Κάθε παιδάκι γνωρίζει την ιστορία. Τω καιρώ εκείνω, έκφραση αντίστοιχη της μια φορά κι έναν καιρό, ο Ιησούς δικαζόταν από τον Πιλάτο. Όμως υπήρχε, λέει, έθιμο, ενόψει του (εβραϊκού, εννοείται) Πάσχα να αφήνεται ελεύθερος κάποιος κρατούμενος ή κατάδικος. Τις μέρες της δίκης του Ιησού οι κρατούμενοι ήταν δύο: ο Ιησούς, και ο ειδεχθής ληστής και στυγνός φονέας Βαραββάς. Σε εφαρμογή αυτού του εθίμου τα πλήθη ρωτήθηκαν από τον Πιλάτο: «τίνα θέλετε ἀπὸ τῶν δύο ἀπολύσω ὑμῖν;» (Ματθ. 27:21). Ο όχλος των «μοχθηρών Εβραίων» –όπως μας λέγανε στο κατηχητικό– απάντησε χωρίς δισταγμό ότι θα έπρεπε να ελευθερωθεί ο Βαραββάς. Το πλήρες όνομα του τελευταίου, σύμφωνα με τα παλαιότερα χειρόγραφα του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου, ήταν Ιησούς Βαραββάς (στα αραμαϊκά bar-Abbas = υιός του πατρός). Το Ιησούς ήταν ένα συνηθισμένο όνομα Yehosua, και σήμαινε «ο Γιαχβέ είναι η σωτηρία». Η πλήρης φράση είναι: «Τίνα θέλετε ἀπὸ τῶν δύο ἀπολύσω ὑμῖν, ᾿Ιησοῦν Βαραββᾶν ἢ ᾿Ιησοῦν τὸν λεγόμενον Χριστόν;». Όπως δε αναφέρει ο John Marsh στην απ’ αυτόν σχολιασμένη έκδοση του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου των εκδόσεων Pelican, το πλήθος έπρεπε να διαλέξει «between Jesus the son of the father, and Jesus the Son of the Father!». Έτσι ο ένας Ιησούς γλίτωσε τη ζωή του, ενώ Ιησούς του Ιωσήφ οδηγήθηκε στον κατά τας Γραφάς σταυρικό θάνατο.
Όμως, όμως: Τα Ευαγγέλια αναφέρουν ότι μαζί με τον Ιησού σταυρώθηκαν λίγες ώρες μετά και δύο ληστές, εἷς ἐκ δεξιῶν καὶ εἷς ἐξ εὐωνύμων, οι οποίοι αμφότεροι ὠνείδιζον τον Ιησού (Ματθ. 27: 38, 44). Κατά την παραλογή όμως του κατά Λουκά (23:39), μόνο ο ένας από τους δύο ληστές χλεύαζε τον Ιησού και του έλεγε το απόλυτα λογικό: «αν είσαι ο Μεσσίας, σώσε τον εαυτό σου, σώσε κι εμάς», ενώ ο άλλος επιτιμούσε τον «συνάδελφό» του λέγοντας: «εμείς δικαίως πάσχουμε» κ.λπ. Ο Ιησούς υποσχέθηκε να πάρει τον «καλό» ληστή μαζί του αυθημερόν στον Παράδεισο. Στα Ευαγγέλια δεν αναφέρονται ούτε τα ονόματα των δύο ληστών, ούτε ποιος ληστής περιέπαιζε τον Ιησού και ποιος σώθηκε. Ωστόσο αν ρωτήσεις εκατό χριστιανούς «ποιος από τους δύο ληστές σώθηκε, ο δεξιός ή ο αριστερός;» και οι εκατό θα σου απαντήσουν: Ο δεξιός! Λογικότατο, αφού πάντα οι εκ δεξιών είχαν καλύτερη μεταχείριση στην και από την Εκκλησία.
