Ἡ ἀπόπειρα βίαιης ἀνατροπῆς τῆς συνταγματικῆς τάξης στὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες μὲ τὴν ἀνοιχτὴ ὑποκίνηση τοῦ ἴδιου τοῦ Προέδρου τῆς χώρας εἶναι ἕνα κομβικὸ γεγονὸς τῆς ἐποχῆς μας. Τὸ ἀμερικανικὸ σύνταγμα, μὲ ὅλες τὶς ἰδιομορφίες καὶ δυσλειτουργίες του ἀκόμα, εἶναι τὸ παλαιότερο ἐν ἰσχύι δημοκρατικὸ σύνταγμα τοῦ κόσμου. Ἔχει ἐπιβάλει μιὰ θεσμικὴ τάξη ποὺ βασίζεται στὴν αὐστηρὴ διάκριση τῶν ἐξουσιῶν, στὸν χωρισμὸ τῆς θρησκείας ἀπὸ τὸ κράτος καὶ στὴν τελικὴ ἀπόφαση ἀπὸ τὸ Ἀνώτατο Δικαστήριο σχετικὰ μὲ τὴν συνταγματικότητα τῶν πράξεων τοῦ Κογκρέσου καὶ τοῦ Προέδρου. Καὶ ἦταν πράγματι ἡ ὁμόφωνη καὶ συνοπτικὴ ἀπόρριψη ἀπὸ τὰ δικαστήρια ὅλων τῶν βαθμίδων τῶν ψευδῶν τοῦ Τρὰμπ περὶ νοθείας ποὺ δὲν ἄφησε στὸ διαταραγμένο αὐτὸ ἄτομο παρὰ μόνο ἕνα δρόμο γιὰ τὴν ἐξουσιομανία του, αὐτὸν τῆς ἀντισυνταγματικῆς ἐκτροπῆς.
Ὅλοι ἀνεξαιρέτως οἱ ἀξιωματοῦχοι ποὺ ἦταν ἐπιφορτισμένοι κατὰ τὸ σύνταγμα μὲ τὴν διεξαγωγὴ τῶν ἐκλογῶν σὲ κάθε πολιτεία ξεχωριστά, ἀκόμα καὶ ἐκεῖνοι ποὺ ἀνῆκαν στὸ Ρεπουμπλικανικὸ κόμμα, ἀντιτάχθηκαν στὶς προσπάθειες τοῦ Τράμπ, μὲ πρῶτο τὸν γραμματέα ἐπικρατείας τῆς Γεωργίας ἀπὸ τὸν ὁποῖο ζητοῦσε πιεστικὰ νὰ τοῦ «βρεῖ 11.780 ψήφους» γιὰ νὰ ἀνατρέψει τὸ ἀποτέλεσμα ἐκείνης τῆς πολιτείας. Ὁμοίως καὶ ὁ ὁμοσπονδιακὸς ὑπουργὸς Δικαιοσύνης, ὁ ὁποῖος ἂν καὶ μέχρι τότε ἐνεργοῦσε ξεδιάντροπα ὡς ὑποχείριο τοῦ Προέδρου εἶπε τελικὰ δημοσίως ὅτι δὲν ὑπῆρχε ἡ παραμικρὴ ἔνδειξη γιὰ ἀλλοίωση τῶν ἐκλογικῶν ἀποτελεσμάτων μὲ συνέπεια νὰ ἐκδιωχθεῖ. Καὶ βέβαια ὁ ἴδιος ὁ πειθήνιος Ἀντιπρόεδρος ποὺ σὲ πεῖσμα τοῦ ἀρχηγοῦ του δήλωσε ξεκάθαρα λίγο πρὶν τὴν εἰσβολὴ τῶν φασιστικῶν ὄχλων ὅτι θὰ ἐξασφάλιζε κατὰ τὸ σύνταγμα τὴν τελικὴ ἐπικύρωση τῆς ψηφοφορίας τοῦ σώματος τῶν ἐκλεκτόρων.
