1967. Η παγκόσμια Αριστερά και ο Πόλεμος των Έξι Ημερών

1. Ορισμός της «διεθνούς Αριστεράς» Για να αναλύσουμε τους τρόπους με τους οποίους επηρέασε ο Πόλεμος των Έξι Ημερών την άποψη της διεθνούς Αριστεράς για το Ισραήλ, είναι απαραίτητο να ορίσουμε κάποιες έννοιες. Το 1967, η φράση «διεθνής Αριστερά» αναφερόταν σε τέσσερα φαινόμενα: κατά πρώτον, στη Σοβιετική Ένωση, τους συμμάχους της από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και τα κομμουνιστικά κόμματα ανά τον κόσμο που περίμεναν καθοδήγηση από τη Μόσχα, κατά δεύτερον στη μαοϊκή Κίνα και τις μαοϊκές ομάδες που ενέπνευσε, κατά τρίτον στις αριστερές κυβερνήσεις και τα αριστερά κινήματα σε αυτό που τότε χαρακτηριζόταν «Tρίτος Kόσμος», και κατά τέταρτον στην παγκόσμια «Νέα Αριστερά», κυρίως στη Δυτική Ευρώπη, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ. Ως τα μέσα της δεκαετίας του 1950, τα πρώτα τρία ευρέα ρεύματα της διεθνούς Αριστεράς είχαν καταστήσει απόλυτα σαφή την εχθρότητά τους απέναντι στο Ισραήλ. Η Σοβιετική Ένωση και οι σύμμαχοί της είχαν αρχίσει να εξοπλίζουν τα αραβικά κράτη από τη δεκαετία του 1950. Η μαοϊκή Κίνα άνοιξε γραφείο της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) στο Πεκίνο το 1965. Οι «Αδέσμευτες» χώρες στον ΟΗΕ είχαν κατατάξει το Ισραήλ στη λάθος πλευρά του παγκόσμιου χάσματος μεταξύ ιμπεριαλισμού και αντι-ιμπεριαλισμού πολύ πριν τον πόλεμο. Για τα τρία αυτά ρεύματα, που αποτελούσαν την πλειονότητα των ανθρώπων και των οργανώσεων της διεθνούς Αριστεράς, ο πόλεμος δεν άλλαξε τις απόψεις τους για το Ισραήλ. Τους παρείχε πιο πολύ την ευκαιρία να εκφράσουν δυναμικότερα παγιωμένες απόψεις και πολιτικές. Μόνο στους κόλπους της Νέας Αριστεράς της Ευρώπης και των ΗΠΑ ο πόλεμος συνδέθηκε με μια στροφή από την πρότερη αριστερή συμπόνια και στήριξη προς το Ισραήλ σε μια εποχή αντιπαλότητας η οποία διαρκεί έως σήμερα. Οι αντιδράσεις του κομμουνιστικού καθεστώτος της Ανατολικής Γερμανίας και της Νέας Αριστεράς στη Δυτική Γερμανία στον Πόλεμο των Έξι Ημερών αποτυπώνουν ξεκάθαρα αυτή την παγκόσμια εξέλιξη. 2. Η συνέχιση της αντι-ισραηλινής πολιτικής στην Ανατολική Γερμανία Τον Ιούνιο του 1967, η κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας, γνωστής ως Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας (στο εξής Ανατολική Γερμανία), κατέστησε σαφές ότι ήταν ένθερμη υποστηρίκτρια των αραβικών κρατών και ορκισμένη εχθρός του κράτους του Ισραήλ. Με την κίνηση αυτή, συμπλέοντας με τα μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας, η Ανατολική Γερμανία συνέχισε μια πολιτική που είχε ξεκινήσει το 1949. Στο πλαίσιο των «αντικοσμοπολίτικων εκκαθαρίσεων» στο ανατολικό μπλοκ από το 1949 ως το 1956, η ηγεσία της Ανατολικής Γερμανίας κατήγγειλε το Ισραήλ ως παρακλάδι του δυτικού, και ιδίως του αμερικανικού, ιμπεριαλισμού. Οι κομμουνιστές που θεωρούσαν ότι οι στενές σχέσεις με το Ισραήλ ήταν λογικό επακόλουθο του κομμουνιστικού αντιφασισμού εκδιώχθηκαν και καταγγέλθηκαν ως όργανο της διεθνούς σιωνιστικής και αμερικανικής συνωμοσίας. Οι εκκαθαρίσεις επαναπροσδιόρισαν την έννοια του αντιφασισμού στο ανατολικό μπλοκ. Όπως φάνηκε από τη στήριξη του υπουργού Εξωτερικών της ΕΣΣΔ Αντρέι Γκρομύκο στο σχέδιο διχοτόμησης που υιοθετήθηκε από τον ΟΗΕ το 1947, ο σοβιετικός αντιφασισμός κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια οδήγησαν σε μια σύντομη περίοδο σοβιετικού σιωνισμού και στήριξης προς ένα κράτος του Ισραήλ στην Παλαιστίνη. Κατά τη διάρκεια της δίκης του Σλάνσκυ στην Πράγα και μετέπειτα των εκκαθαρίσεων στο Ανατολικό Βερολίνο τον χειμώνα του 1952-53, ο Στάλιν και οι σταλινιστές έθεσαν τη γλώσσα του αντιφασισμού και του αντι-ιμπεριαλισμού στην υπηρεσία των επιθέσεων κατά του Σιωνισμού και του Ισραήλ. Η μεταστροφή από την αλληλεγγύη προς τους Εβραίους της Ευρώπης κατά τον πόλεμο στον μεταπολεμικό ανταγωνισμό απέναντι στον Σιωνισμό και το Ισραήλ ήταν ήδη τετελεσμένη, όπως φάνηκε από τις εκτελέσεις του Σλάνσκυ και δέκα άλλων στην Πράγα και τις συλλήψεις φιλοϊσραηλινών κομμουνιστών στο Ανατολικό Βερολίνο το 1952. Γκιλάντ Οφίρ, Πυροβολώντας στόχους, από την σειρά Necropolis, 1997. Η φωτογραφία απεικονίζει ένα από τα εγκαταλελειμμένα τζιπ Mercedes τα οποία κατέλαβε ο Ισραηλινός Στρατός από τους Άραβες κατά την διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών το 1967. Η γερμανική Mercedes παραπέμπει στην τύχη των Εβραίων κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Πινακοθήκη Tate, Λονδίνο. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, η Σοβιετική Ένωση και τα μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας έγιναν ο βασικός προμηθευτής του στρατού των αραβικών κρατών στον πόλεμο με το Ισραήλ. Σύμφωνα με αναφορές της CIA, η Ανατολική Γερμανία, με πληθυσμό μόλις 17 εκατομμυρίων ανθρώπων και πολύ μικρή βιομηχανία όπλων, παρέδωσε μόλις το 3% του στρατιωτικού εξοπλισμού του ανατολικού μπλοκ στη Μέση Ανατολή από τη δεκαετία του 1950 και του 1970. Ωστόσο, το γεγονός ότι μια γερμανική κυβέρνηση έστειλε σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα μετά το Ολοκαύτωμα έστω και μία σφαίρα σε κράτη και οργανώσεις που βρίσκονταν σε πόλεμο με το Ισραήλ αποτελούσε μια αξιοσημείωτη εξέλιξη που πολύ συχνά παραβλέπεται. Είναι πικρή ειρωνεία ότι αυτή η βοήθεια σε εκείνους που επιτίθεντο στο κράτος του Ισραήλ συντελέστηκε με λάβαρο τον αντιφασισμό. Επιπλέον, η κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας δεν σύναψε ποτέ διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ. Κατήγγειλε τις δυτικογερμανικές επανορθώσεις στους επιζώντες του Ολοκαυτώματος ως κυνική απόπειρα στήριξης της αποκατάστασης του δυτικογερμανικού καπιταλισμού. Σύμφωνα με την πολιτική της παγιωμένης εναντίωσης στο Ισραήλ και τη συστράτευση με τα αραβικά κράτη, η Ανατολική Γερμανία έστειλε όπλα στην Αίγυπτο, υπό την ηγεσία του Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσσερ, και στη Συρία υπό τη διακυβέρνηση του Μπάαθ, με επικεφαλής τον Χαφέζ αλ Άσαντ, από το 1970. Ως τις αρχές Απριλίου του 1967, η Ανατολική Γερμανία είχε στείλει είκοσι πολεμικά αεροσκάφη MiG-17F στην Αίγυπτο. Τον Ιούλιο, έστειλε άλλα τριάντα. Μόνο τον Ιούνιο του 1967, η Ανατολική Γερμανία παρέδωσε μεταξύ άλλων στην Αίγυπτο 35 σοβιετικά τεθωρακισμένα T-34/85, 5.000 Καλάσνικοφ 7,62 χιλιοστών με 600.000 σφαίρες, 6.000 Καλάσνικοφ MPi 41, 3.500 πιστόλια Καλάσνικοφ, καθώς και 11 εκατομμύρια σφαίρες των 7,62 χιλιοστών και πέντε εκατομμύρια φυσίγγια των 7,9 χιλιοστών. Η συνέχεια και το πάθος του αντισιωνισμού και της εναντίωσης της Ανατολικής Γερμανίας έναντι του Ισραήλ ήταν ολοφάνερα σε μια ομιλία του Βάλτερ Ούλμπριχτ, Γενικού Γραμματέα του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος Γερμανίας (του ΚΚ Ανατολικής Γερμανίας) και ηγέτη του καθεστώτος, στη Λιψία στις 15 Ιουνίου 1967. Ο Ούλμπριχτ καταφέρθηκε εναντίον του Ισραήλ και υποστήριξε τα αραβικά κράτη. Ισχυρίστηκε ότι το Ισραήλ δεν είχε αντιμετωπίσει καμία στρατιωτική απειλή πριν τον πόλεμο – παρά την καταπάτηση των συνόρων του Ισραήλ από αραβικά στρατεύματα, την απόφαση του Νάσσερ να κλείσει τα Στενά του Τιράν στα ισραηλινά πλοία, και τις φραστικές απειλές που ακούγονταν από τις αραβικές πρωτεύουσες τις εβδομάδες πριν τον πόλεμο ότι θα ρίξουν τους Εβραίους στη θάλασσα. Ο Ούλμπριχτ επέμενε ότι ο πόλεμος ήταν αποτέλεσμα της «παγκόσμιας στρατηγικής του αμερικανικού ιμπεριαλισμού» και του πρόθυμου οργάνου του, του Ισραήλ – ξανά παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ πολεμούσε κυρίως με όπλα από τη Γαλλία. Κατά τη διάρκεια του πολέμου η Σοβιετική Ένωση επέδειξε πρώτη φορά αυτό που ο αείμνηστος Ισραηλινός ιστορικός Ρόμπερτ Βάιστριχ ονόμασε «αντιστροφή του Ολοκαυτώματος», δηλαδή διατύπωσε την κατηγορία ότι το Ισραήλ φερόταν όπως η ναζιστική Γερμανία. Στα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη, ο πρέσβης της ΕΣΣΔ Γιάκοβ Μάλικ συνέκρινε την αιφνιδιαστική επίθεση του Ισραήλ που ξεκίνησε τον Πόλεμο των Έξι Ημερών με τον πόλεμο των Ναζί στο Ανατολικό Μέτωπο κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ούλμπριχτ έκανε τη δική του σύγκριση του Ισραήλ με τη ναζιστική Γερμανία. Αναφερόμενος στο ναζιστικό Προτεκτοράτο στην Τσεχοσλοβακία και το Γενικό Κυβερνείο της κατεχόμενης Πολωνίας, είπε ότι ο «κόσμος δεν γινόταν να δεχτεί πως ένα τέταρτο του αιώνα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το επιτιθέμενο Ισραήλ και οι άνθρωποι στα παρασκήνια (Hintermänner) θα σχηματίσουν ένα Προτεκτοράτο του Σινά ή ένα Γενικό Κυβερνείο της Ιορδανίας με σκοπό την ανανέωση της αποικιοκρατικής καταπίεσης των αραβικών λαών». Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, η συσχέτιση του Ισραήλ με τη ναζιστική Γερμανία παρέμενε διαχρονικό στοιχείο της κομμουνιστικής, αραβικής, παλαιστινιακής, δυτικογερμανικής και δυτικοευρωπαϊκής αριστερής αντι-ισραηλινής προπαγάνδας. Όμως η κομμουνιστική προπαγάνδα του Ψυχρού Πολέμου από τη δεκαετία του 1960 ως το 1989 δεν έμεινε στις κατηγορίες ότι ο Ισραήλ ήταν μέρος του ιμπεριαλιστικού συστήματος. Για τη Σοβιετική Ένωση και τους συμμάχους της, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Γερμανίας, οι φραστικές επιθέσεις στο Ισραήλ και η στήριξη όσων του επιτίθεντο στρατιωτικά έγιναν ουσιώδεις πτυχές της νέας έννοιας του αντιφασισμού. Ο Πόλεμος των Έξι Ημερών δεν άλλαξε την άποψη της Ανατολικής Γερμανίας για το Ισραήλ. Ωστόσο, η κλιμάκωση της διπλωματικής, προπαγανδιστικής και στρατιωτικής στήριξης των αραβικών κρατών κατά τη διάρκεια του πολέμου εκ μέρους του κομμουνιστικού καθεστώτος έθεσε τα θεμέλια για μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες στην εξωτερική πολιτική της τεσσαρακονταετούς ιστορίας του. Προήγαγε τον μετασχηματισμό της Ανατολικής Γερμανίας από απομονωμένη, μισητή δικτατορία σε δημοφιλές καθεστώς με ευρεία στήριξη σε έναν αυξανόμενο αριθμό κρατών που εμπνέονταν από τον αριστερό εθνικισμό, οδηγώντας στην απόφαση του Ιράκ, της Συρίας, της Αιγύπτου και του Σουδάν να εγκαθιδρύσουν διπλωματικές σχέσεις μαζί της. Προηγούμενα, οι χώρες εκτός του ανατολικού μπλοκ είχαν αποφύγει να το κάνουν ενόψει του «δόγματος Χόλσταϊν» (Hallstein-Doktrin) της Δυτικής Γερμανίας, η οποία απειλούσε με διακοπή διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων όποιο κράτος την αναγνώριζε [την Ανατολική Γερμανία]. Σε όλα τα ανακοινωθέντα που συνόδευαν την εγκαθίδρυση των διπλωματικών σχέσεων, η Ανατολική Γερμανία συμφωνούσε με τους νέους εταίρους της ότι το Ισραήλ ήταν ένα ρατσιστικό, ιμπεριαλιστικό και επιθετικό κράτος. Η μαρξιστική-λενινιστική ιδεολογία και η συμβατική επιδίωξη του εθνικού συμφέροντος έγιναν αλληλοενισχυόμενοι παράγοντες. Το αντι-ισραηλινό χαρτί άνοιξε την πόρτα της διπλωματικής αναγνώρισης στη Μέση Ανατολή. Επίσης έθεσε τη Δυτική Γερμανία σε θέση άμυνας απέναντι στα αραβικά κράτη, τα οποία διέκοψαν τις διπλωματικές σχέσεις μαζί της όταν η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία εγκαθίδρυσε διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ το 1965. 