Τελικά και οι τρεις κατάδικοι πέθαναν. Ο Ιησούς μάλιστα με το δικαιολογημένο παράπονο ότι εγκαταλείφθηκε από τον Πατέρα του. Η εύνοια του Πατρός και του λαού Του, μέσω της παράξενης ευαγγελικής λαοκρατικής δικονομικής μεθόδου, δείχθηκε παραδόξως προς τον Ιησού τον Βαραββά. Ένας σπουδαίος πίνακας του Τζέιμς Τισό παρουσιάζει τον ληστή Βαραββά, άγρια χαρούμενο ανάμεσα στους ομοεθνείς του μετά την ανέλπιστη και σαν από θαύμα απελευθέρωση. Όπως δε παρατηρεί ο Λούντβιχ Φόυερμπαχ, η θρησκευτική τέχνη είναι απαραίτητη, διότι δίνει ύπαρξη στα ανύπαρκτα.
Η απορία που προκύπτει στον νηφάλιο αναγνώστη των Ευαγγελίων, έργων ναΐφ μυθοπλασίας και πρωτίστως προπαγανδιστικού χαρακτήρα, είναι η εξής: όταν τίθεται το δίλημμα Ιησούν ή Βαραββάν, είναι προφανές ότι οι κρατούμενοι και υποψήφιοι για θανάτωση ήταν δύο: ο Ιησούς ο κανονικός, και ο Ιησούς ο Βαραββάς. Πόθεν προέκυψαν οι δύο επί πλέον ληστές που τα Ευαγγέλια αναφέρουν ότι συσταυρώθηκαν με τον Ιησού; Και γιατί το ερώτημα περί πιθανής απελευθέρωσης δεν τους περιλάμβανε και αυτούς; Φαίνεται λοιπόν ότι η ιστορία (story) με τους ληστές, εκ των οποίων ο ένας πίστεψε την ύστατη στιγμή και σώθηκε, αποτελεί μια μεταγενέστερη αυθαίρετη προσθήκη κάποιου εκ των συγγραφέων του Ευαγγελίου που παραδίδεται με το όνομα του Λουκά.
Μύθος όμως αποδεικνύεται και ολόκληρη η ιστορία του δήθεν διλήμματος. Δεν υπήρχε στους Ιουδαίους (ή τους Ρωμαίους) κανένα έθιμο ότι ενόψει του Πάσχα θα ελευθερώνεται κάποιος κατάδικος. Χριστιανοί συγγραφείς ασχολούμενοι με τα της δίκης του Ιησού, προκειμένου να τεκμηριώσουν την ύπαρξη ενός τέτοιου εθίμου, παραπέμπουν στα ίδια τα Ευαγγέλια – τα οποία το επινόησαν. Εν τούτοις δεν υπάρχει ούτε η παραμικρή εξωευαγγελική πληροφορία που να επιμαρτυρεί την ύπαρξη ενός τέτοιου εθίμου. Το λογικό λοιπόν συμπέρασμα είναι ότι τόσο το δήθεν έθιμο, όσο και η ιστορία με τον Βαραββά ή με τους δύο ληστές, αποτελεί μια όχι και τόσο λογικά συνεπή μυθοπλασία. Διότι, όπως αναφέρει ο Πορφύριος «τοὺς Εὐαγγελιστὰς ἐφευρετάς, οὐχ ἵστορας τῶν περὶ τὸν Ἰησοῦν γεγενῆσθαι πράξεων». Οι ευαγγελιστές είναι επινοητές και όχι ιστορικοί.