Οἱ πολιτικοὶ αὐτοί, καθὼς καὶ ἡ ἡγεσία τοῦ Ρεπουμπλικανικοῦ κόμματος στὴν Βουλὴ τῶν Ἀντιπροσώπων καὶ ἰδίως στὴν Γερουσία, εἶχαν συνεργήσει ‒εἴτε ἀπὸ ὑπολογισμὸ πολιτικοῦ ὀφέλους, εἴτε ἀπὸ καιροσκοπισμό, εἴτε ἀπὸ δειλία‒ στὴν μεθοδικὴ προσπάθεια τοῦ Τρὰμπ νὰ ὑπονομεύσει παντοιοτρόπως τοὺς θεσμοὺς τὰ τελευταῖα χρόνια. Κι ἔτσι τὸν ὤθησαν νὰ ἀποθρασυνθεῖ στὴν φαντασίωσή του ὅτι θὰ ἐπέβαλε τελικὰ μιὰ ἀπόλυτη προσωπικὴ ἐξουσία ὑπεράνω τῶν συνταγματικῶν ἐπιταγῶν. Ὅταν ὅμως ἔφθασε ἡ ἀποφασιστικὴ στιγμὴ τοῦ πραξικοπήματος, ποὺ ὁμολογουμένως κανεὶς δὲν μποροῦσε νὰ διανοηθεῖ, ἔλαβαν θέση ὑπὲρ τοῦ συντάγματος. Αὐτὸ δὲν τοὺς ἀθωώνει ἀσφαλῶς γιὰ τὴν προηγούμενη διαγωγή τους. Πρέπει ὅμως νὰ τοὺς ἀναγνωρισθεῖ ὅτι ἔπαιξαν θετικὸ ρόλο στὴν τελικὴ ἐπικράτηση τῆς δημοκρατικῆς τάξης. Τὸ ὅτι ἀκόμα καὶ ἀκροδεξιοὶ πολιτικοί, μολυσμένοι μάλιστα καὶ ἀπὸ τὸν ἰὸ τοῦ τραμπισμοῦ, δὲν ἀκολούθησαν τὸν ἄθλιο ἀρχηγό τους στὸ βῆμα τῆς ἐκτροπῆς, δείχνει τουλάχιστον τὸ καθοριστικὸ βάρος τῶν συνταγματικῶν ἀξιῶν στὴν ἀμερικανικὴ πολιτικὴ ζωή, ἀξίες ὅμως ποὺ ἔχουν βγεῖ τραυματισμένες ἀπὸ τὰ ἀποτρόπαια γεγονότα τῶν τελευταίων ἡμερῶν.
Εξεγερμένοι τραμπιστές οι οποίοι συγκεντρώθηκαν στην Ουάσινγκτον μετά από παροτρύνσεις του Τραμπ και εισέβαλαν στο Αμερικανικό Καπιτώλιο, στις 6 Ιανουαρίου 2021, για να αποτρέψουν την επικύρωση της εκλογής του Προέδρου Τζο Μπάιντεν. © Tayfun Coskun/Anadolu/ Getty Images/ Ideal Image
Θὰ ἦταν εὐχῆς ἔργο ἂν ἡ ἐμπειρία αὐτὴ σηματοδοτοῦσε γιὰ τὴν ἡγεσία τῆς ἀμερικανικῆς Δεξιᾶς τὴν ἐπιστροφὴ στὶς παραδόσεις μιᾶς πολιτικῆς ὑπὸ τὴν στέγη τοῦ συντάγματος ‒ ὅσο ἀποκλίνουσες κι ἂν εἶναι οἱ διάφορες ἑρμηνεῖες τῶν παραδόσεων αὐτῶν. Πρὶν εἰσβάλει στὸ Καπιτώλιο, ὁ Τρὰμπ ἦταν ἕνας εἰσβολέας στὸν πολιτικὸ περίγυρο τοῦ Ρεπουμπλικανικοῦ κόμματος. Ἡ πρώτη του μεγάλη ἐπιτυχία ἦταν ἡ ἅλωση καὶ ἡ στρέβλωση τοῦ χώρου αὐτοῦ. Πριμοδότησε ἀδίστακτα τὸ ξενοφοβικὸ καὶ ρατσιστικὸ περιθώριο ποὺ ἐπιζητοῦσε τὴν ἀντιστροφὴ τῶν προοδευτικῶν μεταρρυθμίσεων στὸν τομέα τῶν δικαιωμάτων τῶν μειονοτήτων, τῶν γυναικῶν κτλ. ποὺ κατακτήθηκαν μετὰ ἀπὸ μεγάλους ἀγῶνες ἀπὸ τὴν δεκαετία τοῦ 1950 καὶ μετά. Πρόβαλλε τὸν ἑαυτό του ὡς ὑπερασπιστὴ μιᾶς πλειοψηφίας λευκῶν δῆθεν κατατρεγμένης ἀπὸ μιὰ συμμαχία διεθνιστῶν καὶ ἔκφυλων ἐχθρῶν τῆς πατρίδας. Ἐνθάρρυνε ἔτσι κάθε λογῆς συνομωσιολογία ποὺ ἀναρρίπιζε πρωτόγονα ἔνστικτα καὶ φόβους. Ὀξυμένος ὁ θόρυβος αὐτὸς μέσα ἀπὸ τὸ μεγάφωνο τῶν κοινωνικῶν δικτύων ἔγινε μὲ τὸν καιρὸ ἕνας κατακλυσμὸς ποὺ ἔπνιξε κάθε μετριοπαθὴ καὶ ὀρθολογικὴ φωνὴ στὸ δεξιὸ στρατόπεδο.
Τὸν στρατὸ αὐτὸ τῶν ἐν Θεῷ σαλῶν καὶ τῶν «σαμάνων» μιᾶς ὑστερικῆς «ἀμερικανολατρίας» (ποὺ πάντως δὲν ταυτίζονται μὲ τὸ σύνολο τῶν ψηφοφόρων του) ὁ Τρὰμπ ἔχει κάθε πρόθεση νὰ τὸν χρησιμοποιήσει καὶ στὸ μέλλον διατηρώντας μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ μιὰ στραγγαλιστικὴ λαβὴ στὸ συνταγματικὸ σύστημα. Τὸ ἂν θὰ τὸ ἐπιτύχει ἐξαρτᾶται καὶ ἀπὸ τὸ πῶς θὰ ἀντιδράσει ἡ Ρεπουμπλικανικὴ ἡγεσία.
Εἶναι ἐπιτακτικὸ νὰ μονιμοποιηθεῖ ἡ σημερινὴ πολιτική του ἀπομόνωση στὸ Κογκρέσο καὶ στὰ κόμματα, καὶ βέβαια ἡ νέα δημοκρατικὴ κυβέρνηση νὰ ἀναπτύξει τὴν προοδευτικὴ πολιτικὴ ποὺ θὰ βάλει φραγμὸ στὴν πλημμυρίδα τῆς ἀντισυστημικῆς παραφροσύνης. Ἕνα πρῶτο βῆμα θὰ ἦταν μιὰ δεύτερη πρόταση μομφῆς ἐναντίον του, ὅσο κι ἂν δὲν ὑπάρχουν τὰ χρονικὰ περιθώρια γιὰ νὰ ξετυλιχθεῖ ἡ διαδικασία μέχρι τέλους. Κάτι τέτοιο θὰ ἦταν ἐν τούτοις συμβολικὰ καίριο. Μετὰ τὴν ἀποχώρησή του ἀπὸ τὸν Λευκὸ Οἶκο εἶναι σχεδὸν βέβαιο ὅτι θὰ κινηθοῦν δικαστικὲς διώξεις ἐναντίον του γιὰ ἀπόπειρα ἀνατροπῆς τῆς ἔννομης τάξης ‒ ἂν δὲν ἀπονείμει χάρη ἐκ τῶν προτέρων στὸν ἑαυτό του τὶς ἑπόμενες ἡμέρες ὅπως φημολογεῖται, μιὰ ἀμφισβητούμενη πράξη ποὺ δὲν εἶναι βέβαιο ὅτι θὰ τὴν ἀποδεχθοῦν τὰ δικαστήρια. Ὅπως καὶ νά ’χει τὸ πράγμα, εἶναι ἀναγκαῖο ἕνας πολιτικὸς ποὺ ζημιώνει τόσο καίρια τὴν πατρίδα του νὰ ὑφίσταται καὶ τὶς νομικὲς συνέπειες τῶν πράξεών του. Στὴν περίπτωση Τρὰμπ κάτι τέτοιο ἐξάλλου θὰ περιορίσει δραστικὰ τὶς πιθανότητες νὰ ἐπανακάμψει στὸ πολιτικὸ προσκήνιο μετὰ ἀπὸ τέσσερα χρόνια φορτισμένος μὲ ἀκόμα πιὸ ἔντονο ναρκισσιστικὸ μίσος.