3. Η Αριστερά της Δυτικής Γερμανίας μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών Σε αντίθεση με τη συνέχεια των αντι-ισραηλινών πολιτικών στην Ανατολική Γερμανία, η αλλαγή ήταν το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της αντίδρασης στον Πόλεμο των Έξι Ημερών στη Νέα Αριστερά της Δυτικής Γερμανίας. Ως τα τέλη της δεκαετίας του 1960, η συμπάθεια και η στήριξη του Ισραήλ αποτελούσαν καθοριστικό στοιχείο των αριστερών πολιτικών στη Δυτική Γερμανία. Η Σοσιαλιστική Γερμανική Φοιτητική Ένωση (SDS) υποστήριζε τις διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ και την πληρωμή αποζημιώσεων σε μεμονωμένους Εβραίους και στο Κράτος του Ισραήλ. Το 1957, η Deutsch-Israeli Studiengruppe (DIS), η πρώτη «Γερμανοϊσραηλινή Ομάδα Μελέτης», ιδρύθηκε στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, και το 1962, η DIS ξεκίνησε εκστρατεία υποστήριξης της εγκαθίδρυσης διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ. Οι φιλελεύθεροι και οι αριστεροί της Δυτικής Γερμανίας εξέφρασαν ηχηρά την κριτική τους για την απόφαση της αιγυπτιακής κυβέρνησης να προσλάβει περίπου πεντακόσιους Δυτικογερμανούς μηχανικούς και επιστήμονες, πολλοί από τους οποίους είχαν εργαστεί στα προγράμματα των πυραύλων V2 του ναζιστικού καθεστώτος, για να κατασκευάσουν πυραύλους που θα χρησιμοποιούνταν κατά του Ισραήλ. Όταν ο διάδοχος του Κόνραντ Αντενάουερ, ο Λούντβιχ Έρχαρτ, εγκαθίδρυσε διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ το 1965, το έκανε με ισχυρή στήριξη από όλο το πολιτικό φάσμα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας. Μέχρι τον Πόλεμο των Έξι Ημερών, η θεμελιώδης στάση της φιλοϊσραηλινής, δυτικογερμανικής μη κομμουνιστικής Αριστεράς παρέμενε ανέπαφη. Η συμπάθεια προς το Ισραήλ έμοιαζε προφανής και λογική αντίδραση στα εγκλήματα του ναζιστικού καθεστώτος και στα κατάλοιπα αντισημιτισμού στη Γερμανία και την Ευρώπη μετά τον πόλεμο. Ιορδανοί στρατιώτες με το πορτρέτο του Βασιλιά Χουσεΐν στο τζιπ τους. Η φωτογραφία είναι από τις συντονισμένες στρατιωτικές επιθέσεις των αραβικών κρατών κατά του Ισραήλ τον Ιούνιο 1967, την περίοδο του Πολέμου των Έξι Ημερών. © EPA / ΑΠΕ-ΜΠΕ / Pierre Guillaud Μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου 1967, η SDS και ως εκ τούτου η Νέα Αριστερά της Δυτικής Γερμανίας άλλαξαν άρδην το νόημα του αντιφασισμού, αντικατέστησαν τη συμπόνια με εχθρότητα απέναντι στο Ισραήλ και έγιναν υπέρμαχες των αραβικών κρατών, και ακόμη περισσότερο των παλαιστινιακών ένοπλων οργανώσεων που μάχονταν κατά του Ισραήλ. Απηχούσαν έτσι έναν παρόμοιο μετασχηματισμό που συνέβαινε στην παγκόσμια Νέα Αριστερά. Όμως ο ρυθμός και η ένταση του μετασχηματισμού είχε τεράστια σχέση με την εγχώρια πολιτική. Η σύμπτωση δύο ταυτόχρονων αλλά αιτιακά ασύνδετων επεισοδίων διεθνούς και εγχώριας πολιτικής τον Ιούνιο του 1967 –ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή και ο θάνατος ενός διαδηλωτή φοιτητή από αστυνομικά πυρά στο Δυτικό Βερολίνο– επέφεραν και επέσπευσαν τη μεταβολή του αισθήματος απέναντι στο Ισραήλ. Στις 2 Ιουνίου, μια διαδήλωση κατά της επίσκεψης του Σάχη του Ιράν στο Δυτικό Βερολίνο μετατράπηκε σε βίαιη σύγκρουση αστυνομίας και διαδηλωτών, κατά την οποία ένας αστυνομικός του Δυτικού Βερολίνου, ο Καρλ-Χάιντς Κούρρας, πυροβόλησε και σκότωσε τον 26χρονο Μπένο Όνεζοργκ που φοιτούσε στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Ο φόνος ενίσχυσε την πεποίθηση της Νέας Αριστεράς ότι η κυβέρνηση της Δυτικής Γερμανίας ήταν απολυταρχικό ή ακόμη και φασιστικό καθεστώς. Έρευνες στα αρχεία του Υπουργείου Κρατικής Ασφαλείας της Ανατολικής Γερμανίας (της Στάζι) αποκάλυψαν μετέπειτα ότι ο Κούρρας ήταν πράκτοράς της από το 1955. Ως τώρα δεν έχει προκύψει κανένα στοιχείο ότι ο Κούρρας διατάχθηκε να πυροβολήσει κάποιον διαδηλωτή με στόχο να προσδώσει αξιοπιστία στις ανατολικογερμανικές και σοβιετικές κατηγορίες περί «νεοφασιστικής» φύσης της