Εδώ ο επιδιωκόμενος στόχος ήταν η πρόκληση αντι-ιουδαϊκού φανατισμού εκ μέρους της μικρής αίρεσης του ιουδαϊσμού που εξελίχθηκε σε κρατικοχριστιανισμό των «εθνών» (goyim). Είναι γνωστό ότι όσο περισσότερο κάποιες θρησκευτικές ιδέες συγγενεύουν μεταξύ τους, τόσο περισσότερο οι φορείς τους αλληλομισούνται. Είναι διαβόητο το odium theologicum, αντίδοτο στο οποίο ο Μπέρτραντ Ράσελ προτείνει την επιστήμη. Επινοημένη βέβαια είναι και η ανατριχιαστική φράση που κάποιος έβαλε στο κατά Ματθαίο: «Τὸ αἷμα αὐτοῦ (τοῦ Ἰησοῦ) ἐφ’ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα ἡμῶν»∙ μια φράση που επί αιώνες πάσχισαν να επαληθεύσουν έμπρακτα οι χριστιανοί. Ο Γιόζεφ Ράτσινγκερ, ο αμέσως προηγούμενος πάπας Ρώμης, στη βιογραφία του τού Ιησού αμφισβητεί την ιστορικότητα αυτής της φράσης. Δυστυχώς οι αιματοχυσίες που αυτή προκάλεσε δεν μπορεί να αμφισβητηθούν.
Κλείνουμε με λίγα για τον σταυρό. Η λ. σταυρός στα χρόνια του Ιησού σήμαινε πάσσαλος. Δεν είχε το σχήμα που οι πολλοί νομίζουν. Όπως δε μας βεβαιώνει ρητά ο άγιος Ιωάννης ο χρυσόστομος, χρυσορρόας κ.λπ., ο Ιησούς δεν άφησε το σταυρό του στη γη, «ἀλλ’ ἀνέσπασεν αὐτόν, καὶ εἰς τὸν οὐρανὸν ἀνήγαγεν» (Εἰς τὸν σταυρὸν καὶ εἰς τὸν λῃστήν, Migne Patrologia Graeca 49, 404). Η απορία που προκύπτει εδώ –μία ακόμη απορία– είναι τούτη: αφού ο Ιησούς πήρε μαζί του τον σταυρό του στον ουρανό, μεταβάλλοντάς τον έτσι κατά κάποιον τρόπο στον πρώτο τεχνητό δορυφόρο της Γης, τι σταυρό «βρήκε» στα Ιεροσόλυμα η Ελένη, αγία των χριστιανών και μητέρα του ισαποστόλου Κωνσταντίνου; Με την περίπτωση της ευσεβούς απάτης να βοά, η Ελένη βρήκε ή εμφάνισε τέλος πάντων, κάποιο σταυρό πάνω στον οποίο πιθανώς είχαν κρεμαστεί διάφοροι δυστυχισμένοι. (Οι σταυροί δεν ήταν μιας χρήσεως). Το κακό με το scenario της Ελένης είναι ότι η εν λόγω αγία διέδωσε ότι βρήκε όχι μόνο τον σταυρό, αλλά και την τρίγλωσση επιγραφή «Jesus Nazarenus Rex Judaeorum», στη λατινική εκδοχή. Μέχρι και τα καρφιά της σταύρωσης είπε ότι βρήκε, η αθεόφοβη. Μάλιστα τα καρφιά τα έκανε χαλινάρια για να προστατεύουν το άλογο του γιου της. (Σωκράτης, Εκκλησιαστική Ιστορία, 1.17). Με δεδομένο λοιπόν ότι ο κανονικός σταυρός, όπως μας βεβαιώνουν χρυσόστομα χείλη, εξακολουθεί να βρίσκεται στον ουρανό, οπόθεν θα επανέλθει με τη Δεύτερη Παρουσία, για φανταστείτε να προσκυνάνε οι χριστιανοί σαν τίμιο και θαυματουργό ξύλο τον σταυρό του αριστερού ληστή!
Σημ.: Καλό θα ήταν οι εκ των αναγνωστών μας εγκρατείς περί τα θεολογικά να διαφωτίσουν και εμάς τους θύραθεν. Αν βέβαια μπορούν.