Ἕνα μελανό, ὅμως, σημεῖο στὰ γεγονότα τῶν τελευταίων ἡμερῶν μὲ ἄκρως ἀνησυχητικὲς προεκτάσεις ἦταν ἡ κατάρρευση τῆς περιμέτρου ἀσφαλείας τοῦ Καπιτωλίου καὶ ἡ εὔκολη διάτρησή της ἀπὸ τὶς ὀρδὲς τῶν ἔξαλλων καὶ ὁπλισμένων «πατριωτῶν», πρὸς τὶς ὁποῖες ἕνα τμῆμα τουλάχιστον τῶν δυνάμεων ἀσφαλείας ἔδειξαν μιὰ ἐξοργιστικὰ ἐφεκτικὴ στάση ‒ ἂν δὲν τὶς ἐνθάρρυναν κιόλας. Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ βίαιες προθέσεις τῶν ἀγανακτισμένων εἶχαν ἀνακοινωθεῖ ἀπὸ ἑβδομάδες στὰ κοινωνικὰ μέσα. Ἡ ἤπια αὐτὴ ἀντιμετώπιση βρίσκεται σὲ ἄκρα ἀντίθεση μὲ τὴν βίαια καταστολὴ τῶν εἰρηνικῶν διαδηλώσεων γιὰ τὴν δολοφονία τοῦ Τζὼρτζ Φλόυντ τὸ περασμένο καλοκαίρι γιὰ νὰ διευκολυνθοῦν καὶ μόνο οἱ ἐπικοινωνιακὲς ἀνάγκες τοῦ Τράμπ. Τὴν ἀντίθεση αὐτὴν τὴν ὑπογράμμισαν ὅλοι οἱ δημοκρατικοὶ ἀναλυτὲς καὶ πολιτικοί, μὲ πρῶτο τὸν Πρόεδρο Μπάιντεν.
Φαίνεται ὅτι τὰ τελευταῖα χρόνια ὁ Τρὰμπ εἶχε στελεχώσει τὴν μυστικὴ ὑπηρεσία ἰδίως μὲ πρόσωπα ἀφοσιωμένα ὄχι στὴν συνταγματικὴ τάξη, ἀλλὰ στὸν ἴδιο προσωπικά. Πράγμα ποὺ σημαίνει ὅτι παράλληλα μὲ τὸν ἀλλοπρόσαλλο ἐσμὸ τῶν ἀκροδεξιῶν δυνάμει τρομοκρατῶν (ποὺ φυσικὰ μποροῦν νὰ προκαλέσουν τεράστια πολιτικὴ καταστροφή, ἀφοῦ εἶναι ὅλοι ὅπως ἤδη ἀναφέραμε ὁπλισμένοι) ἔχει ἐνδεχομένως σχηματισθεῖ καὶ μέσα στοὺς μηχανισμοὺς ἀσφαλείας τοῦ κράτους ἕνας ἀντιδημοκρατικὸς πυρήνας ποὺ θὰ καραδοκεῖ. Ἐὰν ὁ Τράμπ, ὅπως ἀπειλεῖ, ἡγηθεῖ ἑνὸς ἀντισυστημικοῦ «πατριωτικοῦ κινήματος» τὰ ἑπόμενα χρόνια, εὔκολα ἀντιλαμβάνεται κανεὶς τὸν τεράστιο κίνδυνο γιὰ τὴν δημοκρατικὴ τάξη ἀπὸ μιὰ τέτοια ἐσωτερικὴ ὑπονόμευση.