κυβέρνησης της Δυτικής Γερμανίας και συνεπώς να ριζοσπαστικοποιήσει την φοιτητιώσα αριστερά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας. Ο φόνος είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση αυτών των πεποιθήσεων. Αν είχε γίνει γνωστή η σύνδεση του Κούρρας με τη Στάζι, οι πολιτικές συνέπειες κατά πάσα πιθανότητα θα διέφεραν άρδην, αφού η προσοχή θα είχε στραφεί στις κομμουνιστικές απόπειρες υπονόμευσης της δημοκρατίας στη Δυτική Γερμανία παρουσιάζοντάς την εσφαλμένα ως νεοφασιστικό καθεστώς. Απεναντίας, μια δολοφονία που διαπράχθηκε από έναν πράκτορα της υπηρεσίας πληροφοριών της Ανατολικής Γερμανίας έγινε αποδεικτικό στοιχείο για τους Δυτικογερμανούς αριστερούς ότι η κυβέρνηση της Δυτικής Γερμανίας και η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Δυτικού Βερολίνου ήταν φασιστικά, απολυταρχικά καθεστώτα. Μια από τις τρεις σημαντικές αριστερές τρομοκρατικές οργανώσεις της δεκαετίας του 1970 αποφάσισε να πάρει το όνομα «Κίνημα της 2ας Ιουνίου» από την ημερομηνία που ο Κούρρας σκότωσε τον Όνεζοργκ. Μια δεύτερη πτυχή της συγκυρίας στο Δυτικό Βερολίνο και τη Δυτική Γερμανία αφορούσε τις εφημερίδες του συντηρητικού εκδοτικού ομίλου Axel Springer, ιδίως την εφημερίδα Bild-Zeitung, που πρωτοστάτησε στην κριτική της Νέας Αριστεράς. Ωστόσο, οι εφημερίδες του Springer συγκαταλέγονταν επίσης στις κύριες φωνές υπέρ του Ισραήλ στη δημοσιογραφία της Δυτικής Γερμανίας. Ακολουθώντας την αρχή ότι ο φίλος του εχθρού μου είναι εχθρός μου, η στροφή της αριστερής νεολαίας κατά του Ισραήλ άντλησε επιπλέον συναισθηματική ενέργεια από τον συνδυασμό της στήριξης του Springer για το Ισραήλ, της κριτικής της Νέας Αριστεράς και τον φόνο του Όνεζοργκ. Για τη νεαρή Αριστερά, η σύμπτωση Πολέμου των Έξι Ημερών και φόνου του Όνεζοργκ είχαν το αποτέλεσμα της συσχέτισης της υποστήριξης του Ισραήλ με τους συντηρητικούς αντιπάλους τους στη Δυτική Γερμανία. Σε μια συνέλευση της SDS στις 4-9 Σεπτεμβρίου 1967 στο Πανεπιστήμιο Βόλφγκανγκ Γκαίτε στη Φρανκφούρτη/Μάιν, οι εκπρόσωποι πέρασαν ψήφισμα που κωδικοποιούσε τη στροφή της SDS κατά του Ισραήλ. Εξέφραζε το μίγμα νεομαρξιστικού, μαρξιστικού-λενινιστικού και ριζοσπαστικού ενθουσιασμού για τις επαναστάσεις του τρίτου κόσμου που είχε γίνει χαρακτηριστικό γνώρισμα της Νέας Αριστεράς σε όλο τον κόσμο. Όπως οι ομόλογοί τους αλλού, οι Δυτικογερμανοί ηγέτες της SDS είχαν επικεντρωθεί στον πόλεμο του Βιετνάμ. Ωστόσο, το ναζιστικό παρελθόν, η γεωγραφική εγγύτητα με τη Μέση Ανατολή, η «ειδική σχέση» και οι διπλωματικές σχέσεις της κυβέρνησης της Δυτικής Γερμανίας με το Ισραήλ, και οι δικές τους επαφές και συνομιλίες με Άραβες φοιτητές στη Δυτική Γερμανία, κατέστησαν τη Μέση Ανατολή πολύ πιο κυρίαρχο ζήτημα για τη Νέα Αριστερά της Δυτικής Γερμανίας απ’ ό,τι για άλλα κέντρα του ριζοσπαστισμού της Νέας Αριστεράς το 1967. Το ψήφισμα της SDS αποτύπωσε τη μετατόπιση από τον αντιφασισμό της δεκαετίας του 1940 προς τον «αντι-ιμπεριαλισμό» μιας «τριτοκοσμιστικής» Αριστεράς στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Ήταν ένας μετασχηματισμός που είχε συντελεστεί κατά τη διάρκεια των αντικοσμοπολίτικων εκκαθαρίσεων των αρχών της δεκαετίας του 1950 στο ανατολικό μπλοκ. Το ψήφισμα της SDS δήλωνε ότι ο Πόλεμος των Έξι Ημερών μπορούσε «μόνο να αναλυθεί μέσα στο πλαίσιο του αντι-ιμπεριαλιστικού αγώνα των Αραβικών λαών κατά της καταδυνάστευσής τους από τον αγγλοαμερικανικό ιμπεριαλισμό». Το ψήφισμα απαιτούσε την «επιστροφή εκατοντάδων χιλιάδων Αράβων προσφύγων στη μητέρα πατρίδα τους». Το ψήφισμα του Σεπτεμβρίου επέκρινε το Ισραήλ για μια «πολιτική εκδίωξης και καταδυνάστευσης των Παλαιστίνιων Αράβων». Το SDS διαβεβαίωνε τους Εβραίους ότι είχαν δικαίωμα ύπαρξης «στην Παλαιστίνη», αλλά