὲν ἦταν ἀνέφελη. Ἂν καί, ὕστερα ἀπὸ τὴν ἔκρυθμη κατάσταση ποὺ δημιουργήθηκε στὴ χώρα μὲ τὴν ἐπιβολὴ τοῦ καθεστῶτος τῆς 21ης Ἀπριλίου 1967, ἔμεινε στὰ Ἰωάννινα ἕνα μόνον ἔτος, εἶχε κάποιες περιπέτειες ἐξ αἰτίας τῶν συνθηκῶν ποὺ διαμορφώθηκαν στὸ Πανεπιστήμιο ἀλλὰ καὶ γενικότερα. Ἡ πρώτη ἐπέμβαση στὴν πανεπιστημιακὴ δραστηριότητά του ἐκδηλώθηκε, ὅταν μία ἐκπαιδευτικὴ ἐκδρομὴ σὲ ἀρχαιολογικοὺς χώρους τῆς Πελοποννήσου, συνοδοὶ τῆς ὁποίας ἦταν οἱ καθηγητὲς Ν. Κονομῆς, Ἰω. Καλλέρης καὶ Σ. Δάκαρης, ματαιώθηκε μὲ ἐπέμβαση τῆς Ἀστυνομίας. Κατὰ τὸ τέλος ἐκείνου τοῦ πανεπιστημιακοῦ ἔτους ὁ τότε διοικητὴς Ἀσφαλείας ἔκρινε σκόπιμο νὰ διώξει γιὰ πολιτικοὺς λόγους κάποιους φοιτητὲς τοῦ Πανεπιστημίου Ἰωαννίνων, καθὼς καὶ τὸν καθηγητὴ Στ. Καρατζᾶ, ὁ ὁποῖος κατηγορήθηκε ὅτι πολιτικολογοῦσε κατὰ τὴ διάρκεια τῶν μαθημάτων του. Ἡ ὑπόθεση διήρκεσε μῆνες, καὶ στὴν ἀρχὴ τοῦ ἑπομένου πανεπιστημιακοῦ ἔτους ὁ ἀνακριτὴς ἀσχολήθηκε πάλι μὲ τὸ θέμα αὐτὸ καὶ ἔκρινε σκόπιμο νὰ καλέσει ὡς μάρτυρα καὶ τὸν Κονομῆ, ποὺ τότε βρέθηκε σὲ ἰδιαίτερα δύσκολη θέση· γιατί, ἂν καὶ δὲν συμφωνοῦσε μὲ τὶς πολιτικὲς ἀπόψεις τοῦ Καρατζᾶ, δὲν ἤθελε νὰ κατηγορήσει ἕναν, κατὰ τὰ ἄλλα, συμπαθῆ συνάδελφό του. Ἀναγκάσθηκε λοιπὸν νὰ πεῖ ψέματα στὸν ἀνακριτή, καὶ ὅπως γράφει ὁ ἴδιος, «ἦταν ἡ πρώτη καὶ τελευταία φορὰ στὴ ζωή μου ποὺ εἶπα ψέματα γιὰ νὰ τὸν σώσω, γιατὶ στὴν πραγματικότητα ὁ Καρατζᾶς μιλοῦσε σχεδὸν πάντοτε γιὰ πολιτικὰ καὶ καταφερόταν ἐναντίον τῆς δεξιᾶς καὶ τῆς δικτατορίας». Ἀλλὰ ἡ παραμονὴ τοῦ Κονομῆ στὰ Ἰωάννινα σημαδεύθηκε καὶ ἀπὸ ἄλλες ἐπεμβάσεις τῆς Ἀστυνομίας καὶ τῆς Ἀσφαλείας στὸ ἔργο του ἐξ αἰτίας τοῦ ἀνυποχώρητου χαρακτῆρα του κατὰ τὴν ἄσκηση τῶν πανεπιστημιακῶν καθηκόντων του καὶ τῆς ἀρνήσεώς του γιὰ ὁποιαδήποτε συνεργασία ποὺ θὰ ἐπέτρεπε τὴν ἀνάμειξη κρατικῶν ὑπηρεσιῶν στὶς ἀποφάσεις καὶ τὴ λειτουργία τῆς Φιλοσοφικῆς. Ἐπιλεκτικὰ σημειώνω τὶς ἄμεσες καὶ ἔντονες ἀντιδράσεις του ὥστε νὰ μὴν ἰσχύσει ἡ κυβερνητικὴ ἀπόφαση νὰ ἀπομακρυνθοῦν ἀπὸ τὶς Βιβλιοθῆκες τοῦ Πανεπιστημίου «τὰ βιβλία τὰ ὁποῖα ... ἦσαν ἀκατάλληλα ἢ ἐπικίνδυνα» (κατὰ τὴν ἄποψη τῶν τότε κρατούντων), ἢ νὰ μὴν ἀλλοιωθοῦν ἀποφάσεις, ὅπως ἐκείνη νὰ τιμηθεῖ ἡ μνήμη τοῦ τότε ἀποθανόντος Γ. Παπανδρέου, ἢ νὰ ματαιωθοῦν ἐπεμβάσεις κατὰ τὴ διεξαγωγὴ τῶν ἐξετάσεων (ὥστε νὰ εὐνοηθοῦν κάποιοι συνεργάτες τοῦ καθεστῶτος). Οἱ ταλαιπωρίες του Κονομῆ συνεχίσθηκαν καὶ ὅταν τὸ 1968 μετακλήθηκε στὴ Φιλοσοφικὴ Σχολὴ τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ὡς Καθηγητὴς τῆς Α´ Τακτικῆς Ἕδρας τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας καὶ Φιλολογίας. Ὅπως σημειώνει ὁ ἴδιος, «ἡ Ἐπιτροπὴ Νομιμοφροσύνης τοῦ Α.