Πρώτιστο καθῆκον τοῦ Προέδρου Μπάιντεν εἶναι νὰ ξεριζώσει κάθε τέτοιο καρκίνωμα μέσα στὸ κράτος, τὴν ἴδια στιγμὴ ποὺ θὰ πατάξει ἀμείλικτα τὴν δραστηριότητα τῶν παρακρατικῶν «ἐθνοφυλακῶν» οἱ ὁποῖες ἀσφαλῶς θὰ ἑτοιμάζουν τὴν «ἐκδίκησή» τους. Ἀνατριχιάζω ποὺ τὸ γράφω αὐτό, ἀλλὰ ἂν ἀναλογισθεῖ κανεὶς τὴν πρόσφατη πολιτικὴ ἱστορία τῆς Ἀμερικῆς, ἡ ζωὴ τοῦ ἴδιου καὶ τῶν συνεργατῶν του βρίσκεται ἀπὸ τώρα σὲ κίνδυνο.
Τὰ γεγονότα τῆς Ἀμερικῆς προφανῶς μᾶς ἀφοροῦν ἄμεσα. Πρόκειται γιὰ ἕναν ἀκόμα ἀναβαθμὸ στὴν ἐξασθένιση τοῦ κύρους καὶ τοῦ ἡγετικοῦ ρόλου τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν, τῶν ὁποίων τὸ πολιτικὸ σύστημα ἀποδείχθηκε τὸ ἴδιο εὐάλωτο στὸ δηλητήριο τοῦ λαϊκισμοῦ ὅπως καὶ τόσων ἄλλων χωρῶν. Ἡ εἰσβολὴ στὸ Καπιτώλιο ἔδωσε τὴν εὐκαιρία σὲ ἀποδεδειγμένους ἀντίπαλους τῆς φιλελεύθερης δημοκρατίας νὰ πανηγυρίσουν. Στελέχη τοῦ καθεστῶτος Πούτιν χαρακτήριζαν ἀξιόπιστες τὶς καταγγελίες γιὰ νοθεία καὶ τόνιζαν ὑποκριτικὰ ὅτι ἀφαιροῦν τὶς δημοκρατικὲς προφάσεις τοῦ ἀμερικανικοῦ συστήματος. Ἡ Κίνα ἐξίσωνε τὴν ἀκροδεξιὰ εἰσβολὴ στὸ Καπιτώλιο μὲ τὴν παλλαϊκὴ καὶ εἰρηνικὴ κινητοποίηση τῶν πολιτῶν στὸ Χὸνγκ Κὸνγκ γιὰ δημοκρατία. Ἐνῶ ὁ Ἐρντογὰν συνιστοῦσε στὶς ἀντικρουόμενες ἀμερικανικὲς παρατάξεις νὰ λύσουν τὶς διαφορές τους δημοκρατικά, «ὅπως τὸ κάνουμε ἐμεῖς στὴν Τουρκία»… Καλῶς ἢ κακῶς ἡ ἀμερικανικὴ γεωπολιτικὴ ἰσχὺς εἶναι ἀκρογωνιαῖος λίθος τῆς ὅποιας διεθνοῦς σταθερότητας ἔχει ἀπομείνει μετὰ τὴν κατάρρευση τοῦ σοβιετικοῦ στρατοπέδου, ἰδίως στὴν περιοχή μας. Ἡ περαιτέρω διάβρωσή της μόνο δεινὰ προοιωνίζεται μέσα στὸν σημερινὸ πολιτικό, ἰδεολογικὸ καὶ πολιτιστικὸ ἀνταγωνισμὸ κοινωνιῶν, ὁμάδων καὶ τάσεων ποὺ ὅλο καὶ περισσότερο ἐνδιαφέρονται μόνο γιὰ τὴν ἐξόντωση ὅσων διαφέρουν ἀπὸ τὶς δικές τους ἐπιλογὲς καὶ θεωρήσεις.