όχι να έχουν δικό τους κράτος, δηλαδή το Ισραήλ. Το πρόβλημα θα λυνόταν από ένα «επαναστατικό σοσιαλιστικό κίνημα» που «υπερνικά τον ιμπεριαλισμό» και δημιουργεί ενότητα μεταξύ των σοσιαλιστών των αραβικών χωρών και του «σοσιαλιστικού Ισραήλ». Από το 1967 ως το 1970, η ριζοσπαστικοποίηση της Νέας Αριστεράς της Δυτικής Γερμανίας οδήγησε στη στήριξη του «ένοπλου αγώνα» της PLO ενάντια στην ύπαρξη του Ισραήλ. Μέσα σε αυτό το διάστημα, άρχισαν να δημιουργούνται επαφές Δυτικογερμανών αριστερών και Αράβων και Παλαιστίνιων φοιτητών που σπούδαζαν στη Δυτική Γερμανία, επαφές που συνέβαλαν στη μετέπειτα συνεργασία των δυτικογερμανικών αριστερών τρομοκρατικών οργανώσεων με αντίστοιχες παλαιστινιακές οργανώσεις, κυρίως με το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Μολονότι αυτό που συνάρπασε τη φαντασία των Δυτικογερμανών αριστερών ήταν η PLO παρά τα αραβικά κράτη, είναι σημαντικό να θυμηθούμε ότι εκφράζοντας αλληλεγγύη προς την PLO, οι δυτικογερμανικές αριστερές ομάδες δήλωναν τη στήριξή τους στη Χάρτα του 1968. Η Χάρτα της PLO όριζε μια γεωγραφική περιοχή με το όνομα Παλαιστίνη, η οποία περιλάμβανε το σύνολο των εδαφών που τότε ήταν Ισραήλ, ως «πατρίδα του αραβικού παλαιστινιακού λαού». Ο «παλαιστινιακός λαός» είχε «νόμιμο δικαίωμα» σε αυτή την περιοχή. Το Άρθρο 6 δήλωνε ότι οι Εβραίοι που κατοικούσαν στην Παλαιστίνη «μέχρι και την έναρξη της σιωνιστικής εισβολής θα θεωρούνται Παλαιστίνιοι». Η ημερομηνία της έναρξης αυτής της «εισβολής» ήταν πηγή αβεβαιότητας. Αν, όπως υποστηριζόταν συχνά, η «εισβολή» ξεκίνησε το 1917 με την υπογραφή της Διακήρυξης Μπαλφούρ, τότε μόνο 60.000 από τους σχεδόν 2,5 εκατομμύρια Εβραίους που ζούσαν στο Ισραήλ το 1968 θα θεωρούνταν Παλαιστίνιοι. Αν η «εισβολή» τοποθετούνταν το 1947, τότε περίπου 700.000 Εβραίοι θα προσδιορίζονταν έτσι και θα μπορούσαν ως εκ τούτου να παραμείνουν στο παλαιστινιακό κράτος που επρόκειτο να δημιουργηθεί. Οι υπόλοιποι δεν θα θεωρούνταν «Παλαιστίνιοι» σε ένα νέο κράτος και συνεπώς μάλλον θα απελαύνονταν. Το Άρθρο 8 διακήρυσσε ότι «στον εθνικό αγώνα για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης», εκείνοι που βρίσκονταν «στην πατρίδα του έθνους ή στη διασπορά», δηλαδή στη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, αποτελούσαν «ένα εθνικό μέτωπο που δρούσε για την ανάκτηση της Παλαιστίνης και την απελευθέρωσή της με ένοπλο αγώνα». Το Άρθρο 9 δήλωνε ότι «ο ένοπλος αγώνας είναι ο μόνος τρόπος να απελευθερωθεί η Παλαιστίνη. Αυτή είναι η συνολική στρατηγική, όχι απλώς μια στρατηγική φάση». Σύμφωνα με το Άρθρο 10 «οι καταδρομικές επιθέσεις αποτελούν τον πυρήνα του παλαιστινιακού λαϊκού απελευθερωτικού πολέμου». Το Άρθρο 22 ήταν το εναρκτήριο λάκτισμα μιας προπαγανδιστικής εκστρατείας που απέδωσε καρπούς εφτά χρόνια αργότερα τον Νοέμβριο του 1975 όταν η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ διακήρυξε ότι ο Σιωνισμός «έχει φύση ρατσιστική και φανατική, σκοπούς επιθετικούς, επεκτατικούς και αποικιοκρατικούς, και μεθόδους φασιστικές. Το Ισραήλ είναι το όργανο του Σιωνιστικού κινήματος, και γεωγραφική βάση για τον παγκόσμιο ιμπεριαλισμό, στρατηγικά τοποθετημένη μέσα στην πατρίδα των Αράβων για να πολεμήσει τις ελπίδες του αραβικού έθνους για απελευθέρωση, ενότητα και πρόοδο». Η μεγάλη προπαγανδιστική νίκη της PLO ήταν ότι κατέστησε δύο ψεύδη μέρος της παγκόσμιας πολιτικής κουλτούρας. Το πρώτο ήταν ότι ο Σιωνισμός αποτελεί μορφή ρατσισμού. Το δεύτερο ήταν ότι η Χάρτα της PLO δεν είναι ρατσιστικό έγγραφο, αφού μια προσεκτική ανάγνωση θα έδειχνε πως αν εφαρμοζόταν, θα απαιτούσε την απέλαση της συντριπτικής πλειονότητας των Εβραίων πολιτών από το Κράτος του Ισραήλ. Είναι αξιοσημείωτο ότι το ρατσιστικό στοιχείο της PLO δεν