Π.Θ. δὲν μοῦ ἐξέδιδε πιστοποιητικὸ κοινωνικῶν φρονημάτων ἐξαιτίας τῆς σύγκρουσής μου μὲ τὸν διοικητὴ Ἀσφαλείας Ἰωαννίνων», καὶ ἔτσι ἡ μετακίνησή του στὴ Θεσσαλονίκη καθυστέρησε ἐπὶ ἀρκετοὺς μῆνες. Στὴ Θεσσαλονίκη ὁ Κονομῆς συνέχισε τὴν ἴδια ἐντατικὴ δραστηριότητά του. Φυσικὰ οὔτε καὶ ἐδῶ ἐπέτρεψε τὴν ἀνάμειξη στὸ πανεπιστημιακὸ ἔργο ἐξωγενῶν παραγόντων, ἀποτρέποντας μάλιστα, ἤδη σχεδὸν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ἀναλήψεως τῶν καθηκόντων του, τὴ μετάκληση καθηγητοῦ, ἡ ὁποία ἦταν ἐπιθυμία (!) «τοῦ Προέδρου τῆς Κυβερνήσεως». Συνεχίζοντας τὴν προσφορὰ τῶν ὑπηρεσιῶν του πρὸς τὴ Φιλοσοφικὴ Σχολὴ καὶ ἀργότερα πρὸς τὸ Τμῆμα Φιλολογίας, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ διδακτικὸ καὶ ἐρευνητικὸ ἔργο του, ἀνέλαβε τὴ διεύθυνση καὶ ὀργάνωση τοῦ Σπουδαστηρίου Κλασικῆς Φιλολογίας, τὸ ὁποῖο σήμερα ἀποτελεῖ ἕνα ἀπὸ τὰ ἀρτιότερα, ἂν ὄχι τὸ ἀρτιότερο, εἰδικὸ Σπουδαστήριο γιὰ τὴν Κλασικὴ Φιλολογία, καὶ μάλιστα ὄχι μόνο στὴν Ἑλλάδα. Ἐπίσης ὑπηρέτησε ὡς Συγκλητικός (1971-1972), ὡς Κοσμήτορας τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς (1973-1974), καὶ τέλος ὡς Ἀντιπρύτανης, Πρύτανης καὶ Προπρύτανης τοῦ Α.Π.Θ. (1977-1980), ἀφήνοντας ἔργο ποὺ ἐπαινέθηκε ἀκόμη καὶ ἀπὸ συναδέλφους οἱ ὁποῖοι δὲν συμφωνοῦσαν μαζί του πολιτικά. Τὸ 1989 ἔληξε ἡ πανεπιστημιακὴ σταδιοδρομία του, ὄχι ὅμως καὶ ἡ ἐρευνητικὴ καὶ ἡ συγγραφική, καὶ ἀπὸ τὸ 1991, μὲ ἀπόφαση τῆς Συγκλήτου, εἶναι Ὁμότιμος Καθηγητὴς τοῦ Α.Π.Θ. Ὡς πανεπιστημιακὸς καθηγητὴς εἶχε πλῆθος μαθητῶν, ἀρκετοὶ ἀπὸ τοὺς ὁποίους διακρίθηκαν στὴν ἔρευνα καὶ κατέλαβαν πανεπιστημιακὲς θέσεις· μὲ μερικοὺς μάλιστα ἀπὸ αὐτοὺς ὁ σύνδεσμος δασκάλου-μαθητῆ ὑπῆρξε ἰδιαίτερα στενὸς καὶ διατηρεῖται ἀδιατάρακτος καὶ ἀπαραμείωτος μέχρι σήμερα. Τὸ 1990 ὁ Κονομῆς ἐξελέγη Τακτικὸ μέλος τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν στὴν Τάξη Γραμμάτων καὶ Καλῶν Τεχνῶν, θέση ἀπὸ τὴν ὁποία ἀγωνίζεται γιὰ τήν, σὲ ὅλους τοὺς τομεῖς, βελτίωση τοῦ ἀνωτάτου αὐτοῦ Ἱδρύματος τῆς χώρας. Ἀκαταπόνητος, ἔχει κάνει ἀπὸ τοῦ βήματος