Ὁ Τρὰμπ κατήγγειλε τὴν πυρηνικὴ συμφωνία μὲ τὸ Ἰράν, ἀποσύρθηκε ἀπὸ τὴ σύμβαση γιὰ τὸ κλίμα, ἐν μέσῳ πανδημίας ἐγκατέλειψε τὸν ΠΟΥ, ἀποχώρησε ἀπὸ τὶς συνθῆκες ἐλέγχου τῶν στρατηγικῶν ὅπλων, ἐνθάρρυνε τὸ Brexit καὶ ὑπονόμευσε τὴν ΕΕ καὶ τὸ ΝΑΤΟ, προκαλώντας ὅπου καὶ ὅπως μποροῦσε τὸ χάος στὸν κόσμο, γιὰ νὰ ἀναδείξει δῆθεν ξανὰ τὸ «ἀμερικανικὸ μεγαλεῖο». Μετὰ ἀπ’ αὐτὸ θὰ εἶναι πολὺ δύσκολο νὰ ἀποκατασταθεῖ ἡ ἐποικοδομητικὴ ἀμερικανικὴ συμμετοχὴ στοὺς διεθνεῖς θεσμοὺς ‒ὅσο ἀνακουφισμένη κι ἂν εἶναι κυρίως ἡ Εὐρώπη ἀπὸ τὴν νίκη τοῦ Μπάιντεν‒, ἰδίως ἂν ληφθεῖ ὑπόψη ὅτι ὁ τραμπισμὸς δὲν ἔχει ἐξαλειφθεῖ καὶ ἡ πιθανότητα ἐπιστροφῆς του στὸ προσκήνιο μετὰ ἀπὸ τέσσερα χρόνια δὲν εἶναι ἀμελητέα. Ἀλλὰ γιὰ τὰ θέματα αὐτὰ περιμένουμε νὰ μᾶς διαφωτίσουν πληρέστερα οἱ εἰδικοὶ ἐπὶ τῶν διεθνῶν σχέσεων.
Σὲ ἕναν ἄλλο τομέα, ὅμως, τὸν ἰδεολογικὸ καὶ πολιτικό, ὑπάρχουν περισσότερα νὰ ποῦμε γιὰ τὶς ἐπιπτώσεις τῆς ἀμερικανικῆς κρίσης πάνω στὰ δικά μας πράγματα. Ὁ λαϊκισμὸς ἀποτελεῖ τὴν ἐντροπία τῆς δημοκρατίας, καὶ σὲ ἕνα τεράστιο τόξο ἀπὸ τὴν Βραζιλία καὶ τώρα τὴν Ἀμερικὴ μέχρι τὴ Ρωσία διὰ μέσου τῆς Εὐρώπης ἔχει προκαλέσει βαθιὲς ρωγμὲς στὶς πολιτικὲς δομὲς καὶ στὶς κοινωνικὲς διαδικασίες. Σὲ διαφορετικοὺς τόπους καὶ χρόνους παρουσιάζεται μὲ πολλαπλὲς ἰδεολογικὲς ἀμφιέσεις. Ὅμως, ὑπάρχουν ὁρισμένες σταθερὲς νοοτροπίες ποὺ ὑπόκεινται σὲ ὅλες τὶς ἐκδοχές του, δεξιὲς εἴτε ἀριστερές. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ εἶναι ἀνεπαρκὲς νὰ καταδικάζεται ἡ εἰσβολὴ στὸ Καπιτώλιο ὡς παράδειγμα «ἀκροδεξιᾶς βίας» (ποὺ ἦταν βεβαίως), χωρὶς νὰ σημειώνονται οἱ ἐκλεκτικὲς συγγένειες ποὺ ἑνώνουν τὴν βορειοαμερικανικὴ συνωμοσιολογία μὲ τοὺς ἀδελφοὺς λαϊκισμούς, δεξιοὺς καὶ ἀριστερούς, ὅπου κι ἂν ἐκδηλώνονται. Τὶς ὑπόγειες αὐτὲς ταυτίσεις τὶς ζήσαμε καὶ στὴν Ἑλλάδα μέσα ἀπὸ τὴν ὄσμωση τῆς κάτω καὶ τῆς πάνω πλατείας τὴν ἐποχὴ τῶν δικῶν μας «ἀγανακτισμένων».