έχει γίνει ποτέ μείζον ζήτημα της παγκόσμιας πολιτικής, ενώ προσπάθειες δεκαετιών εκ μέρους των Ισραηλινών Πρέσβεων στον ΟΗΕ να τραβήξουν την προσοχή στο θέμα απέβησαν άκαρπες. Αιγύπτιοι στρατιώτες αιχμάλωτοι πολέμου έξω από την πόλη Ελ Άρις, νότια της Λωρίδας της Γάζας κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών. © EPA / ΑΠΕ-ΜΠΕ/ Shabtai Tal - Israeli GPO Όποτε κάποιος στη Νέα Αριστερά της Δυτικής Γερμανίας εξέφραζε «αλληλεγγύη» με την PLO εκείνα τα χρόνια, ουσιαστικά εξέφραζε τη στήριξή του για αυτές τις πολύ δημόσιες, πολύ ξεκάθαρες θέσεις που ισοδυναμούσαν με κήρυξη πολέμου, ο στόχος του οποίου ήταν η καταστροφή του Κράτους του Ισραήλ με ένοπλα μέσα. Μολονότι η Χάρτα της PLO απηύθυνε έκκληση σε «όλες τις προοδευτικές και ειρηνικές δυνάμεις» ανά τον κόσμο, χτύπησε νεύρο στη ριζοσπαστική αριστερά της Δυτικής Γερμανίας επειδή η ρητορική του «αντιφασισμού» και του «αντι-ιμπεριαλισμού» παρείχε ένα άλλο είδος απελευθέρωσης από τα βάρη της γερμανικής ιστορίας μετά το Ολοκαύτωμα. Στη μεταναζιστική Γερμανία οδήγησε επίσης σε μια παράξενη περιγραφή του Ισραήλ που απηχούσε τις αντισημιτικές κατηγορίες οι οποίες εξαπολύονταν επί αιώνες κατά των Εβραίων της Ευρώπης. Ένα εντυπωσιακό χαρακτηριστικό τόσο του ανατολικογερμανικού κομμουνιστικού καθεστώτος όσο και της ριζοσπαστικής αριστεράς της Δυτικής Γερμανίας ήταν ένα είδος τύφλωσης στις ομοιότητες ανάμεσα στα παλιότερα αντισημιτικά στερεότυπα των κακών και ισχυρών Εβραίων και στις επιθέσεις στον Σιωνισμό και το Ισραήλ ως εγγενώς επιθετικά, ρατσιστικά, ακόμη και εξολοθρευτικά. Ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα που παρουσίασε η νίκη του Ισραήλ για τη δυτικογερμανική και τη δυτικοευρωπαϊκή Αριστερά ήταν ότι το εβραϊκό κράτος κέρδισε αποφασιστικά τον πόλεμο. Ενώ οι Δυτικογερμανοί μετά τον πόλεμο απαξίωναν τη σκληρή ισχύ των κρατών που συνέδεαν με τη ναζιστική Γερμανία, τα μαθήματα που αποκόμισαν οι Εβραίοι και οι πολίτες του Ισραήλ από το Ολοκαύτωμα ήταν τα ακριβώς αντίθετα, δηλαδή πως εκείνοι που δεν είχαν κράτος και τη σκληρή ισχύ του βρίσκονταν στο έλεος όσων μπορεί να θέλουν να τους δολοφονήσουν. Η νίκη του Ισραήλ το 1967 δεν χωρούσε στις αριστερές κατηγορίες του «ιμπεριαλισμού» και του «αντι-ιμπεριαλισμού», ωστόσο, επειδή αυτές ήταν οι κατηγορίες που είχαν στη διάθεσή τους οι ριζοσπάστες αριστεροί εκείνα τα χρόνια, η ριζοσπαστικοποιημένη Νέα Αριστερά τούς χρησιμοποίησε για να εντάξει εσφαλμένα την έκβαση του πολέμου σε αυτό το ακατάλληλο παράδειγμα: το Ισραήλ ήταν πλέον «ιμπεριαλιστικό». Τον Νοέμβριο του 1969, ριζοσπάστες αριστεροί τοποθέτησαν βόμβα που τελικά δεν εξερράγη στο Κέντρο της Εβραϊκής Κοινότητας στο Δυτικό Βερολίνο. Ένα φυλλάδιο με τίτλο «Σαλόμ και ναπάλμ» (Shalom and Napalm) διανεμήθηκε με το Agit 883, ένα περιοδικό που διαβαζόταν ευρέως στους αριστερούς κύκλους του Δυτικού Βερολίνου. Πέρα από την υποστήριξη που εξέφραζε για τον παλαιστινιακό «ένοπλο αγώνα» εναντίον του Ισραήλ, καλούσε τους «αντι-ιμπεριαλιστές» της Δυτικής Γερμανίας να παίξουν ενεργό ρόλο στη μάχη κατά των υποστηρικτών του Ισραήλ στη Δυτική Γερμανία, δηλαδή να εξαπολύσουν επιθέσεις εναντίον των Εβραίων στη Δυτική Γερμανία, ιδίως όσων στήριζαν δημοσίως το Ισραήλ. Το «Σαλόμ και ναπάλμ» περιλάμβανε επίσης μια επίθεση στη δυτικογερμανική παράδοση της Vergangenheitsbewältigung («επεξεργασίας του παρελθόντος»). Επαναλάμβανε λοιπόν επιχειρήματα που είχαν ακουστεί τη δεκαετία του 1950 από την ανατολικογερμανική κυβέρνηση. Επέκρινε τις αποζημιώσεις και την αναπτυξιακή βοήθεια που έδωσε η Δυτική Γερμανία ως συμβολή στον Σιωνιστικό αμυντικό προϋπολογισμό. «Υπό το φορτωμένο ενοχές πρόσχημα του συμβιβασμού με τις φασιστικές θηριωδίες εναντίον των Εβραίων, [η κυβέρνηση