τῆς Ἀκαδημίας σειρὰ πρωτοτύπων ἀνακοινώσεων, ἔχει παρουσιάσει ἔργα διαφόρων μελετητῶν, ἔχει εἰσηγηθεῖ τὴν ἀπόδοση τιμητικῶν διακρίσεων σὲ ξένους διαπρεπεῖς ἐπιστήμονες καὶ ἔχει ἐργασθεῖ ἀόκνως γιὰ τὴ βελτίωση καὶ προαγωγὴ τῆς ἔρευνας τοῦ Κέντρου Ἐρεύνης τῆς Ἑλληνικῆς καὶ Λατινικῆς Γραμματείας, τοῦ ὁποίου ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν διετέλεσε Πρόεδρος τῆς Ἐφορευτικῆς Ἐπιτροπῆς. Ἀπὸ τὶς ὑπόλοιπες δραστηριότητες τοῦ Κονομῆ πρέπει νὰ μνημονευθεῖ ὁπωσδήποτε ἡ ἀνάληψη, ἐπὶ δύο ἔτη (1980-1982), τῶν καθηκόντων τοῦ Ὑπουργοῦ Παιδείας καὶ Πολιτισμοῦ τῆς ἰδιαίτερης πατρίδας του, τῆς Κύπρου, ὅπου ἐπίσης ἐργάσθηκε ψυχῇ τε καὶ σώματι, καὶ ἐπίσης ἡ συμμετοχή του (1988-1990) τόσο στὴν Προπαρασκευαστικὴ Ἐπιτροπὴ γιὰ τὴν ἵδρυση τοῦ Πανεπιστημίου Κύπρου, ὅσο καὶ στὴ Διοικοῦσα Ἐπιτροπή του (1990-1995). Εἶναι περιττό μᾶλλον νὰ σημειώσω ὅτι μία πληθωρικὴ προσωπικότητα, ὅπως ὁ Ν. Κονομῆς, εἶχε πολλὰ καὶ ποικίλα ἐνδιαφέροντα καὶ ἦταν πάντοτε διαθέσιμος νὰ προσφέρει τὶς γνώσεις καὶ τὶς ὑπηρεσίες του, ὅπου τοῦ ἐζητεῖτο. Γι᾽ αὐτὸ συμμετεῖχε καὶ σὲ πολλὲς ἐπιτροπὲς καὶ συμβούλια, ἡ ἀπαρίθμηση τῶν ὁποίων ἐδῶ περιττεύει. Τὸ πλούσιο συγγραφικὸ ἔργο τοῦ Ν. Κονομῆ ἀποτελεῖται ἀπὸ ἀρκετὲς αὐτοτελεῖς μονογραφίες, πολλὰ ἄρθρα, βιβλιοκρισίες καὶ βιβλιοπαρουσιάσεις, ὅλα αὐτὰ δημοσιευμένα σὲ διεθνοῦς κύρους ἐπιστημονικὰ περιοδικὰ ἢ σὲ συλλογικοὺς ἢ τιμητικοὺς τόμους ἢ πρακτικὰ συνεδρίων, ἐνῶ τὰ ἐπιστημονικὰ ἐνδιαφέροντά του ἀφοροῦν τὴν κλασικὴ Φιλολογία (ἀρχαία ἑλληνικὴ καὶ λατινική), τὴ μεσαιωνικὴ ἑλληνικὴ γραμματεία, τὴ Γλωσσολογία (κυρίως τὴν κυπριακή), τὴ Λαογραφία (ἐπίσης τὴν κυπριακή) κτλ., τομεῖς στοὺς ὁποίους παρουσίασε ἐξαιρετικὲς συμβολές. Ἐπίσης ἔχει συγγράψει βιβλία ὡς βοηθήματα γιὰ τοὺς φοιτητές, καὶ ἔχει μεταφράσει ξενόγλωσσα βιβλία. Γιὰ τὸ σημαντικότατο ἔργο του ἔχει τιμηθεῖ ἀπὸ ξένα Πανεπιστήμια καὶ Ἀκαδημίες. Στὸν ἀγαπητό μου Δάσκαλο εὔχομαι μία ἀκόμη φορά, μὲ τὴν εὐκαιρία τοῦ σημειώματος αὐτοῦ, νὰ συνεχίσει νὰ ἔχει τὸν βίον ὑγιᾶ, ἄλυπον, ἠδὲ ἔτι πολυχρονιώτερον. [1] Γιὰ τὴν βιοεργογραφία τοῦ καθηγ. Ν. Κονομῆ βλ. καὶ Αἰμ. Δ. Μαυρουδῆς, «Ν. Χ. Κονομῆς», στὸν τόμο: Αἰμ. Δ. Μαυρουδῆς - Ἀ. Β. Ρεγκᾶκος (ἐπιμ.), Ἔτος ἦλθε περιπλομένων ἐνιαυτῶν ἑκατοστόν ... Τιμητικὸς τόμος γιὰ τὸν Καθηγητὴ - Ἀκαδημαϊκὸ Ν. Χ. Κονομῆ, Ἀθῆναι, ΚΕΕΕΛΓ, 2023, σσ. 11-20.

Σύνδεση