Εισβολείς του Τραμπ μέσα στο Καπιτώλιο. © REUTERS via IDEAL IMAGE
Ὅπως ἔγραφα σὲ ἕνα πρόσφατο κείμενο ἀπὸ τὶς σελίδες αὐτοῦ τοῦ περιοδικοῦ, ὁ λαϊκισμὸς στὸν καιρό μας εἶναι ἕνα γοβάκι ποὺ ταιριάζει σὲ πολλὲς Σταχτομποῦτες. Τὶς διάχυτες αὐτὲς κοσμοθεωρητικὲς ἕξεις, ποὺ διατέμνουν κομματικά, κοινωνικὰ καὶ πολιτιστικὰ σύνορα τὶς εἴδαμε νὰ διατυμπανίζονται στὴν Ἀμερικὴ καὶ πρέπει νὰ μᾶς ἤχησαν οἰκεῖες. Πρώτη καὶ καλύτερη ἡ ἰδέα ὅτι ἕνας μοναδικός, εὐγενὴς καὶ ἁγνὸς λαὸς ὑφίσταται ἐπίθεση ἀπὸ σκοτεινοὺς ἐχθροὺς ποὺ θέλουν νὰ τὸν ληστέψουν ἀπὸ τὴν ταυτότητά του. Οἱ ἐχθροὶ αὐτοὶ ἔχουν ὑποτίθεται διαβρώσει τὶς πολιτικὲς καὶ διανοητικὲς ἐλίτ, καθὼς καὶ τοὺς μηχανισμοὺς τοῦ κράτους.
Τώρα, ὁ λαὸς αὐτὸς καὶ τὰ οὐσιώδη χαρακτηριστικά του ταυτίζονται μὲ ἐκεῖνον ποὺ ὑποστηρίζει αὐτὲς τὶς θεωρίες. Τὸ σχῆμα εἶναι ἐντελῶς αὐτοαναφορικὸ καὶ στηρίζεται στὴν λογικὴ λαθροχειρία τοῦ pars pro toto: ἐμεῖς ποὺ εἰσβάλαμε στὸ Καπιτώλιο, ἐμεῖς ποὺ κατεβήκαμε στὴν πλατεία εἴμαστε ἐξ ὁρισμοῦ οἱ αὐθεντικοὶ ἐκφραστὲς αὐτοῦ τοῦ μαρτυρικοῦ μεταφυσικοῦ ὄντος, τοῦ Λαοῦ, παρὰ τὸ ὅτι μὲ ἀντικειμενικούς, μετρήσιμους ὅρους ἀποτελοῦμε μιὰ μικρὴ (ἢ μεγαλύτερη, ἀδιάφορο) μειοψηφία τοῦ συνολικοῦ σώματος τῶν πολιτῶν.