και η βιομηχανία της Δυτικής Γερμανίας] συνέβαλαν αποφασιστικά στις φασιστικές θηριωδίες του Ισραήλ εναντίον των Παλαιστίνιων Αράβων». Οι συγγραφείς του φυλλαδίου ανέλαβαν επιφυλακτικά την ευθύνη για τη βόμβα στο Κέντρο της Εβραϊκής Κοινότητας και κήρυξαν πόλεμο στην κυβέρνηση της Δυτικής Γερμανίας. Ο επαναπροσδιορισμός του αντιφασισμού που είχε συντελεστεί στο ανατολικό μπλοκ, συνέβαινε τώρα στην Αριστερά της Δυτικής Γερμανίας. Οι συγγραφείς έγραφαν ότι «αληθινός αντιφασισμός είναι η σαφής και απλή έκφραση αλληλεγγύης με τους μαχητές φενταγίν […] οι Εβραίοι που εκδιώχθηκαν από τον φασισμό έχουν γίνει οι ίδιοι φασίστες που, σε συνεργασία με το αμερικανικό κεφάλαιο, θέλουν να ξεριζώσουν τον παλαιστινιακό λαό». Το «Σαλόμ και ναπάλμ» ήταν η πρώτη μιας σειράς δηλώσεων Αντιστροφής του Ολοκαυτώματος από την Άκρα Αριστερά της Δυτικής Γερμανίας που ενέπνευσαν τις αριστερές τρομοκρατικές οργανώσεις της χώρας σε συνεργασίες με ομόφρονες παλαιστινιακές ομάδες – με γνωστότερη την αεροπειρατεία και τον διαχωρισμό των Ισραηλινών από τους μη Ισραηλινούς ομήρους στο αεροδρόμιο της Εντέμπε στην Ουγκάντα το 1976. Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της κοσμικής αριστερής εχθρότητας απέναντι στο Ισραήλ, πρώτα το ανατολικό μπλοκ και κατόπιν στην παγκόσμια Νέα Αριστερά, ήταν ο πλήρης αγανάκτησης ισχυρισμός ότι δεν είχε απολύτως καμία σχέση με τον αντισημιτισμό. Ωστόσο, ο ζήλος με τον οποίο οι εχθροί του Ισραήλ διέδιδαν τα ψεύδη περί ρατσιστικής φύσης του Σιωνισμού και η προθυμία τους να συγκρίνουν το εβραϊκό κράτος με τη ναζιστική Γερμανία έδειχναν ότι όντως υπήρχε ένα στοιχείο αντισημιτισμού στην αντίδραση της διεθνούς Αριστεράς στη νίκη του Ισραήλ τον Ιούνιο του 1967. Για τη Σοβιετική Ένωση, ήταν εξοργιστικό και δύσκολο να βλέπει τους Άραβες πελάτες της να αποτυγχάνουν τόσο παταγωδώς. Ήταν ένα σοβαρό πλήγμα στις προσπάθειές της να εξαλείψει τη δυτική επιρροή στη Μέση Ανατολή και να πάρει τον έλεγχο αποθεμάτων πετρελαίου τόσο ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο, η αριστερή Αντιστροφή του Ολοκαυτώματος βασιζόταν σε πολύ παλιές και ψευδείς ιδέες τεράστιας δύναμης και μεγάλου κακού τις οποίες απέδιδαν θρησκευόμενοι και κοσμικοί αντισημίτες στους Εβραίους στην Ευρώπη. Αντί να αναγνωρίσουν ότι οι Εβραίοι, όπως κάθε άλλο έθνος με δικό του κράτος, αμύνθηκαν απέναντι σε μια πραγματική απειλή και κέρδισαν έναν πόλεμο, οι κομμουνιστές και η ριζοσπαστική Αριστερά απέδωσαν τα αρνητικά χαρακτηριστικά που κάποτε αποδίδονταν στους Εβραίους της Ευρώπης στο Κράτος του Ισραήλ. Ενώ οι αντισημίτες πριν το 1945 περιέγραφαν τους Εβραίους ως κέντρο μιας ισχυρής διεθνούς συνωμοσίας, οι αντισιωνιστές της εποχής του Ψυχρού Πολέμου περιέγραφαν το Ισραήλ ως την αιχμή του δόρατος μιας συνωμοσίας στη Μέση Ανατολή με επικεφαλής τις ΗΠΑ και τη στήριξη της Δυτικής Γερμανίας. Αντί να περιγράψουν τον πόλεμο όπως ήταν, ένας πόλεμος αυτοάμυνας έναντι σοβαρών απειλών, οι αριστεροί πολέμιοι του Ισραήλ κατά τη διάρκεια του 1967 και μετά προσπάθησαν να απονομιμοποιήσουν τη νίκη του ως επιθετική πράξη. Ύστερα από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών, η ιδέα του ισχυρού και κακού Εβραίου, τόσο οικεία στην ιστορία του ευρωπαϊκού αντισημιτισμού, πήρε τη νέα μορφή του ισχυρού και κακού Ισραήλ. Οι κομμουνιστές και η ριζοσπαστική Αριστερά της Δύσης τυφλώθηκαν τόσο από μίσος, που στάθηκε αδύνατο να καταλάβουν γιατί και πώς ένας λαός που απειλήθηκε με καταστροφή λιγότερο από ένα τέταρτο του αιώνα μετά το Ολοκαύτωμα θα μπορούσε να διεξαγάγει και να κερδίσει έναν πόλεμο ενάντια σε κάθε πρόβλεψη. © 2023 Jeffrey Herf / Fathom Journal ― Μετάφραση: Νίνα Μπούρη

1967. Η παγκόσμια Αριστερά και ο Πόλεμος των Έξι Ημερών

Σύνδεση