Αὐτὸ εἶναι τελικὰ καὶ τὸ μεγάλο ψεῦδος τῶν «ἀμεσοδημοκρατικῶν» ἰδεολογικῶν προφάσεων τοῦ κάθε λαϊκισμοῦ. Οἱ συνταγματικοὶ θεσμοὶ εἶναι ἕνα ἀπατηλὸ προπέτασμα, ποὺ πίσω ἀπὸ τὶς «τυπικές» τους διαδικασίες ἀπεργάζονται τὴν κατάπνιξη τῆς «ἀληθινῆς» βούλησης τοῦ Λαοῦ τὴν ὁποία διερμηνεύουν, διὰ μυστικῆς μεθέξεως, ἀποκλειστικὰ οἱ πρωτοπορίες τῶν «ἐνεργῶν πολιτῶν» ποὺ κατεβαίνουν στοὺς δρόμους καὶ ἂν χρειαστεῖ βιαιοπραγοῦν. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ συναιρεῖται ἡ ἀμεσοδημοκρατικὴ ἐχθρότητα πρὸς τὴν συνταγματικὴ νομιμότητα μὲ τὴν «πολιτικὴ τῆς ταυτότητας» (identity politics), ποὺ τείνει πλέον νὰ ὑποκταστατήσει τὴν φιλελεύθερη δημοκρατία τῆς ἐκλογικῆς πλειοψηφίας καὶ τῶν συνταγματικῶς καθορισμένων τρόπων γιὰ τὴν διακρίβωσή της.
Στὴν πράξη, ὅπως εἴπαμε, αὐτὸς ὁ Ἅγιος Λαὸς ταυτίζεται μὲ ἕνα θραῦσμα του, τὰ δικαιώματα τοῦ ὁποίου, ὅπως τὰ ὁρίζουν οἱ μειοψηφίες τῆς «ἄμεσης δράσης», ὑπερισχύουν τῶν δικαιωμάτων κάθε ἄλλης κοινωνικῆς ὁμάδας (ἂν δὲν τὰ ἐξαλείφουν παντελῶς). Τοῦτος ὁ κίβδηλος «δικαιωματισμὸς» ἔρχεται νὰ καταλύσει ἀκριβῶς τὴν ἔννοια τῶν καθολικῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων ποὺ μᾶς κληροδότησε ὁ Διαφωτισμός. Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ὅπως οἱ μεταμοντέρνες πολιτικὲς τῆς ταυτότητας διαλύουν τὴν κοινωνία σὲ ἕνα συνονθύλευμα ἀσύμβατων καὶ ἀλληλοαποκλειόμενων «στύλ», συμπεριφορῶν, στάσεων καὶ ἐπιλογῶν ποὺ καθεμιά τους ἀδιαφορεῖ γιὰ κάθε ἄλλη ‒ ἂν δὲν ἀγωνίζεται γιὰ νὰ τὴν ἐξοντώσει.
Ἀπ’ ὅλη, λοιπόν, αὐτὴ τὴν διανοητικὴ συγκρότηση τοῦ λαϊκισμοῦ προκύπτει ὅτι ἡ βασική του συνεισφορὰ στὴν πολιτικὴ ζωὴ εἶναι τὸ μίσος. Συνεπαρμένος ἀπὸ μιὰ μυστικὴ πίστη πέραν τοῦ κόσμου τούτου (ὅτι λ.χ. ὁ Τρὰμπ κέρδισε τὶς ἐκλογές), ὁ λαϊκιστὴς θεωρεῖ αὐτόχρημα ὅποιον δὲν τὴν συμμερίζεται ἐνεργούμενο τοῦ διαβόλου (“Pelosi is Satan” ἔγραφαν τὰ πλακὰτ τῶν εἰσβολέων τοῦ Καπιτωλίου) ποὺ ὡς τέτοιο δὲν ἔχει δικαίωμα νὰ ὑπάρχει. «Θάνατος στὸν Τάδε», «Θάνατος στὸν Δεῖνα» εἶναι ἡ πιὸ χαρακτηριστικὴ κραυγὴ τοῦ λαϊκιστῆ, ἡ λατρεία τῶν νεκρῶν (τῶν δικῶν του νεκρῶν ἐννοεῖται) ἡ δική του θρησκεία. Ἡ πολιτικὴ εἶναι γι’ αὐτὸν ἕνα πεδίο μάχης σπαρμένο μὲ πτώματα ὅπου ὁ Θεὸς στοιχίζεται πίσω ἀπὸ τὶς δικές του σημαῖες. Πρόκειται βέβαια γιὰ ἕναν Θεὸ δύσμορφο, ἀπάνθρωπο, συμπλεγματικό: ἀκριβῶς ὅπως ὁ ἑαυτός του.
